ANALIZA NACRTA ZAKONA O RADIOAMATERIZMU REPUBLIKE SRPSKE
Analiza u vezi sa predloženim Prijedlogom Zakona o Radioamaterizmu Republike Srpske primarno na odredbe članova 2. i 11. stav 3., Prijedloga predmetnog zakona, ali i drugih odredbi koje u ovoj analizi nisu u dovoljnoj mjeri obrađeni, jer se ova analiza više bavila ljudskim pravima i slobodama, tačnije pravom na slobodu udruživanja. S obzirom da je donošenje Zakona u fazi prijedloga, institucije, klubovi i grupe pojedinaca imaju sužen prostor djelovanja, te se jedino mogu obratiti resornom ministartvu saobraćaja, Vladi Republike Srpske, i narodnim poslanicima Narodne skupštine Republike Srpskem da amandmanski djeluju ili da predlagač povuče Prijedog iz procedure kako bi se isti dodatno doradio.
Ključne tačke kršenja ljuskih prava:
Naime već u članu 2. stav 1. navedenog Prijedloga evidentna je imperiatvna norma kojom se određuje da je Savez radioamatera Repbulike Srpske udruženje radio-amaterskih klubova registrovanih na teritoriji Republike Srpske i fizičkih lica, samostalnih licenciranih radio-amatera, vlasnika amaterskih radio-uređaja. Savez radio-amatera Republike Srpske registrovan je kod nadležnih organa kao udruženje građana prema Zakonu u udruženjima i fondacijama Republike Srpske (Službeni glasnik Republike Srpske 52/01 i 42/05).
Na navedenu odredbu kao diskriminišuću naslanja se i odredba člana 11. stav 3. po kojoj Radio-amater koji ima mjesto prebivališta u Republici Srpskoj i ima dozvolu za obavljanje djelatnosti radio-amaterizma može obavljati djelatnost na teritoriji Republike Srpske samo ukoliko je učlanjen u Savez ili radio-amaterski klub u Republici Srpskoj. Riječ je o vrlo opasnoj i diskriminišućoj odredbi koja direktno sprečava pravo na izbor pojedidnca, a koja će biti objašnjena u narednim redovima.
Diskriminišuća je odredba i iz člana 13. Prijedloga navedenog zakona, prema kojoj radio-amateri koji nisu članovi Saveza mogu obavljati djelatnost na području Republike Srpske, uz naknadu Savezu za korišćenje opreme, što praktično znači da bilo ko iz Republike Srpske ili Federacije BiH, te Brčko Distrikta BiH ko želi da radi sa područja Republike Srpske vlastitom opremom ima ograničenje i diskriminisan je po tom pitanju. Ako je predlagač mislio na korišćenje repetitora, trebao je to konkretno i da navede ili da se vodi primjerom reciprociteta, jer i radio-amateri iz Republike Srpske koristeći pravo i slobodu kretanje imaju mogućnost da iste koriste i izvan Republike Srpske bez naknade, kako u ostatku Bosne i Hercegovine, tako i u inostranstvu.
Ako se pogledaju i kaznene odredbe, kroz iste se prožima element diskriminacije u pogledu traženja dozvola i licenci za rad radio-amatera. Ovaj zakon sprečava pravo izbora radio – amatera da se direktno obrati Regulatornoj agenciji za komunikacije radi produženja dozvole radio stanice ili radi produženja licence, što je određeno odredbom člana 18. stav 2., te se određuje u stavu 3. istog člana sankcija za obavljanje delatnost na području Republike Srpske za radio-amatera koji nije član saveza u vezi sa članom 11. stav 3. Prijedloga zakona. Ukratko rečeno, ovim odredbama diskriminišu se kako radio-amateri iz ostalog dijela Bosne i Hercegovine, kojima se sprečava rad i sprovođenje Zakona i podzakonskih akata Bosne i Hercegovine na teritoriji Republike Srpske, te se radio-amaterima sa područja Republike Srpske uskraćuje pravo izbora biti ili ne biti član udruženja građana prema Zakonima o udruženjima i fondacijama Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, o čemu se detaljnije obrazlaže u donjem dijelu teksta.
