Konačno jedna dobra vijest za Rome u BiH!
Početkom marta ove godine, Evropska unija odobrila je 430.000 KM za stambeno
zbrinjavanje Roma. Na taj iznos, opština Lukavac dodala je još 60.000 KM.
Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice odobrilo je 100.000 KM takođe za
stambeno zbrinjavanje Roma i 30.000 KM za poboljšanje komunalne infrastrukture.
Opština Lukavac je i na taj iznos dodala 40.000 KM. Sve ukupno, za Rome Lukavca
u ovoj godini predviđena je realizacija projekata u vrijednosti od 660.000 KM.
„Na tu činjenicu smo ponosni, jer je to daleko
više nego što smo očekivali“, kažu skromno iz Udruženja Roma „Nova romska nada“
iz Lukavca, koje je i najzaslužnije za prikupljanje ovih sredstava.
Na području opštine Lukavac živi preko 2000
Roma, u 6 romskih zajednica, u veoma teškom socio-ekonomskom položaju. Veliki
broj djece se ne školuje zbog nedostatka osnovnih sredstava, a preko 50% Roma
nema zdravstvenu zaštitu. Žive u trošnim kućercima od kojih neki čak nisu ni
priključeni na komunalnu infrastrukturu i električnu mrežu.
Opština Lukavac do sada nije izdvajala sredstva
za potrebe Roma, osim što su povremeno finansirali projekte Udruženja „Nova
romska nada“, ali u iznosima nedovoljnim za bilo kakve značajnije promjene.
Krajem prošle godine, Udruženje je pokrenulo
je inicijativu usmjerenu prema lokalnim strukturama vlasti, odnosno prema opštinskom
vijeću, da se u 2014. godini u opštinskom budžetu formira budžetska stavka
namijenjena za provedbu nacionalnih akcionih planova, u okviru programa „Dekada Roma 2005 – 2015“.
Ovaj program pokrenut
je s ciljem rješavanja problema obespravljenosti, diskriminacije i marginalizacije,
sa kojima se suočavaju Romi širom Evrope. Da bi se poboljšali životni uslovi
Roma u zemljama čiji su državljani, te da bi se zaustavio val emigracije i neizvjesne
sudbine Roma u zemljama Zapadne Evrope, devet zemalja potpisnica ovog sporazuma
nastoji povećati inkluziju Roma u društvo.
Učešćem u ovom
programu od 2008. godine, Bosna i Hercegovina se obavezala na rješavanje
pitanja kao što su omogućavanje izbora Roma u državna tijela, rješavanje
problema iz oblasti stanovanja, zdravstvene zaštite, zapošljavanja i
obrazovanja, te na borbu protiv diskriminacije i predrasuda prema Romima. Pet
godina od pristupanja BiH ovom programu, položaj Roma se, nažalost, nije mnogo
poboljšao.
Sredstva za pomenute akcione planove trebalo
bi da izdvajaju svi nivoi vlasti, međutim, to se provodi sporadično i u
simboličnim iznosima.
Kako bi ukazali na težak položaj Roma na
području opštine Lukavac i uspjeli pridobiti članove opštinskog vijeća Lukavac
da glasaju za formiranje budžetske stavke za potrebe Roma, Udruženje „Nova
romska nada“ je koristilo socijalnu kartu Roma sačinjenu od strane Centra za
socijalni rad, ističući pri tome pozitivne primjere susjednih opština koje
imaju budžetske stavke namijenjene poboljšanju položaja Roma.
Motivisani uspjehom svoje inicijative, članovi
Udruženja nastavljaju rade na rješavanju ostalih problema sa kojima se romska
zajednica Lukavca susreće. Trenutno rade na promovisanju važnosti osnovnog
obrazovanja za sticanje elementarnog znanja, i kao osnove za upis u srednje
škole, a poslije i na fakultete.
„Fokus našeg djelovanja je na obrazovanju
djece, jer smatramo da jedino kvalitetna edukacija može Rome izvesti iz
siromaštva u kojem se nalazimo“, kaže Enes Mahić predsjednik Udruženja „Nova romska
nada“.
Nažalost, dodaje Mahić, primorani smo da se
borimo i za elementarna prava Roma, kao što su pravo na besplatno osnovno
obrazovanje, i obavezan prijem Roma u srednje škole i fakultete.
U ostale aktivnosti Udruženja spadaju i
projekti za ravnopravnost spolova, jer se Romkinje susreću sa dvostrukom
diskriminacijom.
„ Žena Romkinja diskriminisana je na dva
načina: zato što je osoba ženskog spola i zato što je Romkinja. Između ostalog,
vršimo opismenjavanje nepismenih, sa fokusom na osobe ženskog spola i vandredno
osnovno i srednje obrazovanje“, navodi Mahić
Još jedan od uspjeha ovog Udruženja jeste taj
što će Romi ubuduće biti imenovani u vijeća mjesnih zajednica i roditeljska
vijeća osnovnih škola u Lukavcu. Takođe, u Lukavcu raste broj učenika Roma.
„Kao
uspjeh možemo navesti još da je u odnosu na 2003. godinu prisustvo Roma đaka u
osnovnim školama povećano za 65%, u srednjim za 300 %, a na fakultetu nažalost
0%, ali to ne znači da će i sljedeća generacija odnosno 2014/2015 biti bez studenata“, kažu iz Udruženja.
Kao najvažniji problem ističu nedostatak
administrativnog centra u kojem bi Romi dobijali savjete o tome kako ostvariti
svoja prava, te nedostatak sredstava potreban za rad Udruženja.
„Rad udruženja zavisi od finansiranja eventualnih
projekata. Bukvalno prevedeno, nema projekata, nema ni finansiranja. Problem je
i nedostatak adekvatne tehničke opreme naše organizacije i nedostatak iskustva
i znanja u pisanju projekata prema EU, jer su ti fondovi jedini fondovi koji
garantiraju veća sredstva i dobrobit romske populacije“, kaže Enes Mahić.
Položaj nacionalnih
manjina u BiH dodatno je otežan zbog nemogućnosti kandidovanja njihovih
predstavnika na najviše političke funkcije. Javnosti je
već dobro poznat slučaj Sejdić-Finci u kojem je presuda Evropskog suda za
ljudska prava donesena još 2009. godine, ali se i dalje ne sprovodi.
S tim u vezi,
političko organizovanje i angažovanje Roma takođe je jedan od ciljeva Udruženja
Nova romska nada.
„Kao najvažniju elementarnu stvar bih naveo da
zajedničkim naporima dođemo do jednog cilja, a to jest da se Rom može
kandidovati na predsjedničkim izborima kao član predsjedništva“, poručuju iz
Udruženja.
Udruženje „Nova romska nada“ je svojim
dosadašnjim uspjesima opravdalo svoje ime, unijevši tračak nade u živote Roma
iz Lukavca, ali i onih u drugim opštinama BiH.
Ova inicijativa je dio projekta Lajk nije dovoljan. Misli – Reci – Djeluj.
Vezani tekstovi:
Neformalno obrazovanje: Radnik u današnjem vremenu mora biti spreman na cjeloživotno učenje
Sportske kladionice, tiket sa dvije strane