Nobelova nagrada za mir svake godine izaziva ogromno interesovanje širom svijeta. Iako se proces izbora odvija u apsolutnoj tajnosti, a imena kandidata ostaju povjerljiva 50 godina, to nije spriječilo pojavu predviđanja, lista favorita i kladioničarskih tržišta koja pokušavaju da pogode ko bi mogao da dobije jedno od najprestižnijih svjetskih priznanja. Evo pregleda najčešće pominjanih imena ove godine, piše merca20.com.
Ko će osvojiti Nobelovu nagradu za mir 2025. godine?
Ove godine predloženo je ukupno 338 pojedinaca i organizacija kao kandidati za Nobelovu nagradu za mir. Iako su stvarna imena zaštićena pravilima Norveškog Nobelovog komiteta, mediji, kladioničarske platforme i međunarodni analitičari često spekulišu o mogućim favoritima. Te spekulativne liste uključuju političke ličnosti, aktiviste, globalne institucije, pa čak i verske lidere.
Među najčešće pominjanima nalazi se predsjednik SAD Donald Tramp, čiji je uticaj odigrao ključnu ulogu u nedavnom mirovnom sporazumu između Izraela i Hamasa. Ostala imena koja kladioničari visoko kotiraju uključuju Juliju Navaljnu, udovicu ruskog opozicionog lidera Alekseja Navaljnog; klimatsku aktivistkinju Gretu Tunberg, koja je nedavno deportovana nakon učešća u propalestinskoj akciji; i ukrajinskog predsednika Volodimira Zelenskog, čije je vođstvo tokom ruske invazije privuklo međunarodnu pažnju.
Na listi se nalaze i organizacije poput Lekara bez granica, Međunarodnog krivičnog suda i UNRWA-e — agencije UN koja je u središtu humanitarne krize u Gazi. Spisak zaokružuju ličnosti poput pape Lava XIV, tajvanskog predsednika Vilijama Laja i britanskog prirodnjaka Dejvida Atenboroa, što pokazuje da je ovogodišnje polje kandidata oblikovano geopolitičkim pitanjima, klimatskim aktivizmom i borbom za ljudska prava.
Može li Donald Tramp dobiti Nobelovu nagradu za mir?
Predsednik Donald Tramp otvoreno je izjavio da zaslužuje Nobelovu nagradu za mir i nedavno rekao da bi bilo „velika uvreda“ za Sjedinjene Države ako je ne dobije. Ovaj stav nije nov — interesovanje za nagradu pokazuje još od svog prvog mandata.
Njegova nedavna uloga u posredovanju novog sporazuma između Izraela i Hamasa — koji uključuje prekid vatre i oslobađanje talaca — ponovo je pokrenula javne i medijske rasprave o njegovoj kandidaturi. Ipak, Nobelov institut je potvrdio da je konačna odluka o ovogodišnjem laureatu doneta pre potpisivanja sporazuma, što dovodi u pitanje uticaj tog događaja na ishod.
Kada će biti objavljen dobitnik Nobelove nagrade za mir 2025. godine?
Zvanična objava dobitnika Nobelove nagrade za mir za 2025. godinu zakazana je za petak, 10. oktobar, u 11:00 po lokalnom vremenu u Oslu, Norveška (5:00 po istočnom vremenu u SAD). Događaj će biti prenošen uživo na zvaničnom sajtu Nobelove nagrade, kao i na YouTube kanalu Nobel Prize.
Koliko novca dobija dobitnik Nobelove nagrade?
Iako simbolična vrednost Nobelove nagrade za mir daleko prevazilazi bilo koji novčani iznos, nagrada takođe uključuje značajnu finansijsku sumu. U 2025. godini, Nobelova fondacija je odredila iznos nagrade na 11 miliona švedskih kruna, što je približno 1,1 milion američkih dolara.
Ova suma se dodeljuje u cijelosti jednom laureatu ili dijeli ukoliko nagradu dobije više njih. Pored novčanog iznosa, dobitnik prima i prigodnu medalju i diplomu.
Ko je osvojio Nobelovu nagradu za mir 2024. godine?
Godine 2024. Nobelova nagrada za mir dodeljena je organizaciji Nihon Hidankyo — Japanskoj konfederaciji udruženja žrtava atomske i hidrogenske bombe. Komitet je prepoznao njihovu nepokolebljivu posvećenost svijetu bez nuklearnog oružja i njihova snažna svjedočenja, koja su pomogla u edukaciji generacija o užasima nuklearnog rata i o vitalnom značaju mira.
Šta je Nobelova nagrada za mir?
Nobelova nagrada za mir jedna je od pet originalnih nagrada koje je ustanovio švedski pronalazač Alfred Nobel i jedina koja se dodjeljuje u Norveškoj, a ne u Švedskoj. Od svog osnivanja 1901. godine, nagrada se dodjeljuje pojedincima i organizacijama koje su dale značajan doprinos promovisanju mira, rješavanju sukoba, zaštiti ljudskih prava i unapređenju međunarodne saradnje.
Tokom istorije, ovu nagradu dobili su istaknuti pojedinci kao što su Martin Luter King Mlađi, Malala Jusafzai i Nelson Mandela, kao i ključne humanitarne institucije koje deluju u nekim od najtežih uslova na svijetu.