Izrael je odmah nakon pada Bašara al Asada napao gotovo 500 vojnih ciljeva u Siriji, uništivši mornaricu te, prema vlastitim tvrdnjama, eliminisao 90% poznatih sirijskih projektila zemlja-vazduh.
Međutim, zauzimanje najvišeg vrha Sirije, planine Hermon, moglo bi se pokazati kao jedno od najtrajnijih postignuća, piše CNN.
Uprkos tome, izraelske vlasti insistiraju da je okupacija privremena.
“Ovo je najviša tačka u regiji, s pogledom na Liban, Siriju i Izrael,” izjavio je Efraim Inbar, direktor Jerusalimskog instituta za strategiju i sigurnost (JISS), prenosi Index.hr.
“Strategijski je izuzetno važna. Planinama nema zamjene.”
Vrh planine Hermon nalazi se u Siriji, unutar tampon-zone koja je pedeset godina razdvajala izraelske i sirijske snage. Prošlog vikenda izraelske trupe preuzele su kontrolu nad tim područjem. Prije toga, vrh je bio demilitarizovan i pod nadzorom UN-ovih mirovnih snaga – na najvišoj stalnoj poziciji koju te snage drže na svijetu.
Vojska se priprema za teške zimske uslove na planini
Izraelski ministar odbrane, Israel Katz, u petak je naredio vojsci da se pripremi za teške zimske uslove na planini.
“Zbog razvoja situacije u Siriji, od izuzetne je bezbjednosne važnosti zadržati našu kontrolu nad vrhom planine Hermon,” stoji u njegovoj izjavi.
Prema sirijskoj aktivističkoj grupi Voice of the Capital, izraelske snage napredovale su i dalje od vrha Hermona, do Beqaasema, otprilike 25 kilometara od glavnog grada Sirije.
CNN nije mogao potvrditi te tvrdnje, dok je portparol izraelske vojske odbacio tvrdnje o “napredovanju prema Damasku”.
Izrael je osvojio Golansku visoravan, strateško uzvišenje na jugozapadu Sirije koje graniči s planinom Hermon, tokom rata 1967. godine i od tada je okupira. Sirija je pokušala vratiti to područje iznenadnim napadom 1973, ali bez uspjeha. Izrael je 1981. godine anektirao tu teritoriju, što je ilegalno prema međunarodnom pravu, iako su Sjedinjene Američke Države priznale izraelski suverenitet nad Golanskom visoravni tokom administracije Donalda Traumpa.
Izrael decenijama drži niže padine
Izrael već decenijama drži pod kontrolom niže padine Hermona te tamo čak upravlja i skijalištem, dok je vrh do sada ostao unutar granica Sirije.
“Nemamo namjeru uplitati se u unutrašnje poslove Sirije,” rekao je izraelski premijer Benjamin Netanjahu u videu nekoliko dana nakon bombardovanja sirijskih ciljeva i zauzimanja tampon-zone.
“Ali svakako namjeravamo preduzeti sve potrebne mjere kako bismo osigurali našu bezbjednost.”
Vrh Hermona strateška je prednost pod izraelskom kontrolom. Na visini od 2.814 metara, viši je od bilo koje tačke u Siriji ili Izraelu, a niži samo od jednog vrha u Libanu.
“Ljudi ponekad kažu da zemlja nije važna u doba projektila – to jednostavno nije istina,” tvrdi Inbar.
U akademskom radu iz 2011. godine, Inbar je opisao brojne strateške prednosti Hermona.
“On omogućava elektronski nadzor duboko unutar sirijske teritorije, pružajući Izraelu kapacitet za rano upozorenje u slučaju napada,” napisao je. Napredne tehnološke alternative, poput vazdušnog nadzora, prema njegovim riječima, nisu uporedive. “Za razliku od instalacija na planini, te alternative ne mogu nositi tešku opremu poput velikih antena i mogu biti srušene projektilima zemlja-vazduh.”
Osim toga, vrh je udaljen samo 35 kilometara od Damaska, što znači da kontrola nad padinama Hermona – sada takođe pod kontrolom izraelske vojske – omogućava dosezanje sirijskog glavnog grada artiljerijskim topovima, prenosi Index.hr.
Šta kaže novi sirijski lider
Sirijski pobunjenički vođa Mohammad al-Golani u subotu je optužio Izrael za “prelazak granica” svojim akcijama u Siriji, s time da je jasno dao do znanja da nije zainteresovan za sukob s Izraelom, dok su susjedne zemlje pozvale Izrael na povlačenje sa svih sirijskih teritorija.
Zamjenik jordanskog premijera Ajman Safadi optužio je Izrael za pokušaj iskorištavanja vakuuma moći u Siriji. Safadi je upozorio da je stabilnost Sirije “stub bezbjednosti regije” te da Izrael, nepoštujući sirijski suverenitet, riskira “eksploziju situacije.”
“Vojska bi najradije ostala tamo”
Netanjahu je, s druge strane, insistirao da je njegova “ruka ispružena” prema novoj vladi u Siriji.
Netanjahu je također naglasio da je okupacija privremena. “Izrael neće dopustiti da džihadističke grupe popune taj vakuum i prijete izraelskim zajednicama na Golanskoj visoravni napadima sličnima onima 7. oktobra”, rekao je. Njegov uslov za povlačenje je uspostavljanje sirijskih snaga koje su “posvećene sporazumu iz 1974.” i mogu garantovati bezbjednost na granici.
Kada bi se to moglo ostvariti, zasad nije poznato.
“Povlačenje je politička odluka,” zaključio je Inbar. “Vojska bi najradije ostala tamo.”