Samo polovina mladih u Francuskoj i Španiji vjeruje da je demokratija najbolji oblik vlasti, dok je podrška još niža među mladima u Poljskoj – otkriva novo istraživanje koje je obuhvatilo 6.700 ispitanika uzrasta 16–26 godina u sedam evropskih zemalja, a prenosi Gardijan.
Najviši nivo podrške demokratiji bilježi Njemačka (71%), a najniži Poljska (48%). U Francuskoj i Španiji svega 51–52% mladih i dalje smatra demokratiju najboljim sistemom.
Zabrinjava i podatak da bi jedan od pet ispitanika (21%) podržao autoritarnu vlast pod određenim okolnostima. Najviše ih je u Italiji (24%), a najmanje u Njemačkoj (15%). U Francuskoj, Španiji i Poljskoj – 23%.
Skoro 10% mladih kaže da im nije važno da li žive u demokratiji, dok 14% ne zna ili nije odgovorilo.
“Demokratija je pod pritiskom – spolja, ali i iznutra,” upozorava Torsten Faas, politikolog s Berlinskog univerziteta, koji je radio na istraživanju. Posebno je primijetio da podrška demokratiji među mladima koji se vide kao desno orijentisani i ekonomski ugroženi pada na svega jednu trećinu.
Pad povjerenja u EU i porast ekstremnih stavova
Iako dvije trećine mladih i dalje podržava ostanak svojih zemalja u Evropskoj uniji, 39% smatra da EU nije dovoljno demokratska, a čak 53% kaže da je previše fokusirana na trivijalnosti.
Ispitanici žele da se EU više bavi ključnim temama: borbom protiv poskupljenja, jačanjem odbrane i unapređenjem ekonomije.
Zanimljivo je da čak 47% mladih u EU želi jače veze s Velikom Britanijom, a u samoj Britaniji 73% želi povratak u EU, uprkos – ili upravo zbog – Brexita.
EU više ne doživljavaju kao jednog od ključnih globalnih igrača – tek 42% je svrstava među vodeće sile. Daleko ispred su SAD (83%), Kina (75%) i Rusija (57%).
Pomak ka političkim ekstremima i veće restrikcije za migrante
Evropa se polarizuje i među mladima. Broj onih koji se identifikuju kao desničari porastao je na 19% (sa 14% u 2021), dok je 33% centrista i 32% ljevičara. Posebno se ističe rodna razlika – mlade žene u Njemačkoj, Francuskoj i Italiji u sve većem broju se identifikuju kao progresivne, dok su mladi muškarci u Poljskoj i Grčkoj postali konzervativniji.
Podrška strožijim mjerama prema migrantima porasla je na 38%, u odnosu na 26% iz 2021.
Mladi žele promjene, ali ne po svaku cijenu
Iako izražavaju zabrinutost za demokratiju, većina mladih Evropljana i dalje vidi potencijal u evropskom projektu. No, vide i njegove slabosti: birokratiju, odsustvo odlučnosti, slab uticaj u svijetu.
Zanimljivo je da, uprkos deklarativnoj podršci zaštiti klime, samo 33% mladih smatra da ona treba imati prednost nad ekonomskim rastom, što je pad u odnosu na 44% iz 2021.
“Evropski projekat koji nam je donio mir, slobodu kretanja i ekonomski napredak danas se doživljava kao spor i neučinkovit,” zaključuje Elke Hlawatschek, direktorica Tui fondacije, koja je finansirala istraživanje.