U intervjuima i javnim nastupima, Yusuke Narita, asistent na predmetu ekonomije na Yaleu, bavio se pitanjem kako se nositi s teretom japanskog društva koje brzo stari.
“Osjećam da je jedino rješenje prilično jasno,” rekao je za vijesti na internetu krajem 2021. godine. “Na kraju, nije li to masovno samoubistvo i masovni ‘seppuku’ starijih osoba?” Seppuku je čin ritualnog samoubistva među obeščašćenim samurajima u 19. vijeku.
Prošle godine, kad ga je dječak školske dobi zamolio da razradi svoje teorije o masovnom seppukuu, dr Narita slikovito je grupi okupljenih učenika opisao scenu iz “Midsommara”, horor filma iz 2019. godine, u kojem švedski kult šalje jednog od svojih najstarijih članova da počini samoubistvo skokom s litice.
“Je li to dobra stvar ili ne, na to je pitanje teže odgovoriti”, rekao je dr Narita učeniku dok je on marljivo hvatao bilješke. “Dakle, ako mislite da je to dobro, onda možda možete naporno raditi na stvaranju takvog društva.”
U drugim je prilikama načeo temu eutanazije. “Mogućnost da to postane obvezno u budućnosti”, rekao je u jednom intervjuu, “doći će na raspravu.”
Dr Narita, 37, rekao je da su njegove izjave “izvučene iz konteksta”, te da su se uglavnom odnosile na rastuće napore da se stariji ljudi potisnu sa vodećih pozicija u poslovanju i politici – kako bi se napravio prostor za mlađe generacije. Ipak, svojim je komentarima o eutanaziji i socijalnoj sigurnosti dirnuo u najosjetljiviju temu u Japanu.
Iako je praktično nepoznat čak i u akademskim krugovima u Sjedinjenim Državama, njegovi ekstremni stavovi pomogli su mu da stekne stotine hiljada pratilaca na društvenim mrežama u Japanu među frustriranom omladinom koja vjeruje da njihov ekonomski napredak koči gerontokratsko društvo.
Često se pojavljujući u japanskim online emisijama u majicama kratkih rukava, duksevima s kapuljačom ili ležernim jaknama, te noseći prepoznatljive naočale s jednim okruglim i jednim četvrtastim staklom, dr Narita oslanja se na svoj pedigre školovanja na prestižnim univerzitetima, dok njeguje imidž štrebera. On je jedan od nekoliko japanskih provokatora koji su pronašli sebi publiku kršeći društvene tabue. U njegovoj biografiji na Twitteru stoji: “Ono što vam je rečeno da ne smijete reći obično je istina.”
Prošli mjesec nekoliko je komentatora otkrilo izjave dr Narite i počelo ih širiti društvenim mrežama. Tokom panel rasprave u uglednom internetskom talk showu sa naučnicima i novinarima, Yuki Honda, sociolog sa Univerziteta u Tokiju, opisao je njegove komentare kao “mržnju prema ranjivima”.
Sve više kritičara upozorava da bi popularnost dr Narite mogla neopravdano uticati na javnu politiku i društvene norme. S obzirom na nisku stopu nataliteta u Japanu i najveći javni dug u razvijenom svijetu, kreatori politika sve više brinu o tome kako finansirati rastuće obaveze prema penzionerima. Zemlja se takođe bori s rastućim brojem starijih ljudi koji pate od demencije ili umiru sami.
U pisanim odgovorima na pitanja poslana e-mailom, dr Narita je rekao da je “prvenstveno zabrinut zbog fenomena u Japanu, gdje isti tajkuni i dalje dominiraju sferom politike, tradicionalnih industrija i medija/zabave/novinarstva dugi niz godina.”
Fraze “masovno samoubojstvo” i “masovni sepuku”, napisao je, bile su “metafora”.
“Trebao sam biti oprezniji u pogledu njihovih potencijalnih negativnih konotacija”, dodao je. “Nakon malo samorefleksije, prestao sam koristiti te riječi prošle godine.”
Njegovi kritičari kažu da su njegove izjave na tu temu već raširile opasne ideje.
Uprkos kulturi poštovanja prema starijim generacijama, u Japanu su se i prije javljale ideje o njihovom uništavanju. Prije deset godina, Taro Aso – tadašnji ministar finansija, a sada funkcioner u vladajućoj Liberalno-demokratskoj stranci – sugerisao je da bi stari ljudi trebali “požuriti i umrijeti”.
Na Yaleu dr.Narita drži predavanja o vjerovatnoći, statistici, ekonometriji, te ekonomiji obrazovanja i rada.
Josh Angrist, koji je dobio Nobelovu nagradu za ekonomiju, bio je jedan od mentora tokom doktorata dr Narite na Massachusetts Institute of Technology, rekao je da je njegov bivši student bio “talentovan naučnik” s “nekonvencionalnim smislom za humor”.