Višemjesečne masovne demonstracije predvođene studentima, koje se pokazuju kao veoma otporne, duboko su uzdrmale predsjednika Srbije Aleksandra Vučića koji vlada zemljom od 2012. godine, ocjenjuje britanski list The Economist.
Vučić je u tekstu opisan kao „balkanski siledžija“, uz ocjenu da je „na koljenima“.
Britanski nedeljnik navodi da studenti u Srbiji moraju da odluče „da li da diplomiraju ove godine ili da idu do kraja u pokušaju da sruše sa vlasti Aleksandra Vučića“.
„Studentske demonstracije započete tokom zime ne jenjavaju i postale su instrument za izražavanje otpora predsjedniku. Demonstracije do sada nisu uspjele da ga zbace s vlasti, ali ni on nije uspio da ih uguši“, piše u tekstu „Lider Srbije Aleksandar Vučić duboko uzdrman“.
U tekstu, koji će sutra biti objavljen u štampanom izdanju Ekonomista, podsjeća se da su protesti započeli pošto je 16 osoba poginulo prilikom pada betonske nadstrešnice na željezničkoj stanici u Novom Sadu.
„Pošto je stanica bila tek renovirana, mnogi su posumnjali na korupciju. U pokušaju da umiri demonstrante, Vučić je smijenio premijera, ali nije uspio u nameri“, navodi se.
Britanski nedeljnik dodaje da su studenti odbijali da sarađuju sa poznatim, ali slabim opozicionim strankama, navodeći u početku da samo žele pravdu i bolje upravljanje zemljom, ali da su nedavno počeli da traže vanredne izbore.
Ekonomist navodi da Vučić vlada Srbijom od 2012. godine, da je bio uticajna figura i u vrijeme Slobodana Miloševića, i da je prethodnih godina prebrodio nekoliko talasa protesta, uključujući demonstracije protiv kontroverznog plana za iskopavanje litijuma — koji je Evropska komisija ovog mjeseca uvrstila na listu projekata od strateškog značaja za Evropsku uniju.
„Srbija, kandidat za članstvo u EU, pod Vučićevom vlašću uspijeva da održava prijateljske odnose s Rusijom, iako snabdijeva Ukrajinu oružjem. Njegova vladajuća stranka funkcioniše kao klijentelistički mehanizam — obezbjeđuje poslove svojim pristalicama u zamjenu za glasove. Ona takođe kontroliše sve vodeće medije“, piše u tekstu.
Ekonomist zatim navodi da su najnoviji protesti uzdrmali Vučića, i da on optužuje studente da su strani plaćenici i govori o misterioznom pokušaju državnog udara.
„Liberalne nevladine organizacije su na meti napada jer primaju sredstva iz inostranstva. U posljednjih deset godina, EU je donirala 64 miliona evra za inicijative nevladinih organizacija. Ali to je samo djelić onoga što je EU dala vladi za modernizaciju Srbije u cjelini“, navodi se.
U tekstu se navodi da je 15. marta, „tokom vjerovatno najvećeg protesta u istoriji Srbije, kod dijela okupljenih nastupila panika koja je očigledno izazvana policijskim korišćenjem zvučnog oružja dugog dometa“.
Egzit, veliki muzički festival u Novom Sadu koji je vratio Srbiju na kulturnu mapu svijeta poslije balkanskih ratova, ostao je bez državnog finansiranja zbog podrške studentima, te će ovogodišnje izdanje biti posljednje koje će biti održano u Srbiji, navodi Ekonomist.
List piše i da je Vučićeva stranka jedva uspjela da pobijedi na lokalnim izborima 8. juna u Zaječaru i Kosjeriću, gdje je ranije osvajala gotovo 80 odsto glasova, i da Vučić zato odbija da pristane na vanredne izbore.
„On sada pokušava da okrene studente jedne protiv drugih. Oni već mesjecima drže univerzitete u blokadi. Vlada je prestala da isplaćuje plate profesorima – oni dobijaju svega 12,5 odsto zarade, uz obrazloženje da ne drže nastavu“, navodi se.
Britanski list piše i da rektor Univerziteta u Beogradu Vladan Đokić pregovara sa vladom da se nastava tokom leta pretežno održi onlajn, kako bi studenti mogli da završe školsku godinu i da upišu narednu.
„Đokić, koji je popularan među studentima, suočava se sa montiranim krivičnim optužbama zbog blokade univerziteta. Ako studentska blokada univerziteta bude nastavljena, rektor navodi da bi vlada mogla da započne progon članova akademske zajednice koji joj nisu po volji, uključujući njega. Ali, ako ostane bez posla, mogao bi da pomogne u vođenju Srbije posle Vučića“, dodaje The Economist.