U četvrtak je Pentagon saopštion da prati kineski špijunski balon koji leti preko SAD-a . Možda nisu jednako zanimljivi kao kamera u dugmetu na košulji ili otrov skriven u zubu, ali špijunski baloni koriste se vijekovima – i, kažu stručnjaci, njihova će se upotreba vjerojatno povećati u budućnosti, piše Guardian.
Šta su špijunski baloni?
Špijunski balon je dio opreme za špijuniranje. Kamera može biti obješena ispod balona koji lebdi iznad određenog područja nošen strujama vjetra. Oprema pričvršćena na balone može uključivati radar i imati solarnu energiju.
Baloni obično rade na 24.000 metara – 37.000 metara, što je daleko iznad visine na kojoj leti komercijalni avion – avioni gotovo nikad ne lete više od 12.000 metara.
Zašto koristiti špijunske balone umjesto satelita?
“Posljednjih nekoliko decenija sateliti su bili dominantni”, kaže John Blaxland, profesor međunarodnih sigurnosnih i obavještajnih studija na Australskom nacionalnom sveučilištu i autor knjige Revealing Secrets. Ali sada kada su izumljeni laseri ili kinetička oružja za ciljanje satelita, ponovno je porastao interes za balone. Ne nude isti nivo nadzora kao sateliti, ali ih je lakše dohvatiti i puno jeftinije lansirati. Da biste poslali satelit u svemir, potreban vam je svemirski lanser – dio opreme koji obično košta stotine miliona dolara.
Baloni takođe mogu skenirati više teritorija s niže visine i provesti više vremena iznad određenog područja jer se kreću sporije od satelita.
Kada su prvi put korišteni?
Špijunski baloni prvi su put korišteni 1860-ih, tokom američkog građanskog rata, kada su ljudi iz Unije u balonima na vrući zrak dvogledima pokušavali prikupiti informacije o aktivnostima Konfederacije. Slali su signale natrag preko morseove azbuke ili “komada papira vezanog za kamen”, kaže Blaxland.
SAD je oživio tu ideju posljednjih godina, ali je bio sklon korištenju balona samo na teritoriji SAD-a.
“Za tuđi vazdušni prostor morate tražiti dopuštenje”, kaže Blaxland. “Ili ako to namjeravate učiniti bez dopuštenja onda očekujte da to neće biti dobro prihvaćeno.”
Sam Pentagon je u svojoj kratkoj izjavi u petak rekao da su: “Primjeri ove vrste aktivnosti balona primijećeni i ranije tokom proteklih nekoliko godina.”
Craig Singleton, kineski stručnjak Fonda za odbranu demokratije, rekao je za Reuters da su takve balone naširoko koristili SAD i Sovjetski Savez tokom hladnog rata i da su bili jeftina metoda prikupljanja obavještajnih podataka.