Odredbama člana 2., kao i člana 11. stav 3. Prijedloga zakona o radio-amaterizmu Republike Srpske, direktno su ograničena prava i slobode na mirno okupljanje i slobodu udruživanja sa drugim iz člana 11. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda. Naime explicite se navodi da je Savez radio-amatera udruženje radio-amaterskih klubova registrovanih na teritoriji Republike Srpske i fizičkih lica samostalnih licenciranih radio-amatera, vlasnika radio uređaja, čime se ne daje pravo na izbor pojedinca da se dobrovoljno udružuju u Savez. Još jednom treba napomenuti da je Savez takođe registrovan kao udruženje građana prema Zakonu o udruženjima i fondacijama Republike Srpske (službeni glasnik Republike Srpske 52/01 i 42/05), te kao takvom ovim Zakonom mu se daje supremacija nad ostalim mogućim udruženjima radio-amatera u Republici Srpskoj što je takođe diskriminišuća odredba.
Kada se govori o pravima i slobodama pojedinaca na udruživanje u članu 11. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava uređeno je da Svako ima pravo na slobodu mirnog okupljanja i slobodu udruživanja s drugima, uključujući pravo osnivanja sindikata i pridruživanja sindikatima zbog zaštite svojih interesa.
Pravo na slobodu mirnog okupljanja i sloboda udruživanja, kao politička prava, u Bosni i Hercegovini regulisana su i garantovana pravnim okvirom: Ustavom Bosne i Hercegovine (Član II/3 i Ustava BiH) i Ustavom Republike Srpske Član 30. i 31. Ustava Republike Srpske, Zakonom o udruženjima i fondacijama Republike Srpske (Zakon o udruženjima i fondacijama Republike Srpske, Službeni glasnik Republike Srpske, br. 52/01 i 42/05), kao i međunarodnim dokumentima prihvaćenim u pravnom sistemu Bosne i Hercegovine, posebno: Opštom deklaracijom o ljudskim pravima (član 20), Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda (Član 11).
Prema ustavnopravnom okviru, u Bosni i Hercegovini, uživanje prava i sloboda garantovanih ustavima BiH, Federacije BiH, Republike Srpske, Statutom Distrikta Brčko i međunarodnim sporazumima važećim u Bosni i Hercegovini, a posebno onim uz ustave, osigurana su svim licima u Bosni i Hercegovini, bez diskriminacije po bilo kojem osnovu kao što je spol, rasa, boja, jezik, vjera, političko i drugo mišljenje, nacionalno ili socijalno porijeklo, povezanost sa nacionalnom manjinama, imovina, rođenje ili drugi status.
Prema Ustavu BiH, Bosna i Hercegovina i oba entiteta će osigurati najviši nivo međunarodno priznatih ljudskih prava i osnovnih sloboda.
Prava i slobode predviđena Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i njenim protokolima direktno se primjenjuju u Bosni i Hercegovini. Ovi akti imaju prioritet nad svim ostalim zakonima.
Sva lica na teritoriji Bosne i Hercegovine uživaju ljudska prava i slobode iz Kataloga prava, što uključuje i slobodu mirnog okupljanja i slobodu udruživanja sa drugima.
Dakle, Ustav Bosne i Hercegovine naglašava direktnu primjenu ljudskih prava i sloboda zagarantovanih Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda i njenim protokolima, za sva lica na teritoriji BiH, sa pravnom snagom nad svim ostalim zakonima.
Evropska konvencija za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda, te Protokol uz nju, kao i Opšta deklaracija o ljudskim pravima, Međunarodni pakt o građanskim i političkim pravima i Međunaordni pakt o ekonomskim, socijalnim i kulturnim pravima su, prema Dodatku Ustavu Republike Srpske, instrumenti za zaštitu ljudskih prava koji imaju snagu ustavnih odredbi.
Prava i slobode zagarantovana Ustavom Republike Srpske ne mogu se oduzeti ni ograničiti. Poglavlje o ljudskim pravima i osnovnim slobodama u Ustavu Republike Srpske dopunjeno je tačkama od 1. do 3. Amandmana LVII, koje glase:
U slučaju različitosti u odredbama o pravima i slobodama između Ustava Republike Srpske i Ustava Bosne i Hercegovine, primjenjuju se one odredbe koje su za pojedinca povoljnije.
