Desetljećima istraživači koji pokušavaju razumjeti globalne klimatske promjene analiziraju ledene jezgre izvađene iz dubine antarktičke ledene ploče. Taj led zarobljava hemikalije i mjehuriće drevnog zraka koji pričaju priču o promjenama Zemljine klime kroz vrijeme.
Kako bi razvili precizan klimatski zapis, naučnici traže neprekinuti led, slojevit po hronološkom redu, s najnovijim ledom na vrhu i najstarijim na dnu.
Najstariji uzorci kontinuiranog leda sežu do prije oko 800.000 godina, u razdoblje kada se Zemljina klima počela naglo mijenjati.
„Zaustavili smo se u zanimljivom trenutku“, kaže Duncan Young, profesor s Instituta za geofiziku Univerziteta u Teksasu u Austinu.
Potraga za još starijim ledom pokrenula je inicijativu Centra za izučavanje najstarijeg leda (NSF COLDEX), međunarodnu saradnju koja istražuje Antarktik u potrazi za najstarijim uzorcima polarnog leda.
Tokom dvije godine istraživači su pomoću zračnog radara mapirali neistraženi dio u dubokoj unutrašnjosti istočnog Antarktika, blizu Južnog pola. Iako još nisu pronašli stariji kontinuirani led, njihova istraživanja otkrila su nove uvide u geološke procese koji se odvijaju ispod ledene ploče i u način kretanja leda.
Najdublji sloj, nazvan bazalna jedinica, otkriven je u velikom niskom području poznatom kao bazen Južnog pola. Naučnici vjeruju da je led došao tamo spuštajući se niz planinski masiv ispod glečera, noseći i taložeći slojeve sedimenta.
„Nismo ovo očekivali“, rekao je Young. „Čini se da je bazalna jedinica, dok se led topio, prenosila sitne količine materijala s planinskog masiva i polagano ga taložila. Mogli bismo gledati nastanak nove vrste podglečerskog sedimentnog bazena, koji se formira bez uobičajenih procesa poput rijeka ili klasičnog kretanja ledene ploče, polagano, tokom 14 do 30 miliona godina.“
Ovaj teren bogat sedimentom povezan je s područjima pojačanog geotermalnog toplinskog toka, što uzrokuje topljenje na dnu ledene ploče i utječe na kretanje leda te formiranje podledničkih jezera.
„Razumijevanje kako se toplina prenosi ispod ledene ploče i kolika je tamo temperatura ključno je za pronalaženje mjesta na kojima bi najstariji led mogao biti očuvan“, objašnjava Young.
Iako se bazen Južnog pola možda neće pokazati idealnim mjestom zbog topljenja, bazalna jedinica u njegovom gornjem dijelu mogla bi štititi drevni led od topljenja u dubljim slojevima.
Naučnici predlažu i istraživanje drugih regija Antarktika, uključujući područje Allan Hills, gdje je već pronađen diskontinuirani led star više od pet miliona godina, te lokaciju Little Dome C, gdje evropski tim vadi jezgre leda u pokušaju da sruši rekord od 800.000 godina.