Građani na ključnim izborima u dvije zemlje Moldaviji i Gruziji odlučuju koji će biti njihov budući put u Evropi.
Obje osjećaju sjenku rata u Ukrajini i obje su bivše sovjetske republike.
Dok je moldavska proevropska predsjednica Maja Sandu favoritkinja za pobjedu, a zemlja je već počela pregovore o pridruživanju Evropskoj uniji, Gruzija je optužena za “nazadovanje demokratije” i udaljavanje od Evrope, prenio je BBC.
Moldavci danas izlaze na birališta na referendum o definisanju moldavskog puta do članstva u EU u ustavu zemlje, kao i na predsjedničke izbore.
Glas “da” bi konsolidovao status Moldavije kao prozapadnjačke zemlje usmjerene ka EU. On takođe znači da se Moldavija uputila na dugo putovanje demokratskih i sudskih reformi koje bi osigurale da se pridržava standarda EU.
Moldavija ima nešto više od 2,5 miliona stanovnika, dok 1,2 miliona Moldavaca živi u inostranstvu.
Aktuelna predsjednica Moldavije je Maja Sandu, 52-godišnja osnivačica liberalne Partije akcije i solidarnosti, koja je na vlast došla 2020. godine i proevropski je orijentisana.
Ona se sučeljava sa Aleksandrom Stojanoglom, bivšim javnim tužiocem Moldavije, koji je iznenadio mnoge kad je u julu najavio da će se kandidovati za predsjednika.
Njega podržava proruska Partija socijalista, čiji je lider bivši predsjednik i popularna opoziciona ličnost Igor Dodon.
Ima još nekoliko drugih kandidata, od kojih je većina proruski orijentisana.
Ako nijedan kandidat ne bude osvojio više od 50 odsto glasova, 3. novembra će biti održan drugi krug predsjedničkih izbora.
Iako bi Sandu trebalo ubjedljivo da pobijedi u oba kruga, parlamentarni izbori u julu iduće godine djeluju manje pozitivno po njenu stranku, koja će možda morati da sarađuje sa manje izričito proevropski orijentisanim snagama ako bude željela vlast.
Jedna figura se u ogromnoj mjeri nadvija nad ovim izborima, iako nije kandidat, a to je Ilan Šor, biznismen i političar.
Njegova partija Šor zabranjena je u Moldaviji prošle godine poslije optužbi da je sarađivala sa Rusijom na podrivanju bezbjednosti Moldavije i njenog ustavnog poretka.
Šor je pobjegao u Izrael 2019. godine nakon što je osuđen za prevaru i pranje novca, a odnedavno živi u Rusiji. On ne krije kome je lojalan.
U septembru je nudio novac da bi ubijedio što više ljudi da glasaju “ne” ili da apstiniraju na referendumu za EU.
Proevropske snage u Moldaviji odavno upozoravaju na rusko uplitanje u izbore i referendum.
Kremlj tvrdi da se on “ne miješa u tuđe poslove” i optužio moldavske vlasti da “uskraćuju mnogim građanima pravo da kažu kako podržavaju dobre odnose sa Rusijom.”
Ulozi su veliki za Gruzijance koji glasaju na parlamentarnim izborima u subotu.
Ova zemlja sa 3,7 miliona stanovnika postala je duboko polarizovana – sa vladajućom strankom Gruzijski san optuženom da je razgradila građansko društvo i usvojila zakone ruskog tipa.
Opozicione stranke i gruzijska prozapadnjačka predsjednica predstavljaju ovo glasanje kao izbor između Evrope i Rusije – što je etiketa koju Gruzijski san kategorički odbacuje.
Gruzijanci su u decembru prošle godine slavili što je EU odobrila njihovoj zemlji status kandidata, sa anketama koje sugerišu podršku od najmanje 80 odsto Gruzijanaca.
Već na ljeto EU je zamrznula taj proces zbog usvajanja zakona o stranim uticajima ruskog tipa koje je izvelo desetine hiljada demonstranata na ulice glavnog grada Tbilisija.
Zakon zahtijeva od medija i nevladinih organizacija koji se finansiraju iz inostranstva da se registruju kao neko ko radi u interesu stranih sila.
U međuvremenu je Gruzijski san takođe izglasao zakon koji ograničava prava LGBT zajednice.
EU i SAD su izdale upozorenja protiv udaljavanja od demokratije.
Ambasador Evropske unije u Tbilisiju upozorio je da bi EU mogla privremeno da suspenduje bezvizni režim za Gruziju ako izbori ne budu proglašeni slobodnim i fer.
Rusija je optužila Zapad da otvoreno pokušava da izvrši pritisak na Gruziju, negirajući da je Kremlj pokušao isto.
Ali Gruzijski san uporno tvrdi da se on i dalje nalazi suvereno na putu ka pridruživanju EU.
Premijer obećava resetovanje odnosa sa Zapadom i članstvo u EU do 2030. godine, kao i produbljivanje saradnje sa NATO-om.
Ova stranka je na vlasti od 2012, a ako Gruzijski san pobijedi na četvrtim uzastopnim izborima, osnivač stranke Bidzina Ivanišvili, milijarder koji se obogatio u Rusiji, obećao je da će zabraniti opozicione grupacije.
Da bi stranka to postigla, treba joj je tročetvrtinska većina u parlamentu koji broji 150 poslaničkih mjesta da bi mogla da promijeni ustav.
Opozicija je daleko od ujedinjene, tako da, iako je popularnost Gruzijskog sna opala, on i dalje vodi u anketama.
Četiri opozicione grupacije imaju šansu da obezbijede pet odsto glasova neophodnih za ulazak u parlament.