Odredbe članova 10, 21, 30, 32, 33, 34, 38 i 43 Ustava o pravima i slobodama građana tretiraju se kao odredbe o ljudskim pravima i osnovnim slobodama i odnose se na sve, a ne samo na građane.
Odredbe članova 13, 22, 23, 24, 25, 26, 28 i 30 Ustava o pravima i slobodama ostvarit će se u skladu sa odgovarajućim odredbama članova od 8 do 11 Evropske konvencije o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda.
Dakle, amandmanom na Ustav Republike Srpske direktno se upućuje na ostvarivanje prava na mirno okupljanje, javni protest i slobodu okupljanja u skladu sa Evropskom konvencijom za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.
Osim navedenog, odredbom člana 11. stav 3. direktno se krši Pravo na slobodu kretanja iz Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i sloboda.
Pravo na slobododu kretanja zagarantovano je pravo prema Evropskoj konvenciji za zaštitu ljudksih prava i sloboda, gdje se navodi da „Svako ko se zakonito nalazi na teritoriji jedne države, ima na toj teritoriji, pravo na slobodu kretanja i slobodu boravišta.
Sporazum CEPT omogućava radio-amaterima iz zemalja potpisnica CEPT sporzuma slobodan i neometan rad na teritoriji zemlje potpisnice gdje se nalaze u posjeti, koji su legalno ušli na teritoriju zemlje potpisnice CEPT Sporazuma, a svoj boravak su legalizovali prema važećim zakonskim i podzakonskim aktima o kretanju i bravku stranaca.
Ovim se krše prava radio-amatera i sa prebivalištem iz Federacije BiH i Brčko distrikta koji se nalaze privremeno na teritoriji Republike Srpske ili su u prolasku preko teritorije Republike Srpske ili imaju boravište u Republici Srpskoj. Naime, podsjećanja radi, jedino nadležno tijelo za izdavanje dozovla za rad radio stanice i licence je Regulatorna Agencija za komunikacija BiH (RAK BiH), čije dozvole za rad i licence vrijede na teritoriji cijele Bosne i Hercegovine, te tako i na teritoriji Republike Srpske. Takođe, navedena Agencija izdaje dozvole i licence u saglasnosti sa CEPT propisima koje važe u svim zemljama potpisnicama CEPT, te se njihovo dejstvo i rad radioamatera iz Bosne i Hercegovine ne može imperativno usloviti prebivalištem u Republici Srpskoj, a naročito članstvom u nekom od udruženja građana, kao što je u ovom slučaju radio klub ili Savez radio amatera.
Osim navedenog, treba spomenuti da u Bosni i Hercegovini kao državi, egzistira i Zakon o udruženjima i fondacijama Bosne i Hercegovine (Službeni glasnik Bosne i Hercegovine, broj 63/08), koji omogućava osnivanje i registraciju udruženja koja će djelovat i raditi na teritoriji cijele Bosne i Hercegovine, te tako i na teritoriji Republike Srpske, te za djelovanje takvih udruženja nadležani su propisi primarno Bosne i Hercegovine. U tom smislu, Radio klub koji je registrovan kao udruženje građana prema Zakonu o udruženjima u fondacijama Bosne i Hercegovine, može se uključiti u bilo koju asocijaciju ili savez na području Bosne i Hercegovine. Isto tako, ovim Zakonom, omogućeno je djelovanje svim asocijacijama, udruženjima i savezima radio-amatera u Bosni i Hercegvini na cijeloj teritoriji države, pa tako i Republike Srpske, što navedene ograničavajuće i diskriminišuće odredbe iz Prijedloga zakona o radioa-amaterizmu u Republici Srpskoj čini apsurdnim.
Imajući u vidu do sada rečeno, navedene odredbe iz Prijedloga Zakona o radioamaterizmu Repbulike Srpske bi trebalo obrisati, ili odredbu iz člana 2. stav 1 preformulisati, te naglasiti da je Savez radio-amatera Republike srpske udruženje na dobrovoljnoj osnovi Radio-amaterskih klubova Registrovanih na teritoriji Republike Srpske, i samostalnih licenciranih radio-amatera.
