U centralnoj Podravini, između Novigrada Podravskog i malog mjesta Javorovca, krije se neočekivano otkriće – podzemni bunker bivše Jugoslavenske narodne armije (JNA). Nakon stotinjak metara makadamskog puta koji skreće iz glavnog puta i još toliko kroz šumu i neravan teren, u dnu padine s pogledom na široku oranicu, tek djelimično vidljiva betonska ploča otkriva ulaz u ovaj tajni vojni objekat.
Vojna tajna iz hladnog rata
Bunker je građen pedesetih godina prošlog vijeka kao priprema za eventualni napad Sovjetskog Saveza na Jugoslaviju, u periodu kada su odnosi između Beograda i Moskve bili izuzetno napeti zbog Rezolucije Informbiroa. Njegovu funkciju otkrivaju položaji otvora za topove koji gledaju prema Mađarskoj, odakle se očekivao napad.
Ovaj objekat je bio supertajni projekat – nije ucrtan na kartama, a ni radnici nisu znali njegovu tačnu lokaciju. Šire područje je bilo strogo čuvano, a ulaz u bunker dobro kamufliran. Tokom rata devedesetih godina, u bunker su ušle snage tadašnje Hrvatske vojske.
Impresivna arhitektura i očuvanost
Bunker je ukopan ispod desetak metara zemlje, dug je oko stotinu metara i ima oblik slova Y. Glavna cijev nakon tridesetak metara račva se u dva hodnika visoka gotovo dva metra i dovoljno široka da se njima mogu kretati topovi i haubice.
Danas je bunker iznenađujuće očuvan i čist, sa nekoliko natpisa i jednim ljubičastim grafitom. Unutar njega nalaze se manji hodnici i prostorije s ostacima nosača i dovratnika, koji su nekada držali masivna željezna vrata.
U neposrednoj blizini primjećuju se betonske cijevi, grede i neobično naborano tlo koje podsjeća na savršeno okrugle „oči“. Stručnjaci smatraju da je JNA prilikom gradnje doslovno uklonila čitavo brdo, a zatim ga vratila, što objašnjava nestvaran izgled terena.
Dio veće mreže
Postoje nagađanja da je bunker kod Novigrada Podravskog bio dio šire mreže vojnih bunkera na sjeverozapadu Hrvatske, od Bjelovara do Virovitice, sa skrivenim prolazima koji su povezivali različite lokacije, uključujući Koprivnicu i Ludbreg.
Ovaj bunker, koji danas djeluje gotovo napušteno, ali fascinantno očuvano, predstavlja rijetku priliku da se zaviri u vojnu arhitekturu hladnog rata i misterioznu istoriju bivše Jugoslavije.
