Američki ministar odbrane Pit Hegset dao je neuobičajeno široka ovlašćenja generalu Eriku Kurili, komandantu Centralne komande SAD (CENTCOM), usred rastuće krize na Bliskom istoku.
Kurila, poznat po nadimku “Gorila” i kao zagovornik tvrde politike prema Iranu, ima ključnu ulogu u donošenju odluka, često nadilazeći druge visoke zvaničnike Pentagona.
Prema navodima više izvora iz administracije i diplomatije, gotovo svi Kurilini zahtijevi — od slanja nosača aviona do raspoređivanja borbenih aviona F-22, F-35 i F-16 — bili su odobreni. Pentagon je ove sedmice poslao i drugi nosač aviona u region, što je rijedak potez i signal da se Bliski istok ponovo nalazi u fokusu, uprkos prethodnim najavama o preusmjeravanju pažnje ka Pacifiku i Kini, prenose Vijesti.ba.
Kurila se otvoreno zalaže za snažniji vojni odgovor na iranske prijetnje i, prema navodima izvora, ne libi se da svoje zahtjeve iznese direktno predsjedniku Donaldu Trampu. Njegov uticaj dolazi u trenutku kada mu se bliži kraj mandata na čelu CENTCOM-a, što mu daje dodatnu slobodu djelovanja, piše Politico.
Zanimljivo je da se Kuriline pozicije često razlikuju od preporuka načelnika Združenog generalštaba, generala Dana Kejna, kao i šefa političkog planiranja Pentagona, Elbridža Kolbija, koji zagovaraju uzdržanost i izbjegavanje prekomjernog angažovanja u regionu.
Pentagon tvrdi da među najvišim vojnim rukovodiocima nema sukoba i da Kurila i Kejn “nastupaju jedinstveno”. Ipak, prema više izvora, general Kurila je do sada dobio sve što je tražio.
Kurila je prošle sedmice izjavio pred Kongresom da je pripremio “širok spektar opcija” za Hegseta i Trampa kako bi se spriječilo da Iran dođe do nuklearnog oružja.
Iako poznat po grubom stilu, uključujući i incident kada je navodno fizički nasrnuo na jednog vojnika, Kurila uživa povjerenje najviših članova administracije, a mnogi ga vide kao oličenje “borbenog i odlučnog“ komandanta.
Portparol Pentagona Šon Parnel izjavio je da ministar odbrane koristi znanje svojih zvaničnika prije nego što odluči šta će preporučiti predsjedniku:
“Ministar Hegset osnažuje sve svoje borbene komandante na isti način — decentralizacijom komande i korišćenjem njihovog stručnog znanja iz stvarnog svijeta“, rekao je.
“Naši visoki oficiri su usklađeni i nastaviće da rade zajedno kako bi sproveli Trampov program nacionalne bezbjednosti.“
Kurila ima uticaj kakav nije viđen u prethodnim administracijama. Visoki generali su obično pod kontrolom vrha Pentagona, ali jedan izvor upućen u odnos između komandanta CENTCOM-a i čelništva Pentagona rekao je da nikada nije vidio da je Hegset odbio ijedan Kurilin zahtjev za dodatnim vojnim sredstvima.
Svjedočeći prošle sedmice na Kapitol Hilu, Kurila je rekao da je pripremio “širok spektar opcija“ za Hegseta i predsjednika Trampa u cilju sprečavanja da Iran razvije nuklearno oružje.
Bijela kuća je podržala vojno jačanje u regionu, iako su neki zvaničnici primijetili koliko lako je Kurila uspjevao da argumentuje potrebu za dodatnim avionima, brodovima i sistemima PVO.
Neki bivši zvaničnici smatraju da Kurilin uticaj više ima veze sa prirodom njegove funkcije — komandanta zaduženog za Bliski istok u vrijeme krize.
“Ovo ima malo veze sa samim Kurilom“, rekao je Bilal Saab, bivši zvaničnik Pentagona tokom prve Trampove administracije.