Treba izbjeći i poslednju formulaciju navedene odredbe iz člana 3., da je riječ o samostalnim radio-amaterima vlasnicima radio uređaja, s obzirom da postoje i radio-amateri koji nisu vlasnici radio uređaja, te kao tavi prema predloženoj odredbi nisu dužni biti članovi Saveza.
Takođe treba u potpunosti obrisati odredbu člana 11. stav 3. Naime, kako je rečeno, izdavanje odborenja, odnosno dozvole za rad radio stanice i licence radio-amaterskog operatora je jedino u nadležnosti Regulatorne agencije za komunikacije BiH, te se ova odredba po već spomenutim osnovama ni ukojem slučaju ne smije ugraditi u navedeni Zakon.
Isto tako treba imati na umu, da se ovim direktnim kršenjem člana 11. Evropske konvenicije, otvara mogućnost za zaštitu prava Radio klubova i licenciranih radio-amatera pojedinca pred Ustavnim sudovima Republike Srpske i Bosne i Hercegovine, te pred Međunarodnim sudom za ljudska prava u Strasburu.
Ako analiziramo član 3. Prijedloga Zakona, vidimo da se Savezu Radio-amatera Repbulike Srpske povjeravaju javna ovlaštenja u cilju ispunjavanja prava i dužnosti u vanrednima situacijama. Opravdano je reagovati na navedeno, i utvrditi da pojednici i klubovi koji nisu i ne moraju biti članovima Saveza, prema prethodno utvrđenim odredbama i obrazloženjima ne smiju i ne mogu biti angažovani mimo njihove volje, a što garatnuje član 31. Zakona o zaštiti i spasavanju u vanrednim situacijama Republike Srspke prema kojem u zaštiti i spasavanju mogu dobrovoljno učestovovati muškarci i žene starosti od najmanje 15 godina sa pravima i dužnostima pripadnika jedinica civilne zaštite u sistemu zaštite i spasavanja. Sa druge strane, prema odredbi člana 33. Zakona o zaštiti i spašavanju Republike Srpske, u vanrednim situacijama se može uz naknadu i naknadu troškova ako dođe do oštećenja, izuzeti neophodna oprema pa tako i radio-amaterska, ali i dalje angažman ljudustva ostaje na dobrovoljnoj osnovi.
U tom pogledu, Savez može da razvije svoje aktivnosti u vezi zaštite i spašavanja iz nadležnosti telekomunikacija, te da utvrditi koji su to pojedinci zaitneresovani, da dobrovoljno pristupe navedenim aktivnostima. U tom smislu moguće je na adekvatan način i finansirati ili sufinansirati opermu i navedene aktivnosti, ali ne i imperativno da radioa-amateri svojim radom, svojom opremom finansiraju aktivnosti vanrednih situacija.
Član 5. stav 3. govori o zaprimanju zahtjeva za obezbjeđivanje dozvole i licence za amatersku radio-stanicu, kao i amatersku radio-stanicu ličnog radio-amatera i dostavlja se na ovjeru i upis u registar izdatih dozvola i licenci nadležnom organu, takođe je u suprotnosti sa pravilima i propisima Bosne i Hercegovine. Kako sam već spomenu, nepoštovanje ove odredbe prati sankcija prema članu 18. stav 2. Tačka 2. Prijedloga zakona o Radio-amaterizmu Republike Srpske.
Opet se treba vratiti na početak, imajući u vidu član 11. Evropske konvencije za zaštiti ljudskih prava i sloboda, te nadležnosti Regulatorne agencije za komunikacije BiH za izdavanje dozvola i licenci za radio-difuzne stanice, kako profesionalne tako i amaterske, Savez ne može obavljati navedenu aktivnost, jer se i pored toga, pojedinac koji ne želi biti član niti jednog saveze, ali i ostali koji jesu članovi Saveza i / ili Radio kluba mogu direktno obratiti Regulatornoj agenciji za komunikacije BiH (RAK BiH) i zatražiti izdavanje licence ili dozvole. Prema odredbi člana 2. stav 3. tačka a) i člana 10. Zakona o Komunikacijama Bosne i Hercegovine (Službeni glasnik BiH, broj 31/2003, 75/2006, 32/2010, 98/2012), Izdavanje dozvola za radio-emitovanje je u nadležnosti Agencije za regulisanje oblasti komunikacija u Bosni i Hercegovini (Regulatorna agencija za komunikacije RAK BiH). U navedenim odredbama se navodi da agencija izdaje dozvole pravnim licima i pojedincima, sprečavajući bilo koju diskriminaciju.
