Prvi ozbiljan toplotni talas ovog ljeta širi se Evropom pod uticajem termalne kupole, donoseći temperature i do 42 stepena u Španiji i Portugalu. Do kraja sedmice vrućine će zahvatiti Francusku, Njemačku, Italiju i dijelove Balkana…
Jun je počeo dinamičnim vremenom u većem dijelu Evrope, pod uticajem neobično upornog i jakog ciklona iznad sjevernog Atlantika. Do sredine juna, vremenska slika će se stabilizovati, što će dovesti do prvog značajnog i potencijalno dugotrajnog toplotnog talasa u zapadnoj i centralnoj Evropi tokom ljeta 2025. godine, piše Severe Weather.
Toplotni talas će ojačati u jugozapadnoj Evropi do nedjelje, postepeno se šireći ka zapadu tokom nedjelje, a zatim će se toplotni talas nastaviti pod uticajem razvoja toplotne kupole nad severnom i centralnom Evropom prema sljedećem vikendu. Očekuje se da će temperature ponovo preći +40 °C na Iberijskom poluostrvu, dok će u Centralnoj Evropi i Mediteranu dostići oko +30 °C.
Veoma izražen talas toplog vazduha
Tokom vikenda, velika nadmorska visina, koja je bila glavni uzrok nedavnih nevremena u dijelovima Evrope, postepeno slabi dok se kreće sa zapada ka sjeveru kontinenta.
Greben će nastaviti da jača do sredine nedjelje, šireći se ka severu u zapadnu Evropu, stižući do Francuske, zemalja Beneluksa i Ujedinjenog Kraljevstva. Severy Weather donosi kratak pregled predstojećeg toplotnog talasa. Talas toplog vazduha koji se širi ka sjeveru u zapadnu Evropu biće veoma izražen, sa naglim porastom temperature.
Nadolazeći toplotni talas biće intenzivan, a javlja se uspostavljanjem toplotne kupole u gornjim slojevima atmosfere. Toplotna kupola je jako područje visokog pritiska koje zadržava vruć vazduh ispod sebe, sprečavajući njegovo vertikalno kretanje. Vazduh se dodatno zagrijava jer ostaje komprimovan i stabilan. Ova struktura omogućava duže periode ekstremnih temperatura, sa malo ili bez padavina i veoma slabim protokom vazduha, što dodatno pogoršava uslove na tlu – posebno u urbanim područjima.
U narednim danima, ova toplotna kupola će se razviti nad dijelovima zapadne, centralne i sjeverne Evrope, stvarajući uslove za jedan od prvih ozbiljnih toplotnih talasa ovog ljeta.
Kako se formira termalna kupola?
Toplotna kupola nastaje uslijed stvaranja visinskog grebena, odnosno veoma tople vazdušne mase u gornjim slojevima atmosfere, poznatog i kao anticiklon na velikoj nadmorskoj visini ili blokirajući anticiklon. Ovaj atmosferski obrazac dovodi do veoma visokih, ponekad rekordnih temperatura u području ispod njega.
Takva konfiguracija atmosfere stvara stabilno, suvo i vruće vrijeme koje može trajati danima ili čak nedjeljama. Blokiranjem kretanja vremenskih sistema, uključujući hladne frontove i zone padavina, toplotna kupola značajno povećava rizik od suše, požara i toplotnog stresa za ljude, životinje i biljni svijet.
Ovaj termin se koristi kada se široko područje visokog pritiska “usidri” nad velikim dijelom kontinenta. Ako je događaj izuzetno stabilan i intenzivan, obično traje nekoliko dana, a ponekad i nedjelja.
Toplotna kupola djeluje kao poklopac na loncu. Široka kupola visokog pritiska zadržava topli vazduh na svim visinama ispod sebe, uzrokujući da se slojevi vazduha spuštaju ka tlu. Ovaj proces dovodi do toga da vazdušna masa postane neobično topla u nižim slojevima atmosfere i izuzetno vruća na površini.
Značajan toplotni talas u jugozapadnoj Evropi
Ulaskom u drugu nedjelju juna, ciklon na velikim visinama koji se nalazio iznad Azora tokom vikenda podstiče priliv toplog vazduha iz sjeverozapadne Afrike ka Mediteranu i Iberijskom poluostrvu. Kao odgovor na to, razvija se termalna kupola koja se širi ka sjeveru i sjeveroistoku tokom narednih dana.
Ovaj proces rezultira postepenim jačanjem toplotnog talasa, pri čemu se porast temperature širi od jugozapadne ka centralnoj i zapadnoj Evropi, stvarajući uslove za duže i intenzivnije vrućine.
U nedjelju će temperature u Španiji i Portugalu značajno porasti, sa odstupanjem od oko 10 do 12 °C iznad prosjeka na srednjim nivoima. Značajno više temperature biće izraženije u jugozapadnoj Evropi. Veoma visoke temperature će se prvo razviti u južnoj Španiji i Portugalu, sa maksimumima od oko +42 °C u nedjelju i +40 °C u ponedjeljak i utorak.
Najviše temperature biće u Andaluziji. Velike doline sa suvom klimom u ovoj oblasti sklone su ekstremnim temperaturama tokom letnjih meseci. Najviše temperature u južnom i centralnom Portugalu dostići će takođe +30 °C, a u južnim regionima mogu dostići i 40 °C u nedjelju.
Najviše temperature u Španiji i Portugalu
U srijedu se iznad Zapadne Evrope nalazi toplotna kupola sa visokim grebenom, što rezultira znatno višim temperaturama u Francuskoj, zemljama Beneluksa i Ujedinjenom Kraljevstvu, a toplota se postepeno širi ka Centralnoj Evropi, Italiji i Njemačkoj.
U međuvremenu, plitka nadmorska dolina ulazi u Iberijsko poluostrvo sa zapada, donoseći osvježenje u područje. Formira se Omega blokada, što obično znači da je u pripremi dugotrajniji toplotni talas. Omega blokada je vremenski obrazac koji obično dovodi do razvoja toplotne kupole.
Izuzetno neuobičajene temperature na većim nadmorskim visinama će se prenijeti i na površinu. Stoga će prognoza temperature na 2 metra biti 8 do 12 °C iznad prosjeka. Najveće anomalije se očekuju u Francuskoj, zemljama Beneluksa, Njemačkoj, Alpima i Italiji tokom sredine nedjelje.
Visoke temperature i na Balkanskom poluostrvu
Četvrtak će donijeti znatno više temperature širom Italije i centralne Evrope, za koje se očekuje da će biti najviše do sada ovog ljeta. Prognozira se da će maksimalne temperature biti oko sredine tridesetih stepeni u mnogim oblastima. Ovo će stvoriti dugotrajan toplotni talas za region.
Još više temperature se prognoziraju za petak i predstojeći vikend u centralnoj Evropi, Italiji i dijelovima Balkanskog poluostrva, jer termalna kupola i blokirajući greben dostižu vrhunac iznad sjevernih i centralnih dijelova evropskog kontinenta.
Široki greben se širi u srednju atmosferu, postajući znatno topliji i na kraju utiče na sjeverne dijelove Evrope, koji su posljednjih nedjelja bili bez značajnih toplotnih talasa. U skandinavskim zemljama očekuje se da će temperature biti 8 do 12 °C iznad prosjeka od petka do nedjelje sljedećeg vikenda.