Fruktoza je, prema novom radu, pogubni mali demon koji tjera ljudski metabolizam u gojaznost. Iako nije najveći izvor kalorijskog unosa, izaziva želju da jedete masniju hranu, u većim količinama, što rezultira pretjeranim uživanjem u hrani, prenosi Science Alert.
Velika analiza, koju je vodio ljekar Richard Johnson s medicinskog fakulteta Univerziteta Anschutz u Coloradu, sugeriše da se odluka o mršavljenju možda neće svesti na izbor između odbacivanja ugljikohidrata ili masti, već na odgovorno smanjenje i jednog i drugog zajedno.
Nažalost, zbog značajne količine ugljikohidrata fruktoze u vašoj prehrani to neće biti tako lako.
“Iako praktično sve hipoteze priznaju važnost smanjenja ultraprocesirane i ‘junk’ hrane, ostaje nejasno treba li fokus biti na smanjenju unosa šećera, ugljikohidrata s visokim glikemijskim indeksom, masti ili višestruko nezasićenih masti ili jednostavno povećanju unosa proteina”, napisali su istraživači u svom radu.
“Ovdje razmatramo različite prehrambene hipoteze u vezi sa gojaznošću. Predlažemo da su sve različite hipoteze uglavnom tačne i da se, iako se izvana čine nekompatibilnima, sve mogu ujediniti na temelju druge hipoteze poznate kao hipoteza o preživljavanju fruktoze.”
Fruktoza je vrsta šećera koja se prirodno nalazi u voću. Obzirom na uravnoteženo prisustvo vitaminima i vlakana u njima, jabuka, banana i narandža jednom dnevno i nisu toliki problem. Tijelo takođe može proizvesti male količine fruktoze iz ugljikohidrata kao što je glukoza iz slane hrane.
Ovaj šećer se dodaje u velikim količinama zaslađivačima kao što su konzumni šećer i kukuruzni sirup s visokim udjelom fruktoze, pa se koncentracije ovog posebnog šećera mogu brzo nakupiti u našoj prehrani, često a da nismo svjesni.
Johnson i njegove kolege proveli su iscrpnu studiju o svim poznatim uzročnicima pretilosti i otkrili da metabolizam fruktoze u tijelu uzrokuje pad spoja zvanog adenozin trifosfat (ATP), koji daje energiju za ćelijske procese u vašem tijelu.
Kada ATP padne na određen nivo, to je signal vašem tijelu da trebate više goriva. Zbog toga ste gladni, pa jedete.
To je ono što istraživači nazivaju hipotezom o preživljavanju od fruktoze, a povezuje različite teorije o tome što uzrokuje pretilost, čak i one koje se čine krajnje nespojivima, poput unosa masti nasuprot unosa ugljikohidrata.
“U suštini, ove teorije su dijelovi slagalice objedinjene posljednjim dijelom: fruktozom”, kaže Johnson .
“Fruktoza je ono što pokreće naš metabolizam da pređe u režim niske potrošnje i izgubi kontrolu nad apetitom, ali masna hrana postaje glavni izvor kalorija koje potiču debljanje.”
Ovaj način rada male snage aktivira se čak i ako su pri ruci rezerve goriva. Čak i kada postoji mnogo dostupne energije u obliku pohranjene masti, fruktoza sprečava tijelo da iskoristi bilo koju od tih rezervi.
U nekim kontekstima, to je dobra stvar. Medvjedi koji se pripremaju za zimski san mogu sačuvati svoje masne rezerve netaknutima žvačući voće. Ali konzumacija slatke hrane i pića kod ljudi, kažu istraživači, put je prema nezdravom pretjerivanju.
“Ovaj mehanizam temeljen na evoluciji koristi se za pomoć životinjama u skladištenju masti kada je hrana još dostupna prije očekivane nestašice hrane”, pišu istraživači . “Iako je namijenjen pomoći u preživljavanju u kratkom roku, pretjeran unos dovodi do današnjih modernih bolesti.”
Potrebna su dodatna istraživanja kako bi se utvrdilo kako to tačno funkcioniše, jer se većina istraživanja o fruktozi temelji na životinjama. Međutim, ova otkrića predstavljaju važan korak u rješavanju ove eskalirajuće zdravstvene krize .
Istraživanje je objavljeno u Obesity .