U nedavno objavljenoj knjizi “Ajnštajnovi protokoli”, njemački pisac i novinar Peter fon Beker objavio je transkripte privatnih razgovora slavnog svjetskog naučnika iz posljednjih godinu i po dana njegovog života.
Razgovori, koje je Ajnštajn vodio sa djevojkom Johanom Fantovom, otkrivaju političke stavove, duboko interesovanje za umjetnost i muziku, kao i lični pogled na svijet slavnog fizičara.
Fantova je dokumentovala svoje razgovore sa Ajnštajnom u svojim dnevnicima, koji su otkriveni tek 2004. godine, a Beker ih analizirao za svoju knjigu, prenosi Tanjug.
Ajnštajn, koji je do svoje smrti 1955. godine bio jedna od najpoznatijih ličnosti u svijetu nauke, u razgovorima je sebe opisao kao “magnet za sve lude ljude”.
“Ja sam magnet za sve lude ljude, a i oni zanimaju mene. Rekonstrukcija njihovog razmišljanja je moj hobi. Duboko mi je žao ovih ljudi, što je takođe razlog zašto pokušavam da im pomognem”, govorio je naučnik.
Prema riječima Bekera, Fantova je zapisivala sve što je Ajnštajn govorio, “vjerovatno sa njegovim znanjem”, prenosi Tagesšau.
“Podnosio joj je izvještaj o tome šta mu se dešavalo tokom dana, o čemu je razmišljao, šta je čitao ili slušao”, navodi fon Beker.
Transkripti su otkriveni u Prinstonu, u Nju Džerziju, gdje je Ajnštajn godinama istraživao u Institutu za napredne studije.
“Bio sam oduševljen što sam mogao zaista da zavirim u srce i um najpoznatije ličnosti 20. vijeka, možda čak i modernog doba… U razgovorima sa njegovom djevojkom, iz prve ruke se mogu osjetiti svakodnevna osjećanja starijeg Ajnštajna”, naveo je autor, napominjući da je čak i u poznim godinama, fizičar bio otvoren za sve novo, tolerantan prema drugim mišljenjima i “prilično bistar u svom živom interesovanju za politiku”.
Dodao je da je Ajnštajn bio odlučan kritičar kapitalizma i naoružavanja tokom Hladnog rata.
“Da, ja sam stari revolucionar, kao što uvijek kažeš – da, jesam, politički sam još uvijek Vezuv koji bljuje vatru”, potvrdio je Ajnštajn u februaru 1954.
Ajnštajn je kritikovao “gomilanje naoružanja na Istoku i Zapadu”, neograničeni kapitalizam sa ekstremnim bogatstvom i branio oca atomske bombe, Roberta Openhajmera, koji je bio osumnjičen da je komunista.
“Kao i tokom Makartijeve ere, kada su američki konzervativci iznenada svaki kritički um vidjeli kao komunistu, danas bi on sigurno bio protivnik i otpornik predsjedniku (SAD Donaldu) Trampu i ograničenjima slobode izražavanja”, ocjenjuje fon Beker.
Zbog svog jevrejskog porijekla, Ajnštajn je bio “državni neprijatelj broj jedan” pod nacističkim režimom. Bio je u inostranstvu tokom Hitlerovog uspona na vlast i nikada se nije vratio u Njemačku.
Nakon Holokausta, Ajnštajn je podržavao Izrael jer je vidio potrebu za sigurnim utočištem za Jevreje, podsjeća autor.
Međutim, kako navodi, Ajnštajn, koji je umro u 77-oj godini u aprilu 1955. u Nju Džersiju u SAD, takođe je bio kritičan prema mladoj izraelskoj državi.
“Dirljivo je vidjeti da je istovremeno uvijek žestoko zagovarao jednaka prava između jevrejskih Izraelaca i arapskih Palestinaca. Ovo zvuči zapanjujuće savremeno. I čovjek bi poželio da neko sa Ajnštajnovim moralnim i intelektualnim autoritetom može danas da podigne svoj glas, glas koji bi se zapravo čuo na svim stranama”, zaključuje fon Beker.