Član 9. Stav 2. u kojem se govori da je radio-amater dužan da, ukoliko posjeduje radio-stanicu ili radio-stanice, izvrši prijavu matičnom radio-klubu ili Savezu sa osnovnim podacima o radio-stanici ili radio-stanicama, opet krši pravo pojedinca na slobodu udruživanja prema prema članu 11. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i osnovnih sloboda.
Takođe, na ovo treba dodati predviđenu odredbu člana 11. stav 4. po kojoj Radio-amater koji ima mjesto prebivališta u Republici Srpskoj i ima dozvolu za obavljanje djelatnosti radio-amaterizma može obavljati djelatnost na teritoriji Republike Srpske ukoliko je učlanjen u Savez ili radio-amaterski klub u Republici Srpskoj.
Naime, radio stanica je privatno vlasništvo pojedinca koji je slobodan na udruživanje i nije dužan da prijavljuje udruženjima građana da je vlasnik opreme za koju mu je Regulatorna agencija za komunikacije Bosne i Hercegovine uredno izdala dozvolu za rad. Imajući u vidu da je učešće starijih osoba od 15 godina u sistemu zaštite i spašavanja dobrovoljno prema članu 31., Zakona o zaštiti i spašavanju u vanrednim situacijama Republike Srpske, ova odredba je nepotrebna, diskriminišuća i vrijeđa pravo pojedinca na slobodu udruživanja i pravo na slobodno raspolaganje imovinom. Naime, u Protokolu 1, član 1. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava navodi se da svako fizičko ili pravno lice ima pravo na neometano uživanje svoje imovine. Niko ne može biti lišen uživanja prava na vlastitu imovinu osim u javnom interesu i pod uslovima predviđenim zakonom i opštim načelima međunarodnog prava, a što se iskazuje članom 33. Zakona o zaštiti i spašavanju Republike Srspke.
Savez radio-amatera Republike Srpske tako ne može i ne smije imati pravo da vodi evidenciju o radio-amaterima i opremi radio-amatera što je predviđeno u članu 11. stav 4., već može jedino da vodi evidenciju svojih članova, dakle članova Saveza radio-amatera Republike Srpske, i dobrovoljnu evidenciju privatne opreme radio-amatera. Uzmimo svu apsurdnost ove odredbe: Radio stanica je sredstvo komunikacije. Takođe, zahvaljujući internetu i razvoju komunikacijskih internetskih, te 3G, 4G i drugih mreža, omogućene su komunikacije putem računara i mobilnih telefona sa android ili sličnim operativnim sistemom. U tom kontekstu, radio-amater ili svako drugi putem svog ličnog računara ili telefona koristeći različite komunikacijske aplikacije stupa u kontakt širom svijeta sa bilo kojom osobom koja ima sličan ili isti sistem, a da mu nije potrebna radio stanica. Opravdano je postaviti pitanje, kao reakciju na odredbe člana 11., stav 5. i 6., hoće li se pojaviti tako neko udruženje građana ili neka vladina agencija, odnosno Ministarstvo unutrašnjih poslova ili saobraćaja koja će voditi evidenciju o vlasnicima računara, mobilnih telefona, njihovim brojevima i internet priključcima? Ako je cilj nacionalna bezbjednost Republike Srpske ovakvom odredbom, onda treba zaključiti da su komunikacije računarom i mobitelom mnogo opasnije, nego radio-amaterskim stanicama čije su komunikacije dostupne javnosti i svako ih može čuti.
