Sudbina ovog bankarstva kao da govori: Evo vam vaše banke pa se vi politički kreditirajte dok ne propadnete.
Prvi put se čulo o Investiciono – razvojnoj banci Republike Srpske (IRB) po jednom nepotističkom kreditu.
Desetine politički nepodobnih opština (gdje je vlast u rukama SDS) tražilo je kredite od ove Banke. I dok se mjesecima odgađala odluka o dodjeli kredita pojedinim opštinama, IRB je isti dan nakon podnošenja zahtjeva obavila svu proceduru i odobrila kredit od 3 miliona KM firmi “Fruit Eco” iz Gradiške.
Pare su prebačene na račun ekspresno. Tada se saznalo da je ova firma u vlasništvu Igora Dodika, sina premijera Milorada Dodika.
Tada se čula ona Dodikova čuvena rečenica: “Bolje da se bavi voćem, nego da se drogira.”
Politika baca državni novac
Već tada se mogla pretpostaviti sudbina IR banke, a bogami i razvoja Republike Srpske.
Zaređali su politički, jaranski i rođački krediti.
Pomoć od IRB Republike Srpske u iznosu od 15 miliona maraka dobio je i konzorcij ”Delta-Zekstra”, da bi platio obaveze iz ugovora o kupovini robne kuće “Boska” u Banja Luci. Vlada Srpske, na čijem čelu je tada bio Dodik, primorala je IRB Republike Srpske da kupi obveznice RK “Boska” u vrijednosti od 15 miliona KM. Novac je trebalo da vratiti konzorcijum “Delta-Zekstra”, kojeg je zastupao Dragan Đurić, Dodikov prijatelj. Međutim, on nikada nije u potpunosti izmirio svoje obaveze iz ugovora o kupoprodaji.
Među Dodikovim “aferimima”, za koje se sumnja da su iscrpljivale novac i iz IRB-a je i “Andrićgrad”. Tu je odnos prema državnom kapitalu potvrđen kao odnos prema Alajbegovoj slami, pa je oprošteno plaćanje PDV-a, kao i višemilionske subvencije Vlade Republike Srpske ovom građevinskom hiru reditelja Emira Kusturice.
Bilo je tu i nekih nevjerovatnih “bacanja” kapitala ove banke. Firmi “Energolinija“, nepoznatog vlasnika, IRB Republike Srpske je dala kredit iz linije sredstava dobijenih od Evropske razvojne banke (EBRD). Taj kredit je iznosio 19,4 miliona KM.
Slučaj sa kreditom za “Energoliniju” pokazuje šta politika radi od banaka koje su u državnom vlasništvu. „Energolinija“ je tražila kredit od 20 miliona KM, ali je kreditni zahtjev odbio tadašnji direktor IRB Republike Srpske Milenko Pavlović, jer je bila enormna izloženost riziku ovog plasmana bez posredničke banke, koja bi dobrim dijelom preuzela naplatu i garancije.
Direktor je smijenjen ekspresno, a nakon njegovog odlaska „Energolinija“ obnavlja kreditni zahtjev, ali ovaj put u visini od 19,4 miliona KM.
Direktorica IRB Republike Srpske, na kreditnom odboru IRB (tzv.mali odbor), odobrava 6 miliona KM, smatrajući da je to iznos primjeren izloženosti riziku ovog plasmana.
Ali, Vlada Republike Srpske, koja je vlasnik IRB-a zasjeda i donosi odluku da se “Energoliniji” odobri kredit od 19,4 miliona KM. Dakle, politika je opet odlučila da baci državni novac u svoje rupe bez dna.
Privatni kredit za vilu u Beogradu
Kredit treće, privatne vrste, kao kredit svom sinu, dogodio se kada je Dodik kupio vilu u Beogradu. On je, kao premijer Republike Srpske, 2007. godine preko Pavlović banke uplatio 750 hiljada evra za kupovinu te beogradske vile. Ispostavilo se da je kredit podigao tek godinu dana nakon toga. Govori se da su njegov kredit vratili radnici Pavlović banke, a da je zauzvrat Dodik odobrio Pavloviću kredit od IRB-a.
Dakle, to je bilo razvojno bankarstvo. Posljedice ovakvog razvoja će se još godinama sanirati. Dakle, uskoro će se otvoriti i problem Investiciono – razvojne banke Republike Srpske. Finansijske dubioze ove Banke su ogromne.
Investiciono – razvojna banka Republike Srpske je već sad u ozbiljnom stanju. Ovakvih slučajeva sa bacanjem državnog novca je i previše. Samo neko neočekivano i teško vjerovatno upumpavanje golemog novca u IRB može ovu banku spasiti od scenarija Bobar banke i Banke Srpske. Sadašnje stanje se može nagovijestiti.
Neko se ozbiljno prevario, vjerujući u moć Banke.
I dva-tri obična loša kredita, poput navedenih, mogu biti sudbonosno ranjivi za takvu banku, koja se svakog časa može zaljuljati i urušiti, piše Patria.