Prvi put Republika Srbija i bh. entitet Republika Srpska obilježavaju Sretenje – “Dan državnosti Republike Srbije i Dan državnosti Republike Srpske.”
Svečanom akademijom u Banjoj Luci sinoć je započela višednevna manifestacija. Ovaj zajednički praznik proističe iz Deklaracije “Svesrpskog sabora” usvojene prošle godine.
“Sabornost i ponos” je slogan zajedničke proslave državnosti, ali pitanje je čije. Državnosti Srbije sigurno, ali Republike Srpske teško. Zato što Republika Srpska nije država već administrativna jedinica unutar države Bosne i Hercegovine.
Stoga je ova proslava neustavna, ocjenjuje to u izjavi za Buku profesor Ustavnog prava Nurko Pobrić.
“Republika Srpska je entitet u Bosni i Hercegovini. Nije država i ta riječ se ne spominje u Ustavu BiH. Sasvim je logično i pravno osnovano da neki državni politički subjekt koji nije država ne može obilježavati državnost”, kaže Pobrić.
Proslava „dana državnosti“ je direktno u suprotnosti sa Ustavom Bosne i Hercegovine zato što u Ustavu Bosne i Hercegovine izričito stoji da će Bosna i Hercegovina pod novim nazivom, u odnosu na Republiku Bosnu i Hercegovinu“ nastaviti svoj državno-pravni kontinuitet.
„Sa modifikovanom unutrašnjom strukturom kako slijedi, a dalje se navodi da će se sastojati od dva entiteta“, pojašnjava profesor Ustavnog prava Šukrija Bakšić.
Dodaje da su u Ustavu i Dejtonu zadržani atributi državnosti isključivo na Bosnu i Hercegovinu.
„Nijedan atribut državnosti nije prebačen na niže nivoe, pa ni teritorijalni integritet. Zato mi nemamo između entiteta granice, niti graničnu policiju već imamo ono što se u zvaničnim dokumentima zove međuentitetska linija razgraničenja“, kaže Bakšić.
Nema ni pasoša Republike Srpske, samo pasoša Bosne i Hercegovine. Nema ni valute, niti državne vlasti u Republici Srpskoj. Samo entitetske.
„Dakle to je jedno administrativno razgraničenje, jedinstvena je teritorija, jedinstveno državljanstvo. Bez obzira što postoji državljanstvo entiteta, svi smo mi državljani Bosne i Hercegovine prije svega“, pojašnjava Bakšić.
Bosna i Hercegovina je država sa jedinstvenim državljanstvom, jedinstvenim stanovništvom, jedinstvenom teritorijom i institucije na nivou Bosne i Hercegovine čija se mjesna nadležnost prostire na teritoriji cijele države.
„Entiteti nemaju nijedan od elemenata državnosti, oni su jedna vrsta administrativnih jedinica, tako da je to u svakom slučaju u suprotnosti sa Ustavom BiH“, kaže Bakšić.
Koliko je opasno obilježavanje „dana državnosti“ Republike Srpske?
„Opasno je u onoj mjeri u kojoj su opasne sve secesionističke najave kojih smo svjedoci decenijama“, ocjenjuje Bakšić.
Isprepletena administrativnim linijama, ponekad konfuznog uređenja, ali Bosna i Hercegovina ima samo jedan dan državnosti – 25. novembar.
To je dan Prvog zasjedanja Zemaljskog antifašističkog vijeća narodnog oslobođenja Bosne i Hercegovine. Sve ostale administrativne jedinice vlasti poput opština, kantona i entiteta mogu obilježavati svoje dane, ali su to dani entiteta, kantona, a ne dani državnosti.
„Sve je to dio jednog procesa koji je u funkciji separatizma Republike Srpske. Naravno da je sve suprotno odgovarajućim odredbama Ustava BiH”, kaže profesor Pobrić za Buku.
Bakšić ocjenjuje da se od Dejtonskog mirovnog sporazuma u različitim intenzitetima javljaju određene secesionističke tendencije.
Od međunarodnog faktora, dodaje, zavisi i koliko će se tolerisati takva ponašanja.
„Da li će on (op.a. međunarodni faktor) dozvoliti jačanje separatizma u ovom dijelu Evrope što bi onda imalo, kad bi se to tolerisalo, efekat na cijeli evropski kontinent jer praktično nijedan dio Evrope nije imun od takvih ideja o odvojanju, spajanju, pripajanju jednog dijela države sa drugom državom“, kaže Bakšić.
Njemu se čini da su se protagonisti proslave „zajedničkog dana državnosti“ pogubili jer ostaje nejasno šta je onda 9. januar.
Sve se svodi na jednu vrstu predstave za javnost, uvjeren je Bakšić jer s jedne strane na domaćem terenu u Republici Srpskoj ekonomska situacija nije sjajna, a opozicija je u posljednje vrijeme poprilično aktivna.