Pored toga, uzmimo i analogiju: Zamislimo da je svaki pojedinac koji je dobrovoljni davalac krvi dužan da se prijavi u Udruženje davalaca, te prijavi svoju krvnu grupu i DNK. Podatke o davaocima krvi imaju javne ustanove za transfuziologiju, a DNK baze podataka pod određenim uslovima su pod nadzorom resornog ministarstva zdravlja. Udruženja dobrovoljnih davalaca krvi i njihovi savezi su takođe udruženja građana. Kako bi bilo takvom jednom udruženju prenijeti javna ovlašćenja, gdje je u pitanju život ljudi. Dakle, podatke o dobrovoljnim, ponavljamo, dobrovoljnim davaocima krvi imamo u Javnim ustanovama za transfuziologiju. Slično je i u vezi sa oružjem. Je li streljački savez ili lovački savez treba da vodi evidenciju registrovanog oružja, preuzimajući ingerencije Ministarstva unutrašnjih poslova i uspostavljajući paralelizam? Je li čovjek, pojedinac koji traži dozvolu za držanje i nošenje oružja prvo da se obrati nekom udruženju građana ili savezu tih udruženja, ili direktno podnosi zahtjev za dozvolu Ministarstvu unutrašnjih poslova? Svo legalno vatreno oružje registrovano je u Ministarstvu unutrašnjih poslova, bili lovačko, bilo standardno bojevo (pištolji) za šta imamo evidencije Ministarstva unutrašnjih poslova, i za šta Ministarstvo unutrašnjih poslova po zakonskoj proceduri izdaje dozvole. Takođe, evidencije i podatke o registrovanim radio uređajima postoje u Regulatornoj agenciji za komunikacije Bosne i Hercegovine (RAK BiH). Prema Evropskim standardima, za radioamaterske uređaja nije potrebna dozvola za rad osim u Hrvatskoj, već samo licenca za radioamaterskog operatora i pridržavanje Zakona o komunikacijama i Pravilnika o radio-amaterskom radu nadležnih državnih regulatornih agencija za telekomunikacije.
Stav 3. istog člana kaže da je Radio-amater dužan da vodi dnevnik amaterske radio-stanice na način koji obezbjeđuje trajan zapis u pisanom ili elektronskom obliku i koji se čuva dvije godine od dana unosa posljednjeg upisa.
Ovo ne može biti dužnost. Postavlja se opravdano pitanje: koje to tijelo ili agencija može utvrditi da li je ostvarena neka veza sa drugim radio-amaterom u svijetu? Ko može i pod kojim uslovima tražiti dnevnik na uvid, ući u tuđi stan ili objekat, tražiti izuzimanje dnevnika, provjeravati održane veze, kontaktirati korespondente širom svijeta da provjerava validnost dnevnika. Zašto u tom slučaju ne obavezati i svakog građanina da vodi dnevnik razgovora ili pisanih poruka preko mobitela, skyp aplikacije, vibera, whats upp-a, facebook mesenggera, e-maila i drugih aplikacija za komuniciranje i kontkate sa nepoznatim, drugim ili stranim osobama??? Ako je riječ samo o tome da su radio-amateri jedini koji mogu ostvarivati i obezbijediti komunikaciju u uslovima kada svi komunikacioni sistemi prestanu da funkcionišu, onda ovim rješenjima i stavljanjem radio-amatera pod strogu kontrolu i stegu države ili entiteta predstavlja diskriminaciju u ostvarivanju redovnih komunikacija, ograničavajući im slobodu djelovanja i pravo izbora.
Radio-amateri vode dnevnik radi vlastite evidencije, svog radioamaterskog statusa, i ostvarenja različitih prava i nagrada. Mnoge veze ne budu potvrđene od strane drugog korespondenta, tako da bez QSL kartica, samo zapisane u dnevniku nisu validne, te kao takav ni dnevnik za neku kontrolu izvjesnog nadležnog tijela nije relevantan dokument, te ne treba ga uzeti u obavezu.
Savez radio-amatera Republike Srpske tako ne može imati pravo da vodi evidenciju o radio-amaterima i opermi radio-amatera što je predviđeno u članu 11. stav 4., niti se smiju radio amateri obavezati kao što je slučaj sa članom 9. stav 2., na obavezu prijavljivanja opreme matičnom radio klubu, već se može jedino voditi evidencija svojih članova, dakle članova Saveza radio-amatera Republike Srpske, i dobrovoljna evidencija privatne opreme radio-amatera.
