Svake godine, negdje u januaru, mediji širom svijeta ponovo pokreću priču o Blue Monday-u, navodno “najdepresivnijem danu u godini”. No, koliko zapravo ima istine u ovom konceptu, a koliko je to samo još jedan marketinški trik?
Kako je nastao “najdepresivniji dan u godini”?
Ideja o Blue Monday-u prvi put se pojavila 2005. godine u promotivnom materijalu britanske turističke agencije Sky Travel. Tvrdili su da su pomoću “matematičke formule” izračunali najdepresivniji dan u godini – obično treći ponedjeljak u januaru. Navodno, formula uzima u obzir faktore poput hladnog vremena, dugova nastalih tokom praznika, neuspješnih novogodišnjih odluka i općeg pada motivacije.
Autor ove teorije bio je Cliff Arnall, tadašnji predavač u Centru za cjeloživotno učenje pri Univerzitetu u Cardiffu. Međutim, kasnije je otkriveno da je ova “studija” zapravo naručena od strane PR agencije Porter Novelli, te da su akademicima nuđene pare da svoje ime stave na istraživanje.
Univerzitet u Cardiffu se ubrzo ogradio od Arnalla, naglašavajući da je on bio samo povremeni predavač, koji je napustio instituciju u februaru 2005. godine.
Pseudonauka i marketinški trik
Matematička formula na kojoj se zasniva Blue Monday često se ismijava kao potpuna besmislica. Naučnici poput Bena Goldacrea i Deana Burnetta nazvali su je “farsom” i “pseudonaukom”. Formula uključuje varijable poput “motivacijskih nivoa” i “potrebe za akcijom”, ali bez jasno definisanih jedinica, što znači da ne može biti ni matematički ni naučno validna.
Unatoč kritikama, mnoge kompanije su nastavile koristiti priču o Blue Monday-u u svojim marketinškim kampanjama. Tako su 2014. godine pravne firme, proizvođači flaširane vode i distributeri alkohola koristili ovu “depresivnu sedmicu” kako bi plasirali svoje proizvode.
Čak je i sam Arnall kasnije tvrdio da mu nikada nije bila namjera predstaviti Blue Monday kao negativan koncept, već kao priliku da ljudi naprave pozitivne promjene u životu.
Mit koji se ponavlja svake godine
Iako su stručnjaci već godinama razotkrili mit o Blue Monday-u, on i dalje ostaje popularna tema u medijima i na društvenim mrežama. Ustvari, depresija i sezonski afektivni poremećaj (SAD) su ozbiljna medicinska stanja koja ne zavise od datuma u kalendaru, već od individualnih i društvenih faktora.
Dakle, sljedeći put kada čujete da dolazi “najdepresivniji dan u godini”, sjetite se da je to vjerovatno samo još jedan način da vam neko nešto proda.