Republički zavod za statistiku objavio je Infografiku o odnosu živorođenih i umrlih u Republici Srpskoj od 1996. godine do 2023.
Brojke su više nego jasne:
Prema posljednjem izvještaju Zavoda za statistiku u Republici Srpskoj u 2023. godini rođeno je 9 309 živorođene djece, od toga 4 849 dječaka i 4 460 djevojčica. U odnosu na 2022. godinu, broj živorođene djece u 2023. godini veći je za 191.
Prosječna starost majke pri rođenju prvog djeteta u Republici Srpskoj iznosila je 28,1 godinu, odnosno 0,4 godine više nego u 2022. godini. Višegodišnji podaci nam ukazuju da žene odlažu rađanje djece i da se prosječna starost majki prilikom rađanja djece povećava.
Ukupna prosječna starost majke pri rođenju djeteta u Republici Srpskoj, u 2023. godini, iznosila je 29,8 godina. Prema posljednjem raspoloživom podatku Evrostata za 2022. godinu, ukupna prosječna starost majke pri rođenju djeteta u EU-27 iznosila je 31,1 godinu.
Red rođenja djeteta zadržao se na sličnom nivou kao što je bio u 2022. godini. U 2023. godini, od ukupnog broja majki koje su rađale, 45,2% majki rodile su prvo dijete, 34,3% drugo dijete, a 20,6% treće i više djece.
Od ukupnog broja živorođene djece, oko 78,9% rodi se u starosti majki od 25 do 39 godina.
Rast stope ukupnog fertiliteta
Posmatrajući period od 2003. godine, od kada se računa stopa ukupnog fertiliteta, u 2023. godini je zabilježena najviša stopa ukupnog fertiliteta. Stopa ukupnog fertiliteta, odnosno broj živorođene djece po jednoj ženi, u 2023. godini je iznosila 1,45 dok je najniža stopa ukupnog fertiliteta, u posmatranom periodu, zabilježena 2011. godine kada je iznosila 1,27.
U Republici Srpskoj procenat živorođene vanbračne djece u ukupnom broju živorođenih iznosio je 17,5% i u odnosu na prethodnu godinu je povećan za 2,5%. Od ukupnog broja živorođene vanbračne djece, 93,2% njihovih roditelja živi zajedno.
Manji broj umrlih
U 2023. godini u Republici Srpskoj je umrlo 13 508 lica, od toga 6 978 muškarca i 6 530 žena. U poređenju sa 2022. godinom, u Republici Srpskoj je umrlo 2 755 lica manje. Najveći procenat umrlih lica zabilježen je u periodu januar-mart 2023. godine, oko 28,8%, a najmanji u periodu jul-septembar 2023. godine, 23,0%.
Muškarci žive kraće od žena
Prosječna starost prilikom umiranja za muškarce u 2023. godini iznosila je 72,0 godine, a za žene 78,0 godina. U odnosu na 2022. godinu, prosječna starost prilikom umiranja za muškarce u blagom je padu, dok je prosječna starost prilikom umiranja za žene u blagom porastu. Od ukupnog broja umrlih, svako šesto lice umre ispod 65 godina starosti.
Umrlo 27 djece do jedne godine starosti
U 2023. godini umrlo je 27 djece do jedne godine starosti i to 16 dječaka i 11 djevojčica. Oko 44,4% odojčadi umrlo je u prvih 10 dana poslije rođenja. U 2023. godini stopa umrle odojčadi iznosila je 2,9‰. Prema posljednjem raspoloživom podatku Evrostata (2022. godina) stopa umrle odojčadi u EU-27 iznosila je 3,3‰.
Bolesti krvotoka vodeći uzrok smrti
Vodeći uzrok smrti u Republici Srpskoj bile su bolesti krvotoka. Od ukupnog broja umrlih, 6 051 lice ili oko 44,8% umrlo je od pomenutih bolesti. Od ukupnog broja umrlih od bolesti krvotoka, žena je 3 266 ili 54,0%, a muškaraca 2 785 ili 46,0%. Sljedeći vodeći uzrok smrti prema Međunarodnoj klasifikaciji bolesti, povreda i uzroka smrti, a koja je obavezna za sve članice Svjetske zdravstvene organizacije, svrstan je u grupu tumori (C00-D48). Od ukupnog broja umrlih lica u Republici Srpskoj, 2 630 ili 19,5% umrlih, nalazi se u navedenoj grupi. Od ukupnog broja umrlih od tumora, žena je 1 088 ili 41,4% a muškaraca 1 542 ili 58,6%.
Nasilne smrti
U Republici Srpskoj je tokom 2023. godine, u odnosu na prethodnu godinu, došlo do smanjenja broja nasilnih smrti za oko 6,9%. Ukupan broj ubistava iznosio je 8, samoubistava 162, nesrećnih slučajeva 206, dok je u kategoriji ostalo, broj nasilnih smrti iznosio 57. U ukupnom broju nasilnih smrti, muškarci učestvuju sa 73,2%. Oko 77,8% samoubistava desilo se u starosti većoj od 45 godina.
Prirodni priraštaj
Od 2002. godine prirodni priraštaj Republike Srpske je negativan. Kontinuitet pada prirodnog priraštaja ukazuje na sve veći broj umrlih, a manji broj živorođenih. Stopa prirodnog priraštaja u 2023. godini iznosila je -3,7‰.