Prema tome, odredbe člana 9. stav 2. i člana 11. treba u potpunosti brisati, ili eventualno ostaviti mogućnost da se navedene evidencije vode dobrovoljno. Kao takav, a imajući u vidu sve navedeno je neprimjenjiv.
Odredbe člana 12. koji govori o dužnosti prijavljivanja stranih građana radio klubu i Savezu , a koji imaju dozvolu, takođe zadiru u pravo na slobodu kretanja pojedinaca, i direktno kršenje CEPT sporazuma, o čemu je već bilo govora. Strani državljanin samim posjedovanjem CEPT licence odnosno dozvole ima pravo da bez ikakvog prijavljivanja radi sa područja cijele Bosne i Hercegovine. Dovoljno je što je nadležnoj agenciji za strance prijavio svoj boravak u Bosni i Hercegovini. Radio klubovi se kao udruženja građana pretvaraju u kancelarije posebnog tijela odjela za strance, što nije prihvatljivo. Dalje, praktično rečeno, veoma mali broj je radio klubova, tako da postoje sredine gdje uopšte ne egzistiraju, te se postavlja pitanje operativnosti i sprovodivosti ovakve odredbe.
Generalno rečeno, odredbama člana 11. i člana 12., osim prava strancima, krše se prava i građanima Bosne i Hercegovine koji nemaju prebivalište na teritoriji Republike Srpske i ne omogućava im se rad. Nadležnost nad kontrolom rada radio-amatera pokušava se prenijeti i ustanoviti na udruženja građana koje se naziva Savez radio amatera Republike Srpske. S obzirom da je jedino Regulatorna Agencija za komunikacije nadležna za izdavanje dozvola za radio stanice i radio uređaje generalno, kao i za licence radio-amaterskih operatora, te koje vrijede na teritoriji cijele Bosne i Hercegovine, ovaj Zakon ne može derogirati viši pravni akt, te kao takav u većini svojih ograničavajućih odredbi nije provodiv. Takođe, Savez se ne smije apriori postaviti kao jedini posrednik za izdavanje dozvola i licenci od strane Regulatorne agencije za komunikacija Bosne i Hercegovine (RAK BiH), što je u suprotnosti sa pravom izbora obraćanja javnom organu ili tijelu Bosne i Hercegovine.
I na kraju da se osvrnemo na odredbu člana 5., stav 2. prema kojoj se Savezu radio-amatera daju javna ovlašćenja da daje odobrenja za organizaciju radio-amaterskih takmičenja, skupova, stručnih savjetovanja, i sličnih manifestacija na teritoriji Republike Srpske. Analizom odredbe uviđamo, da ako se misli na neko takmičenje, koje se održava na radioa-amateskim frekvnecijama, riječe je o nečemu što nije fizički i materijalno na prostoru teritorije samo Republike Srpske već golobalno u prostoru cijelog svijeta. Takođe, tražiti odobrenje za radio-amaterske skupove je takođe zadiranje u pravo na javno okupljanje i udruživanje prema članu 11. Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i sloboda, a o čemu je bilo do sada u najvećem dijelu govora, te direktno kršenja Ustava Republike Srpske i Ustava Bosne i Hercegovine što je u prvim dijelovima rada bilo obrađeno, pa se ne želimo ponovo vraćati i navoditi sve odredbe koje štite pravo na okupljanje i udruživanje. Kontrola i odobrenje stručnih skupova ili obuke je takođe diksriminišuće prirode. Ispiti za radio-amaterskog operatora polažu se prema Pravilniku regulatorne agencije za komunikacije Bosne i Hercegovine (RAK BiH), koji je u skladu sa Zakonom o komunikacijama Bosne i Hercegovine. Kandidati se se za ispit mogu sami pripremati, a može im se organizovati obuka. Ko i kako će organizovati obuku, potpuno je nebitno i ne može biti predmetom zahtjevanja posebnih odobrenja. U ovom slučaju, radio-amateri pojedinci i radio klubovi stavljaju se u neravnopravan i diskriminišući položaj u odnosu na druge nevladine organizacije, koje organizuju različite nivoe stručnih osposobljavanja, obuka, seminara, radionica i sl.
