Da li znate za priču o kletvi Bele Gutmana? Navijači Benfike je znaju i budi se zbog nje noću, a pred početak sezone u Ligi šampiona nadaju se da će početi da je “razbijaju” protiv Crvene zvezde.
Crvena zvezda u četvrtak (18.45) na stadionu “Rajko Mitić” dočekuje Benfiku u okviru prvog kola novog formata Lige šampiona. Biće to duel fudbalskih velikana, nekadašnjih šampiona Evrope, čije su istorije nevjkerovatne, ali do sada nisu bile isprepletane kako bi mnogi pomislili na “prvu loptu”. Zvezda i Benfika će se sastati tek treći put u istoriji, prvi put od dvomeča odigranog 1984. godine kada je klub iz Portugala bio bolji ukupnim rezultatom 5:4, ali ni to nije bilo dovoljno da “orlovi” dođu do treće titule evropskog prvaka koju sanjaju od šezdesetih. I sanjaće još ko zna koliko dugo…
Nakon što je Real Madrid osvojio pet uzastopnih pehara u Kupu evropskih šampiona, Benfika je “vezala” titule 1961. i 1962. godine zahvaljujući Aguasu, Žozeu Augustu i Euzebiju, a potom ju je zadesila “kleta sudbina”. Izgubili su od tada čak pet finala Kupa evropskih šampiona, uz još tri u Kupu UEFA odnosno Ligi Evrope.
Ni titule u Portugalu nisu mogle da utješe navijače Benfike koji sada već više od 60 godina sanjaju da se popnu na evropski tron sa kog su, bar oni misle, potpuno “nepotrebno sišli”. Međutim, za neuspjehe mogu samo sebe da krive. Bar tako kaže “kletva”.
Ko je Bela Gutman?
Da bismo “razumjeli” zašto Benfika od 1962. godine nema evropsku titulu, moramo da se vratimo na čovjeka koji im je donio jedine pehare Kupa evropskih šampiona. U pitanju je slavni mađarski trener Bela Gutman koji je rođen sada već davne 1899. godine u Budimpešti. Imao je zapaženu igračku karijeru, nastupao je za Mađarsku i na Olimpijskim igrama 1924. godine, međutim za njega patnje počinju sa usponom nacizma u Evropi. Zbog toga što je Jevrejin, bio je u logoru gde su ga mučili, ali je nekako uspio da preživi i pobjegne prije nego što su ga poslali u Aušvic.
Nažalost, njegova porodica je ubijena, a Bela Gutman nije imao kud nego da se vrati fudbalu i “oživi” svoju trenersku karijeru koju je prekinuo rat. Tako je radio prvo u Vašašu, pa u Rumuniji gdje su ga plaćali povrćem (!), pokazujući skromnost. Jedino nije dao da mu se mešaju u posao i odlazio bi kada bi počeli pritisci da “igra ovaj ili onaj”.
Zbog autoriteta i taktičkog znanja, stigao je do Italije gde je radio u Padovi i Trijestini, pa zatim u slavnom Milanu u vrijeme Gunara Nordala, jednog od najboljih igrača pedesetih godina prošlog vijeka. Ali, kao što smo rekli, nije trpeo da mu se mešaju u posao i zato je otišao i iz Milana: Okolnim putem, preko Vićence, Honveda i Sao Paula, vratio se u Evropu gdje je prvo preuzeo Porto, a potom kreće najbolji dio njegove karijere – na klupi Benfike od 1959. do 1962. godine.
Šta je čuvena kletva Bele Gutmana…
Kao što smo već rekli, nakon što je sa Portom bio prvak Portugala, Bela Gutman je to uradio i sa Benfikom i potom je vodio do dvije uzastopne titule u Kupu evropskih šampiona. Prvo protiv Barselone 1961. godine u Bernu, a potom i protiv velikog Real Madrida u Amsterdamu. Tada ni het-trik Puškaša nije pomogao “kraljevskom klubu” jer je Gutmanov tim slavio 5:3.
Očekivano, Gutman je u tom trenutku shvatio da je isuviše malo plaćen za posao koji radi fantastično. Zato je zahtjevao hitan razgovor sa rukovodstvom kluba i na njemu je zahtjevao povišicu. Odbijen je kao od šale i teško je podnjo što su se tako ponijeli prema njemu, a prema predanju izgovorio je “kletvu” koja i dan-danas boli navijače Benfike: “Proći će još 100 godina, a Benfika neće osvojiti evropski trofej”.
I zaista, bi tako. Benfika je počevši već od sljedeće godine gubila evropska finala kada ju je pobijedio Milan. Potom je i 1965. godine Inter bio bolji, a kasnije još Mančester junajted, PSV i opet Milan. Tu su još i tri izgubljena finalka Kupa Uefa odnosno Lige Evrope (Anderleht, Čelsi i Sevilja).
Da li je kletva Bele Gutmana zaista postojala?
S obzirom na to da bi Bela Gutman jedini mogao da nam potvrdi vjerodostojnost ove informacije, a da je pokojni još 1981. godine, teško je reći. U portugalskim medijima pojavljuju se dvije verzije, jedna koja kaže da je Gutman zaista prokleo Benfiku po odlasku i da se nje navijači “orlova” i dan-danas boje, a druga kaže da su sve to “nakitili” u novinama.
Tako je David Bolhover, inače zvanični biograf Bele Gutmana, rekao da nema zvaničnog dokaza da je “prokleo” klub i da se prvi put ta informacija pojavljuje 1988. godine, na dan šestog evropskog finala za Benfiku. Navodno, proklestvo datira dvije decenije prije toga kada je portugalska “A Bola” objavila prevod intervjua slavnog trenera, pa se pretpostavlja da je u tome možda nastala zabuna.
Tako je slavni Euzebio, koga je trenirao Bela Gutman, istakao 2011. godine da je “prokletstvo Bele Gutmana laž”, dok su s druge strane mediji prenosili da se na njegovom grobu u Beču pomolio pred finale 1990. godine sa Milanom. Ako i jeste, to nije i dalje pomoglo “orlovima”.
Grob velikog Gutmana je u Beču
Slavni trener preminuo je 1981. godine u Beču i sahranjen je na jevrejskom groblju, a fudbalski fanatici širom planete dolaze da ga obiđu kada su u prestonici Austrije. Na njemu, najčešće može da se vidi šal Benfike, ali i drugih klubova koje je zadužio tokom svoje trenerske karijere.