Godina na izmaku zabilježena je kao najtoplija u istoriji, s rekordnim temperaturama u atmosferi i okeanima koje uzrokuju ekstremne vremenske uslove širom svijeta.
World Weather Attribution (WWA), mreža za praćenje uticaja globalnog zagrijavanja na ekstremne događaje, kaže da je gotovo svaka katastrofa koju su analizirali u posljednjih 12 mjeseci bila dodatno izražena zbog klimatskih promjena.
“Uticaj zagrijavanja Zemlje korištenjem fosilnih goriva nikad nije bio jasniji ili razorniji nego 2024. godine. Živimo u novoj, opasnoj eri”, izjavila je Friederike Otto, klimatska naučnica na čelu WWA-a.
Vrućina
O problemu vrućine najbolje govori ovogodišnji hadž, muslimansko hodočašće u Saudijskoj Arabiji na kojem je umrlo 1300 ljudi budući da su temperature dosegle i 51,8 stupeni Celzijusovih. Ekstremna vrućina, tzv. ‘tihi uboica’, takođe se pokazala smrtonosnom u Tajlandu, Indiji i Sjedinjenim Državama.
Uslovi su u Meksiku bili toliko intenzivni da su majmuni padali mrtvi s drveća, dok u Pakistanu milioni djece nisu napuštali domove dok se živa penjala iznad 50 stepeni.
Grčka je zabilježila svoj najraniji toplotni val u godini, na početku ionako najtoplijeg ljeta u Evropi u istoriji. Divljale su vatrene šumske stihije i zatvarale se turističke znamenitosti poput slavne Akropole.
Poplave
Klimatske promjene ne manifestuju se samo visokim temperaturama. Topliji okeani znače veće isparavanje, a topliji vazduh apsorbuje više vlage, što je recept za obilne kiše, koje su još i nepredvidljive.
U aprilu je u Ujedinjenim Arapskim Emiratima u jednom danu pala dvogodišnja količina kiše, pretvorivši dijelove inače pustinjske države u more i poplavivši međunarodnu zračnu luku u Dubaiju.
Kenija tek što se izvukla iz suše kakva se događa jednom u generaciji kad su nastupile najgore poplave u nekoliko godina pa se tako ta istočnoafrička država borila s dvjema suprotnim krajnostima jednom za drugom.
Brojni stradali
Četiri miliona ljudi našlo se u potrebi za pomoć nakon što su istorijske poplave prvo usmrtile više od 1500 ljudi širom zapadne i središnje Afrike.
Evropa, najviše Španija, takođe je pretrpjela ogromne pljuskove koji su uzrokovali smrtonosne bujične poplave.
Afganistan, Rusija, Brazil, Kina, Nepal, Uganda, Indija, Somalija, Pakistan, Burundi i Sjedinjene Države među ostalim su poplavljenim zemljama 2024. godine.
Cikloni
Toplije okeanske površine snabdijevaju energijom tropske ciklone dok se kreću prema kopnu, što doprinosi žestokim vjetrovima i jača njihov razoran potencijal.
Veliki uragani poput Miltona, Beryl i Helene pogodili su Sjedinjene Države i Karibe u 2024., godini natprosječne olujne aktivnosti. Filipini su pretrpjeli šest velikih oluja samo u novembru, i to samo dva mjeseca nakon tajfuna Yagija koji je prohujao jugoistočnom Azijom.
U decembru su naučnici procijenili da je globalno zatopljenje pomoglo jačanju ciklona Chino do oluje kategorije 4, kad se obrušio na Mayotte, razarajući to već ionako najsiromašnije prekomorsko područje Francuske.
Šumski požari
Dok neke regije postaju vlažnije jer klimatske promjene mijenjaju obrasce padavina, drugima raste rizik od suše. Sjeverna i Južna Amerika pretrpjele su jaku sušu, a šumski požari poharali milione hektara u zapadnim Sjedinjenim Državama, Kanadi i Amazonskom bazenu, obično jednom od najkišovitijih mjesta na Zemlji.
Između januara i septembra zabilježeno je više od 400.000 požara širom Južne Amerike, obavijajući kontinent zagušljivim dimom.
Organizacija Svjetski program za hranu (WFP) u decembru je saopštila da je 26 miliona ljudi širom južne Afrike u opasnosti od gladi jer je višemjesečna suša opustošila tu već siromašnu regiju.
Posljedice na privredu
Ekstremni vremenski uslovi odnijeli su hiljade života u 2024. godini i još nebrojeno ljude ostavili u očajničkom siromaštvu. Trajni danak takvih katastrofa nemoguće je kvantificirati. Što se tiče ekonomskih gubitaka, osiguravajuća kuća sa sjedištem u Zürichu Swiss Re procijenila je globalnu štetu na 310 milijardi dolara, u saopštenju objavljenome početkom decembra.
Poplave u Evropi, posebno u španskoj pokrajini Valensiji, gdje je u oktobru poginulo više od 200 ljudi, i uragani Helene i Milton dodatno su povećali materijalnu štetu, saopštila je tvrtka. Do 1. novembra Sjedinjene Države pretrpjele su 24 vremenske nepogode u 2024. s gubicima koji su premašili milijardu dolara svaka, pokazuju vladini podaci.
Suša u Brazilu koštala je poljoprivredni sektor 2,7 milijardi dolara između juna i avgusta, dok su “klimatski izazovi” globalnu proizvodnju vina spustili na najniži nivo od 1961. godine, navode izvori iz te industrije