Ako se ankete pokažu tačnima, nasljednik kancelara Njemačke Olafa Šolca mogao bi biti Fridrih Merc, sada 69-godišnji lider opozicione Hrišćansko-demokratske unije (CDU).
Čovjek koji će najverovatnije zamijeniti Šolca, nakon što je koaliciona vlada pala u ponedjeljak 16. decembra, stekao je bogatstvo radeći u privatnom sektoru prije nego što se sa 63 godine vratio u politiku.
Ovo poslovno iskustvo moglo bi ohrabriti mnoge Nijemce, s obzirom na to da je politička nestabilnost u jednoj od najmoćnijih evropskih ekonomija djelimično uzrokovana stagnacijom ekonomije, navodi “New York Times”, a prenosi Nova.
Merc obećava da će pokrenuti njemačku ekonomiju nakon godina stagnacije.
“Napustili ste zemlju u jednoj od najvećih ekonomskih kriza poslije Drugog svjetskog rata”, rekao je Šolcu pred parlamentom u prošli ponedjeljak, neposredno prije nego što je glasao protiv njega u glasanju o povjerenju.
Pad vlade Olafa Šolca
Šolcov gubitak povjerenja u parlamentu označio je kraj njegove koalicione vlade i doveo do ranih izbora za novi saziv parlamenta, najvjerovatnije u februaru. Ankete pokazuju da mnogi Nijemci krive Šolca za neuspjehe njegove tročlane koalicije, koja je uključivala Zelene i Slobodne demokrate.
Do ove nedjelje, naredni izbori bili su planirani za septembar, a glavne političke stranke već su pripremale svoje kandidate za kancelara. Krah Šolcove vlade samo je ubrzao tajming.
Trenutno, oko 18% njemačkih birača izjavljuje da bi glasalo za Šolcove Socijaldemokrate, znatno manje u poređenju sa 32% koji podržavaju Hrišćanske demokrate pod vođstvom Merca.
Mercova politička prošlost
Rođen i odrastao u Zauerlandu u zapadnoj Njemačkoj, Merc je 1989. godine izabran u Evropski parlament, a 1994. u njemački parlament u Bonu, tadašnjoj prijestonici Zapadne Njemačke.
Iako pripada istoj stranci kao bivša kancelarka Angela Merkel, Merc je političar starog kova i u mnogim aspektima njena sušta suprotnost.
Radio i za BlackRock
Nakon što je volio parlamentarnu grupu CDU-a, Merc je bio smijenjen zbog uspona Angele Merkel. Tada se povukao iz politike i započeo unosnu karijeru pravnika i lobiste, radeći kao predsjednik Nadzornog odbora njemačke filijale kompanije BlackRock.
Fridrih Merc je pro-biznis ekonomski liberal, koji je 2008. godine objavio knjigu pod nazivom “Usudimo se na više kapitalizma”. Strastveni je zagovornik transatlantskih veza i Evropske unije, kao i branilac tradicionalnih društvenih vrijednosti.
Njegov poslovni uspjeh i bogatstvo učinili su ga metom kritika da je otuđen od prosječnog njemačkog birača, što on odbacuje tvrdeći da pripada “gornjoj srednjoj klasi”.
Povratak u politiku
Prvi put izabran u Bundestag prije tri decenije, Merc je preuzeo liderstvo u CDU-u nakon poraza na izborima 2021. godine, uspijevši u trećem pokušaju. U septembru je potvrđen kao kandidat za kancelara.
Čvrsto pozicioniran na desnici CDU-a, Merc se zalaže za strožu politiku prema imigraciji i oštriji pristup zakonu i redu.
Takođe je obećao da će poništiti legalizaciju marihuane i obustaviti postepeno ukidanje nuklearne energije, pokušavajući da vrati birače koji su prešli krajnje desničarskoj Alternativi za Njemačku (AfD).
Kontroverze i izazovi
Kao lider stranke, Merc je napravio nekoliko gafova. Na primjer, 2023. tvrdio je da izbjeglice dobijaju stomatološke usluge na račun poreskih obveznika, dok obični Nijemci čekaju na termine, što su njemačke vlasti demantovale.
Kao dugogodišnji rival centrističke bivše kancelarke Angele Merkel, Merc je često kritikovao njeno naslijeđe. Izazvao je bijes nazivajući sinove muslimanskih imigranata “malim pašama” i optužujući neke ukrajinske izbjeglice za “turizam zbog socijalne pomoći”. Kasnije se izvinio zbog tih izjava.
Takođe, često je kritikovan i zbog svoje tvrdnje da je običan predstavnik srednje klase, uprkos tome što posjeduje značajno bogatstvo i leti sopstvenim avionom.
U posljednjih nekoliko mjeseci, Merc je predvodio napade na vladu Olafa Šolca, optužujući je za “pogrešnu politiku” i “zeleno obojeni intervencionizam” koji, prema njegovim riječima, sputavaju njemačku ekonomiju.
Uprkos kritikama, Merc je uspio da konsoliduje svoju stranku i povrati podršku birača koji su se okrenuli ekstremno desničarskim opcijama tokom mandata Merkelove.
Kako kaže politička analitičarka Marijana Knojer, “Merc je iskoristio vrijeme u opoziciji da obnovi CDU i stekne sopstveno političko iskustvo, učeći iz grešaka svojih protivnika.”
Politički stil
Merc je vješt retoričar i vidno uživa u političkim sukobima. Magazin “Der Spiegel” piše da konflikte često shvata lično i da je sklon ispadima bijesa.
“Da je toreador, Merc bi vjerovatno držao crvenu krpu ispred svog stomaka”, napisali su u ovom časopisu.
Olaf Šolc je pokušao da prikaže Merca kao “usijanu glavu” koja bi igrala “ruski rulet” sa Moskvom slanjem dalekometnih raketa Ukrajini.
Ipak, prema magazinu “Die Zeit”, tradicionalni konzervativac Merc trenutno predstavlja odgovor CDU-a na rastući uspjeh AfD-a, koji bilježi podršku blizu 20 odsto.
Privatni život i poslovna karijera
Rođen 11. novembra 1955. godine, Merc je više od 40 godina u braku sa Šarlotom Merc, sudijom. Imaju troje odrasle djece.
Visok 198 centimetara, Merc se izdvaja u gomili. Licencirani je pilot koji povremeno upravlja sopstvenim privatnim avionom.