Darko Cvijetić, renomirani pisac iz Prijedora, osvojio je prestižnu Literarnu nagradu Centralne Evrope Angelus za roman Šindlerov lift.
Nagrada mu je uručena u subotu naveče tokom svečane ceremonije u Pozorištu lutaka u Vroclavu, a priznanje je dodijelila potpredsjednica Vroclava Renata Granowska, objavio je onet.pl, jedan od najvećih portala u Poljskoj.
Roman Šindlerov lift priča je o dramatičnim događajima rata na Balkanu, simbolično prikazujući sudbine stanara dvaju susjednih solitera u Prijedoru. Cvijetić u knjizi prepliće fikciju i fakciju, oblikujući životne priče koje odražavaju tragediju cijele Bosne i Hercegovine.
„Rat mi nije dao izbor teme, on je jednostavno nametnuo priču koju sam morao zapisati“, rekao je Cvijetić u ranijem intervjuu za “Nezavisne”.
Tragedija djevojčice Stojanke
Centralni događaj romana je tragedija djevojčice Stojanke Kobas, koja je 1992. godine izgubila život u liftu solitera. Autor ističe da Šindlerov lift predstavlja seriju tragedija koje se mogu dogoditi u bilo kojem soliteru ove nesretne geografije, simbolično podsjećajući na sve nas pogođene ratom.
Prepoznat kao pjesnik i pozorišni radnik, Cvijetić je svojim proznim prvencem potvrdio status vrhunskog romansijera. Kritika je roman opisala kao djelo koje nosi težinu deset tomova najbolje literature, a radnja u Crvenom soliteru dodatno pojačava autentičnost i emocionalni naboj knjige. Roman je svojevremeno promovisan i u Banjaluci, u Crvenom salonu Kulturnog centra Banski dvor, a Cvijetić je tokom promocije govorio i o mogućnosti pozorišne adaptacije, što se kasnije i potvrdilo.
Predstava Šindlerov lift, u režiji Kokana Mladenovića i adaptaciji prema Cvijetićevom romanu, premijerno je izvedena u Kamernom teatru 55 u Sarajevu, a zatim ušla u zvanični takmičarski program 66. „Sterijinog pozorja“, jednog od najprestižnijih festivala bivše Jugoslavije. Režiser i autor istakli su tada kako je roman genijalno pretočen u teatarski jezik, gdje su se na sceni našli i profesionalni glumci i djeca, stvarajući događaj koji nadilazi klasičnu predstavu i ulazi u sferu ljudske empatije.
Promocija savremene književnosti
Literarna nagrada Angelus – Nagrada za knjigu Srednje Evrope (poljski: Nagroda Literacka Europy Środkowej Angelus) jedna je od najrenomiranijih i najprestižnijih književnih nagrada u Centralnoj i Istočnoj Evropi.
Cilj joj je promocija savremene književnosti srednje Evrope i približavanje tih autora širem međunarodnom čitalačkom auditorijumu.
Dodjeljuje se autorima koji pišu na jezicima srednje Evrope (Poljska, Češka, Slovačka, Mađarska, Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Srbija, Rumunija itd.), a knjige moraju biti prevedene na poljski jezik da bi mogle konkurisati za nagradu.
Žiri čine renomirani pisci, kritičari i kulturni radnici iz regiona.
Pored glavne nagrade za autora, dodeljuju se i nagrade za prevod knjige na poljski jezik, što dodatno potvrđuje međunarodni značaj.
Renome i značaj
Angelus je prepoznat kao centralnoevropski pandan velikim evropskim nagradama poput Man Booker International ili Evropske nagrade za književnost.
Dobitnici nagrade obično dobijaju veliku medijsku pažnju u regionu, a nagrada često otvara vrata međunarodnim priznanjima i prevodima.
Raniji dobitnici uključuju poznate autore iz Poljske, Češke, Slovačke, Mađarske i bivše Jugoslavije.
Jasan znak
Ako neko osvoji Angelus, to je jasan znak da je njegova knjiga značajna, originalna i društveno relevantna. Za Darka Cvijetića, koji dolazi iz Prijedora, to je ogromno priznanje i potvrda njegove literarne vrednosti na evropskom nivou.
Osim Angelusa, tokom iste ceremonije dodijeljene su i Vroclavske pjesničke nagrade Silesius: Kacper Bartczak za životno djelo, Marcin Czerkasow za knjigu godine, te Dominika Parszewska u kategoriji debitantskog ostvarenja.
Cvijetićev roman, objavljen u izdanju Oficyna Literacka Noir sur Blanc, snažno i istinito reflektuje posljedice balkanskih ratova, dok autor kroz simboliku liftova i zgrada evocira univerzalne teme ljudske tragedije, memorije i preživljavanja.