Lokalni izbori nisu donijeli prevelika iznenađenja, tek sporadične situacije u kojima su stranke koje su godinama imale načelničke pozicije u određenim opštinama izgubile vlast. Mala izlaznost, ispod 50%, govori da su građani zasićeni, a da kandidati/kinje uglavnom ne nude ništa novo.
Izbori su pokazali i da svaki glas puno vrijedi, ali i da imamo previše malih opština u kojima nema ni 200 birača. Tako je u opštini Istočni Drvar Milka Ivanković (SNSD) sa samo glasom razlike (77 glasova) pobijedila Duška Agića (US) koji je imao 76 glasova.
Zanimljivije od same izborne utrke su rezultati izbora u pojedinim opštinama. U tri lokalne zajednice u kojima su obrađeni glasovi sa svih biračkih mjesta pronašli smo kandidate koji nisu imali nijedan glas. Čak ni svoj.
Među njima je i dosadašnja odbornica u Skupštini opštine Trnovo (RS) Behija Mulaosmanović (DF). Ona je na izborima 2020. osvojila 49 glasova što je bilo dovoljno da osvoji odbornički mandat. Četiri godine kasnije ili je odlučila da ni ona ne glasa za sebe ili je pokradena. To ćemo znati tek kada budu mogući prigovori Centralnoj izbornoj komisiji i zahtjevi za ponovno brojanje glasova.
U istoj gradskoj opštini – Istočnom Starom Gradu kandidat Ekološke partije Saša Klepić nije dobio nijedan glas.
Vladimir Kovačević, kandidat Narodnog fronta za odbornika u Skupštini opštine Šekovići ostvario je rezultate koji su, u najmanju ruku čudni, jer je osvojio nula glasova.
Damjan Ožegović iz Transparency International smatra da je dvojak razlog za takvu pojavu. Prvi je što stranke po svaku cijenu popunjavavju kandidatske liste smatrajući da će im pojedini kandidati doprinijeti ukupnom rezultatu, što očigledno nije dobra taktika.
„Pa čak ni kandidati koji su ucijenjeni radnim mjestom ili na drugi način očito nemaju više dovoljno motivacije. Drugi razlog je taj da se sami kandidati precijene, očito nesvjesni trke u koju ulaze. Mnogi su smatrali da prijatelji, komšije i rođaci glasaju za svoje poznanike, iako se povjerenje na izborima ne daje olako, već se mora zaslužiti kampanjom, obećanim ili ispunjenim“, kaže Ožegović.
Sve ovo otvara pitanja da li su kandidati zaista radi za sebe ili za druge ili su pokradeni. Oba scenarija govore o stepenu demokratije u društvu.
Politička analitičarka Tanja Topić kaže kako je iluzorno govoriti o demokratiji u bh. kontekstu, prije o prividu demokratije.
„Barem su ti kandidati bili iskreni prema sebi šaljući poruku da nemaju povjerenja u same sebe pa nisu obmanjivali ni građane. Brojni su razlozi za njihovu kandidaturu, neki su popunjavali listu čineci uslugu partijama, prijateljima, rodbni. Budimo iskreni, stranke su imale muku da sastave listu, kvalitet kandidata na lokalnoj razini je sve lošiji, i taj bazen je odavno ispražnjen“, kaže Topić.
Dodaje da su se neki na listama našli prevarom, ali sa njih nisu mogli biti skinuti nakon što su liste ovjerene i predane Centralnoj izbornoj komisiji Bosne i Hercegovine.
„Neki su plaćeni da se nađu na listi kako bi omeli nekog drugog iz nekog drugog tabora. Vidjeli smo da kod nas na izborima pobjede kandidati iz zatvora, tako da je postalo prihvatljivo i normalno da neki od kandidata, najbolje poznavajući sebe, ne žele povjerenje pokloniti sebi. Sudjelovanje u kampanji je skupo, tako da oni koji nemaju dublji džep, a stranka ih ne pogura, shvate kako nemaju šta da traže. Lakša varijanta im je “prodati” sopstveni glas nekom drugom. Neki žele iskoristiti trenutak slave i učiniti se vidljivim na društvenim mrežama. Sve to je kratkog daha pa odustanu od napornog rada“, kaže Topić.
Svi nabrojani kandidati/kinje bili su jedini na listi političkih subjekata u ime kojih su se kandidovali, tako da su bez glasale u pojedinim opštinama ostali i Demokratska fronta, Narodni front i Ekološka partija.
