Čega se ja sjećam iz tog perioda? Snimaka ljudi koji stoje na zidu i onih koji ga krampovima uništavaju uz opšte oduševljenje prisutnih. Vladala je prava euforija, a meni se nimalo nije sviđalo što se nama toliko mrske Švabe raduju. I još? Sjećam se Rumuna koji su mahali zastavama na kojima je umjesto grba stajala – rupa.
Potom je sa karte svijeta nestao Sovjetski Savez, ali i SFRJ i to taman kada sam naučila da njena skraćenica znači – Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija.
U narednim godinama naučiću još mnogo toga: da je zajebano kad vam se baka zove Radosava, a djed Refik; svih deset božijih zapovijesti, u školi, na obaveznom času vjeronauke; da naložim vatru; da se veš može oprati i pomoću pepela…Ukratko sve što će mi u kasnijem životu biti od izuzetne važnosti
Danas, dvadeset godina od pada Berlinskog zida, ponosna sam vlasnica francuske boravišne dozvole. Zahvaljujući njoj bez problema prelazim CheckPoint Charlie – granični prelaz Bregana – zid između Slovenije i Hrvatske, Evropske Unije i ostatka svijeta. Sa urednim ausvajzom cirkulišem kako mi se ćefne slobodnom i jedinstvenom Evropom, istom onom Evropom koja iz dana u dan učvšćuje svoje bedeme u borbi protiv ilegalnih imigranata. One koje uhvate, posebnim čarter letovima otpremaju prema zemlji porijekla, kao što je slučaj Francuske koja se nastoji riješiti Avganistanaca sa „neregularnim boravištem“, procjenjujući da iako je zemlja u ratu, povratak ne predstavlja nikakvu opasnost po njihov život.
Patrole obalne straže presreću brodove sa ilegalnim imigrantima koji se morskim putem, nastoje domoći evropskog tla, a lik poput predsjednika Britanske nacionalne partije, Nik Grifin, koji je nedavno čak imao priliku da gostuje u udarnom terminu na BBC-u, mišljenja je da te brodove jednostavno treba potapati, a brodolomnicima, humano, baciti pojaseve za spašavanje. I problem riješen.
Sreća, moji su papiri u savršenom redu, a kao što mi je rekao moj bivši školski drug, Senegalac, ja sam em žena, em bjelkinja, pa ne moram strahovati da će me policija zaustavljati na svakom koraku i legitimisati bez ikakvog naročitog razloga. Moja integracija u veliku evopsku porodicu može proći bez problema.
Ofelija, Njemica koja živi u Parizu, priča mi o zidovima koji su i nakon rušenja onog u Berlinu ostale među ljudima i u njihovim glavama. „Zida više nema, ali razlike između nas, Istočnih i Zapadnih Njemaca su očite, i to ne samo u ekonomskom pogledu. Istočni Njemci uporno pokušavaju da uhvate korak sa Zapadnima. Mnogi smatraju da nije ni bilo ujedinjenja, već da se desila aneksija Istočne Njemačke od strane Zapadne. Najbolji primjer za to je da svemu što pripada prošlosti Istočne Njemačke, prijeti uništenje i zaborav – bivša palata Demokratske Republike Njemačke je srušena, promjenjena su imena ulica, u školama se i ne izučava njena istorija…Uostalom, Istočni Njemci su ti koji su željeli ujedinjenje, a danas su prilično razočarani, čime se i objašnjava veliki broj onih koji osjećaju nostalgiju prema starim vremenima, naročito oni koji su rođeni i odrasli u starom sistemu“.
Zašto se uopšte podižu zidovi? Uglavnom iz straha prema dugima, bilo zbog njihove vjerske pripadnosti, boje kože ili imovinskog stanja. A koliko danas u svijetu postoji još zidova? Vjerovatno na desetine i desetine. Što stvarnih, od željeza i betona, što onih fiktivnih. Sjedinjene Američke Države su podigle zid dugačak nekoliko stotina kilometara na svojoj granici prema Meksiku, dok su u glavnom gradu Iraka, Bagdadu, izgradile zid čija je funkcija da drži odvojena šiitska i sunitska naselja. Izrael je sagradio zid prema palestinskim teritorijama, Zimbabve na granici prema Bocvani, Pakistan prema Avganistanu, a Kina prema Sjevernoj Koreji. Da ne govorim o zidovima koje u gradovima razdvajaju bogate dijelove od onih siromašnih.
Ali šta je sa zidovima u glavama ljudi? Možda su to najopasniji i najžilaviji zidovi, jer se njih ne može jednostavno, uz upotrebu fizičke snage i krampa, srušiti. Za to treba i vremena i pameti, a čovjek toga, valjda, najmanje i ima.
U svakom slučaju, zidova se ne može dovoljno srušiti koliko ih se može sagraditi. Ako ništa, ljudi će dizati zidove i tarabe oko svog dvorišta kako bi se ogradili od komšija.
Jubilarnu, dvadesetu godišnjicu od rušenja Berlinskog zida, kraja podjele Evrope i svijeta na blokove i dvije decenije od rođenja nade da je novi i bolji svijet moguć, brojne evopske države obilježiće prigodnim programom i proslavama koje uz to idu.
Sve uz riječi zid je pao! Živjeli novi zidovi! Do sljedećih zidova, rušenja istih i jubileja koji uz to idu, srdačan pozdrav!