“U Pentagonu i u Savjetu za nacionalnu bezbjednost (NSC) nema otpora prema premeštanju resursa kako bi se zaštitile trupe i osoblje u regionu.“
Uprkos ponekad grubom ponašanju — uključujući navodno guranje pripadnika vojnog osoblja, što je dovelo do pokretanja vojne istrage — Kurila, borbeni veteran i medijski aktivan oficir, impresionirao je najviše dužnosnike hrabrošću. Dobitnik je Bronzane zvijezde za komandu nad američkim trupama 2005. godine u jeku rata u Iraku, iako je tada tri puta ranjen.
“Ima izgled generala kakvog Hegset i Tramp žele“, rekao je bivši zvaničnik.
“Krupan je, nabildovan, ima baš onaj ‘smrtonosni’ izgled kojem teže.“
Zvaničnici koji su učestvovali u razgovorima s Kurilom o vojnim sredstvima rekli su da on ima i dar za uvjeravanje.
“Izuzetno je strateški orijentisan i uvjerljiv kada govori o tome šta CENTCOM može da postigne sa pravim resursima“, rekao je Den Šapiro, bivši vodeći zvaničnik Pentagona za bliskoistočnu politiku.
Ko je general “Gorila“?
General Erik Kurila rođen je u Kaliforniji, a odrastao u Elk Riveru u saveznoj državi Minesota. Diplomirao je aeronautički inženjering na Vojnoj akademiji SAD u Vest Pointu, magistrirao poslovnu administraciju (MBA) na univerzitetu Regis i stekao magistarsku diplomu iz oblasti nacionalne bezbjednosti na Nacionalnom ratnom koledžu.
Po završetku akademije 1988. godine, postao je pešadijski oficir u Vojsci SAD. Učestvovao je u invaziji na Panamu, Zalivskom ratu, misiji Uphold Democracy na Haitiju, bio dio međunarodnih snaga na Kosovu (KFOR), kao i Stabilizacionih snaga (SFOR) u Bosni i Hercegovini.
Od 2004. do 2014. godine bio je neprekidno raspoređen u operativnoj zoni CENTCOM-a, sa misijama u Iraku, Avganistanu i Siriji. Tokom borbi u Mosulu 2005. godine, dok je komandovao 1. bataljonom 24. pješadijskog puka, ranjen je tri puta, ali je nastavio da komanduje trupama i uzvraća vatru pobunjenicima — za šta je odlikovan Bronzanom zvijezdom sa oznakom za hrabrost (“V” device).
Kurila je kasnije komandovao elitnim jedinicama, uključujući 2. bataljon Rendžera i 75. Rendžerski puk. Bio je i pomoćnik komandanta Zajedničke komande za specijalne operacije (JSOC), zamjenik komandanta 1. pešadijske divizije i zamjenik direktora Zajedničkog generalštaba za specijalne operacije i borbu protiv terorizma.
Od 2016. do 2018. komandovao je 82. vazdušno-desantnom divizijom, a zatim postao šef kabineta CENTCOM-a (2018–2019). U oktobru 2019. preuzeo je komandu nad XVIII vazdušno-desantnim korpusom, a početkom 2022. raspoređen je u Njemačku da koordinira raspoređivanje američkih trupa kao odgovor na rusko-ukrajinsku krizu.
U januaru 2022. nominovan je za čin generala i postavljen za komandanta CENTCOM-a, a dužnost je preuzeo u aprilu iste godine.
U aprilu 2024. upućen je u Izrael uoči očekivanog iranskog kontra-napada, nakon izraelskog vazdušnog udara na iranski konzulat u Damasku 1. aprila, u kojem su poginuli visoki iranski vojni zvaničnici. U septembru iste godine ponovo je posjetio Izrael i sastao se sa ministrom odbrane Joavom Galantom.
U novembru 2024. našao se pod istragom nakon što je, navodno, odgurnuo pripadnika američkog ratnog vazduhoplovstva koji ga je zamolio da zauzme mjesto i veže se tokom leta za Izrael.