Predsjednik Srbije Boris Tadić prisustvovao je obilježavanju 70. godišnjice od stradanja Srba, Jevreja i Roma u Drugom svjetskom ratu u mjestu Jadovno u Hrvatskoj. Komemoracija u velebitskom selu Jadovno, gde su 1941. godine ustaše ubile nekoliko desetina hiljada ljudi, održava se kod Šaranove jame, a organizator je Srpsko narodno vijeće (SNV).Predsjednik Tadić je podsjetio na stravične ustaške zločine u Jadovnu, gde je, kako je rekao ubijeno na desetine hiljada ljudi, samo zato što su imali svoj identitet, ime, uverenje, vjeru.”To nikada niko ne sme da zaboravi. Nedužne žrtve zaslužuju naše sećanje, kako danas tako i svake sledeće godine, kako ovde tako i na Pagu i u Jasenovcu”, rekao je Tadić.
Predsjednik Srbije podsetio je i na ono što se dešavalo početkom devedesetih godina prošlog vijeka, naglasivši da je važno da se jednom za svagda stradanjima stane na put.
Tadić je poručio je da je u Jadovno došao da podijeli osećanja sa onima čiji su preci tu stradali, ali i sa svojom majkom Nevenkom, čiji su otac i stric tu ubijeni.
“Došao sam da bih doprineo stvaranju politike sećanja, koja nas neće deliti, koja će omogućiti da živimo jedni s drugima i jedni pored drugih”, rekao je Tadić.
Tadić je posebno insistirao na obrazovanju mladih i upozorio na nedopustivu mržnju na sportskim događajima širom bivše Jugoslavije:
” Oni koji na stadionima skandiraju ubi Srbina, ili oni koji skandiraju Nož žica Srebrenica su neprijatelji ljudske vrste i neprijatelji svog naroda, i protiv takvih ljudi ću se boriti dok sam živ. Takvi su u ratu vršili ratne zločine i bili egzekutori. “, istakao je predsednik Srbije.
Zbog špekulacija da su ovom posjetom narušeni njegovi odnosi sa Predsjednikom Hrvatske, Ivom Josipovićem, predsjednik Srbije je odgovorio da su ti odnosi u odličnom stanju i da se saradnja dviju država nastavlja bez ikakvih zastoja.
Dušan Bastašić iz Udruženja „Jadovno 1941” kritikovao je hrvatsku državu koja, kako je rekao, ne čini dovoljno da se utvrdi tačan broj žrtava ustaških zločina i da se obeleže mesta njihovog stradanja.
Bastašić je upitao i “da li je današnja Hrvatska naslednica NDH”. Odgovorila mu je Vesna Pusić, izaslanica hrvatskog predsednika Ive Josipovića. Pusićeva je negirala tu izjavu, poručivši da se današnja Hrvatska temelji na antifašizmu i da se uzdiže iznad dnevne politike.
Neophodna istina o zločinu
Predsjednik Srpskog narodnog vijeća Milorad Pupovac je istakao da “politiku utvrđivanja tačnog broja žrtava treba da zameni politika sjećanja”.
SNV je poziv da prisustvuje komemoraciji uputio i hrvatskom predsedniku Ivu Josipoviću, ali on nije došao već je komemoraciji, kao njegova izaslanica, prisustvovala Vesna Pusić, predsednica Nacionalnog odbora Sabora zadužena za evrointegracije i predsednica Hrvatske narodne stranke.
Izaslanik hrvatske premijerke, ministar kulture Jasen Mesić rekao je da je zločin počinje u Jadovnu suprotan svim demokratskim, hrisćanskim i ljudskim vrednostima.
“Ovde smo da odamo počast žrtvama, a opredeljenost Vlade Hrvatske je da se borimo protiv svih totalitarnih sistema”, rekao je Jasen Mesić.
Poštu žrtvama odali su predstavnici udruženja Jevreja, Antifašističkog saveza Hrvatske, Udruženje „Jadovno 1941”, gosti iz Izraela i Italije.
Parastos je služio episkop gornjokarlovački Gerasim, a otkriveno je i obnovljeno spomen obeležje u Jadovnu podno Velbita.
Josipović je prošle godine u Jadovnu odao poštu žrtvama i izrazio saosećanje sa svima koji su na tom strašnom mestu izgubili svoje najmilije.
Sećanje na žrtve
U Jadovnu je od maja do avgusta 1941. godine, za 132 dana postojanja, ubijeno više od 40.000 ljudi, od kojih 38.000 Srba.
Šaranova jama je samo jedna od 32 jame na Velebitu u koje su bacane žrtve logora koji je imao svoje ispostave i u zalivima Metajna i Slana na ostrvu Pagu, gde su leševi žena i dece bacani u more.
Komemoraciju u Jadovnu organizuje SNV u saradnji sa SABA, Gornjokarlovačkom eparhijom SPC, Udruženjem “Jadovno 1941” i Koordinacijom jevrejskih opština Hrvatske.
Logor Jadovno osnovale su vlasti Nezavisne države Hrvatske na planini Velebit, u Lici, ubrzo po osnivanju NDH 1941. godine. Jadovno je, uz Jasenovac, bilo najveće ustaško gubilište u Drugom svetskom ratu.
Italijanski senator Ajmone Finestra kaže da je tada bio poručnik, da je imao 21 godiinu i da je vido masakr u Gospiću, Lici, Gračcu i Kninu.
“Gračac je bio u rukama ustaša i sva okolna sela. Tamo smo zatekli pobijene cijele familije, mlade, stare, muškarce, žene i decu”, rekao je Finestra.
Logor je osnovao jedan od najbližih saradnika Ante Pavelića, Eugen Dido Kvaternik, a zapovednik logora bio je Stjepan Rubinić iz Gospića.
Memorijalni centar, podignut desetak godina posle Drugog svetskog rata na mestu logora Jadovno, devastiran je početkom devedesetih. U Jadovnu se nalazio i spomenik, rad vajara Ratka Petrića, uništen 90-ih godina, koji je u međuvremenu obnovljen i biće otkriven danas.
Od prošle godine potomci žrtava s područja cele bivše SFRJ, okupljeni u udruženju “Jadovno 1941”, čije je središte u Banjaluci, sastaju se na području Memorijalnog centra Jadovno.