Broj političkih sukoba u svijetu tokom 2025. godine dostigao je istorijski maksimum, pokazuje “Bezbjednosni bilans 2025” njemačke firme za geo-podatke Mihael Bauer International iz Karlsruea.
Prema podacima iz studije, od januara do septembra 2025. godine zabilježeno je čak 1.450 aktivnih političkih konflikata različitog intenziteta širom svijeta. Tokom godine dodato je 70 novih sukoba, dok je 18 okončano.
Studiju prenosi agencija dpa, a zaključci upozoravaju na rastući rizik globalne nestabilnosti.
Opasan trend: Eskalacije bez pravovremene reakcije
Autor studije, Nikolas Švank, bivši direktor Hajdelberškog instituta za međunarodna istraživanja konflikata, upozorava da raste rizik od pogrešnih procjena i zakašnjelih reakcija.
„Relativno nizak nivo otvorenog nasilja često dovodi do izostanka preventivnih mjera. Reakcije dolaze tek kada je šteta već velika“, navodi Švank.
Konflikti se, kako ističe, više ne vode isključivo oružjem, već i kroz ekonomske pritiske, političke blokade, sankcije i strateške signale.
Više ratova nego ikad: 89 aktivnih oružanih sukoba
Do kraja septembra 2025. godine registrovano je 89 ratova, što je 11 više nego tokom cijele prethodne godine. Ovi sukobi odvijaju se u 31 državi, a najteže pogođene regije su:
- Podsaharska Afrika
- Bliski istok
- Dijelovi Azije
Kao primjeri navode se rat Rusije i Ukrajine, ali i teški unutrašnji sukobi poput onih u Maliju, Somaliji, Demokratskoj Republici Kongo i Burkini Faso.
Čak devet konflikata je ove godine prvi put eskaliralo do nivoa rata – svi su ranije već bili nasilni.
Konflikti ispod praga rata – tiha prijetnja globalnoj stabilnosti
Analiza upozorava da su ratovi samo „vidljivi vrh ledenog brijega“. Ispod praga rata nalazi se čak 523 nasilne krize, uključujući:
- Proteste koji prerastaju u nasilje (oko 140 slučajeva) u zemljama poput Francuske, Srbije, Meksika i Filipina
- Sukobe sa naoružanim grupama u Centralnoafričkoj Republici, Indiji i Indoneziji
- Prekogranične tenzije, poput onih između Sudana i Južnog Sudana ili Etiopije i Kenije
Ovi sukobi često prolaze ispod radara zapadnih medija, ali ozbiljno mijenjaju regionalnu i globalnu bezbjednosnu sliku.
Trgovinski ratovi kao novo bojno polje
Poseban trend u 2025. godini je nagli porast trgovinskih i carinskih sukoba, koji su, prema studiji, u velikoj mjeri podstaknuti mjerama administracije američkog predsjednika Donalda Trampa.
Sankcije, carine, ograničenja izvoza i investicija sve češće zamjenjuju klasične vojne sukobe – ali sa potencijalno jednako opasnim posljedicama.
Svijet 2025. godine nije nužno nasilniji na bojnom polju, ali je nestabilniji nego ikada. Sve veći broj „tihih“ konflikata nosi rizik da prerastu u velike globalne krize – ako se na vrijeme ne prepoznaju.