Sagledavanjem Prijedloga ovoga zakona nedvosmisleno se može reći da se radi konceptu militarizacije i stroge kontrole rada radio-amatera, karakterističnog za periode jednopratijskih sistema i diktatura. Prezentacijom Nacrta, pa potom njegovom transformacijom u Prijedlog iskorišćena je prilika da se predlagaču podmetnu relikti prošlosti. Iz diskusija narodnih poslanika na sjednici Narodne skupštine Republike Srpske vidi se da bi inicijator ovog Zakona mogao biti samo neko ko se davno bavio radio-amaterizmom, te bio uposlenik policijskih struktura i službi tadašnje državne bezbjdenosti, zanemarivši društvenu evoluciju naročito u oblasti demokratije i elementarnih ljudskih prava i sloboda. Slično su prolazili radio-amateri u bivšoj zajedničkoj državi, od strogih provjera i uslova podobnosti za registrovanje radio stanica, do kontrole istih. Potrebno je zapitati se, kako je riješeno djelovanje radio-amatera u drugim savremenum demokratskim državama. Ne treba ići daleko preko granice. Potrebno je zaviriti samo u susjednsvo, u Republiku Hrvatsku i Sloveniju koje su članice Evropske Unije, i Repbilku Srbiju i Repbilku Crnu Goru koje su države kandidati za članstvo u Evropskoj Uniji. Niti jedna od navedenih država, se nije usudila da na ovakav način uređuje oblasti rada i djelovanja radio-amatera. Svaka demokratska država ovu oblast uređuje pravilnicima, dakle podzakonskim aktima na osnovu postojećih zakona komunikacijama, telekomunikacijama i udruženjima građana i fondacijama. Kontrola radio-radio stanica i proglašavanje radio-stanice opasnim sredstvom je u najmanju ruku propust, u vremenu kada, na tržištu postoje mnogo opasnije i sofisticiranije izvori komunikacija, čijim se kontaktima ne može ući u trag bez posebne opreme i posebnih istražnih radnji policije i pravosuđa. Stoga, militarizcija i stroga kontrola radio-amatera u Republici Srpskoj, pored Turkmenistana predstavlja nešto što demokratska Evropa nije zabilježila od pada Berlinsko zida. Iako je predlagač naveo da je riječ o Zakonu koji prati Evropske strandarde, to nije uspio dokazati na papiru. Zakonodavno-pravna komisija, kao i predlagač te narodni poslanici Narodne skupštine Republike Srpske su vjerovatno su izmanipulisani, jer ovakvo militarizovano rješenje u Evropi današnjice, zaista ne postoji. Predlagač bi trebao analizirati detaljno ovaj prijedlog još jednom, te isti povući, a angažman radio-amatera u vanrednim situacijama riječiti drugim pravnim aktima, što je i jednim dijelom cilj predlagača, imajući u vidu nastup uvaženog ministra Trninića u Narodnoj skupštini, u vezi cilja ovog Zakona. Radio-amateri ne samo u Repbulici Srpskoj već i šire, nebrojeno puta su dokazali da su spremni pomoći i nesebično se angažovati u vanrednim i humanitarnim prilikama, te bi i po tom pitanju bilo najbolje da resorna ministartva uz nesebične konsultacije većine radio-amatera izvrše dodatne konsultacije u vezi korekcija i izrada planova učešća radio-amatera u sistemu zaštite i spasavanja. Treba li na kraju napomenuti, da u mnogim krajevima Republike nema radio klubova, nema pojedinaca ili se samo sporadično javljaju. Tehnologija, je je omladinu udaljila od radio-amaterizna, a dodatna militarizacija je sigurno neće vratiti u Savez ili radio klubove. Sa ovakvim pristupom, za desetak godina, radio amatera iz Republike Srpske će biti vrlo malo u etereu a E7 prefix će se smatrati kao rijetka DXCC zemlja.