Svi stalno diskutuju o sreći. Pri tome većinu ljudi interesuje pitanje da li novac odista čini srećnim. Do sada nije pronađen odgovor na ovo pitanje, ali psiholozi Kristofer Soto sa koledža Kolbi u Votervilu u Sjedinjenim Američkim Državama i Majke Luman sa univerziteta u Čikagu, nedavno su pružili važan doprinos ovoj diskusiji, objavljeno je na sajtu „Socijalna psihologija i proučavanje ličnosti“. Prema rezultatima njihovog istraživanja, od ličnosti čovjeka zavisi u kojoj mjeri velika zarada utiče na njegovo opšte zadovoljstvo životom. Posebno su neurotični ljudi srećni kada je njihova finansijska situacija u skladu sa njihovim predstavama.
Zadovoljstvo i novac
Naučnici su analizirali rezultate tri velike nacionalne socio-ekonomske studije u kojima je anketirano 43.000 ljudi. Podaci potiču iz Njemačke, Velike Britanije i Australije. Ovim anketama godinama su ispitivani između ostalog zadovoljstvo životom, zarade i pet glavnih dimenzija ličnosti: neuroticizam, ekstraverzija, otvorenost za nova iskustva, pomirljivost i savjesnost.
Kada je reč o uslovljavanju zadovoljstva novcem, postoje velike razlike među anketiranima. „Ljudi sa konstantno visokim primanjima u prosjeku su zadovoljniji svojim životom” pišu Soto i Luman. Porast ili smanjenje zarade odslikava se na stepen doživljene sreće. Prilikom analize karakteristika ličnosti pokazalo se, međutim, da neurotični ljudi emocionalno jako zavise od novca, kako u pozitivnom, tako i u negativnom smislu. Kod podataka iz njemačkog socio-ekonomskog panela ova povezanost je bila najjača.
Glavno da više zarađuju od kolega
Neurotični ljudi više osjećaju strah, nervozu i nesigurnost od uravnoteženih ljudi. Oni generalno jače reaguju na negativne doživljaje. Zato su posebno uznemireni kada im se primanja smanje. Uravnotežene ljude ova situacija manje tangira.
Niža primanja doprinose negativnim doživljajima, tvrde psiholozi, a neurotičari na to posebno žestoko reaguju. Osim toga, oni teže da se mjere sa ostalim ljudima, što bi mogao da bude još jedan razlog zbog kojeg novac za sreću ovih ljudi igra važnu ulogu. Osećanje zadovoljstva mnogih ljudi zavisi od toga, kako sebe vide u poređenju sa ostalima. Nezadovoljstvo, zato što manje zarađuju od ostalih, najprisutnije je kod neurotičara, tvrde naučnici.
Koliko je tačno novca potrebno za sreću
Ako je suditi prema rezultatima jednog novog naučnog istraživanja novac ipak do neke granice može kupiti sreću, mada možda ne i ljubav. Međutim, čini se da sreća i nije tako skupa. Nalazi nove studije pokazali su da je za opšti osjećaj zadovoljstva članova jedne porodice u SAD dovoljno oko 50.000 dolara godišnje.
U istraživanju, koje je sproveo “Marist Institute for Public Opinion”, od učesnika je traženo da ocjene svoje zadovoljstvo u sledećim područjjima života: porodica, bezbjednost, stambeno pitanje, duhovni život, zdravlje, prijatelji, rad, slobodno vrijeme, finansije i društvene aktivnosti.
Istovremeno je svaki dobrovoljac trebao da upiše svoja godišnja primanja. Ankete su otkrile da je godišnji prihod od 50.000 dolara presudna tačka koja razdvaja srećne od nesrećnih. Članovi domaćinstava sa manje od 50.000 dolara bili su značajno manje srećni od onih čiji su prihodi bili veći od 50.000. Najveće razlike zabilježene su u njihovom zadovoljstvu domom, odnosima s prijateljima i životom uopšte.
“Novac ne može direktno kupiti sreću, međutim, naša studija jasno pokazuje da je on važan faktor zadovoljstva kvalitetom života”, rekao je Pol Hogan, čelnik i osnivač “Home Instead Senior Care”.
Jedna druga studija predstavljena u magazinu “The Economist” krajem 2010. pokazala je sličnu povezanost na globalnom nivou. Prema rezultatima do kojih su došli stručnjaci DISMAL-a za sreću je dovoljan BDP od 15.000 dolara po osobi kada se mjeri u kupovnoj moći (budući da potrošačka korpa ne košta jednako u svakoj zemlji).
Do te tačke korelacija sreće i novca je snažna, ali nakon nje više nije. Zanimljivo je da je ovo ispitivanje otkrilo da postoje i određeni izuzeci. Na primer, Brazilci su srećni isto koliko i Japanci iako su im primanja gotovo četiri puta manja. Da novac nije jedini kriterijum sreće pokazuje i činjenica da je od 1960. godine SAD čak tri puta povećao BDP po glavi stanovnika, a sreća Amerikanaca (11. na listi) ostala je na istom nivou.
Istovremeno su neke zemlje s manjim BDP-om po glavi stanovnika od američkog, poput Irske ili Novog Zelanda više usrećile svoje građane. Uprkos činjenici da je jedna od najbogatijih nacija sveta, Velika Britanija se nalazi tek na 18. mestu najsrećnijih mesta za život, iza Kostarike i Izraela.