Napetosti između Tajlanda i Kambodže ponovo su prerasle u nasilje, uz korišćenje borbenih aviona, mina i međusobno protjerivanje diplomata, što predstavlja najgoru eskalaciju u posljednjih nekoliko godina.
U središtu spora nalaze se hinduistički hramovi smješteni u blizini zajedničke granice dvije zemalje.
Obje zemlje polažu pravo na vjekovne bogomolje smještene na planinama koje ih razdvajaju, što povremeno raspiruje nacionalistički žar.
Već decenijama hramovi predstavljaju izvor sukoba u graničnim sporovima između Kambodže i Tajlanda, s obzirom na to da obje zemlje polažu pravo na vjekovne bogomolje smještene na planinskom vijencu koji ih razdvaja.
Ovaj spor datira još iz vremena Kmerskog carstva, koje je između 14. i 15. vijeka vladalo velikim dijelom današnjeg Tajlanda, Vijetnama i Malezije. Kako je Kmersko carstvo počelo da propada, tajlandska i vijetnamska kraljevstva preuzela su kontrolu nad njegovim teritorijama.
Prasat Preah Vihear i Prasat Ta Muen Tom, hinduistički hramovi iz perioda Kmerskog carstva koji su međusobno udaljeni oko 150 kilometara, dva su ključna lokaliteta na kojima su u četvrtak ponovo izbile tenzije.
Godinama unazad, sporovi oko ovih svetih mjesta raspiruju nacionalistički žar sa obje strane.
Prasat Ta Muen Tom, izgrađen u 12. vijeku od laterita, odnosno crvenkasto-poroznog kamena, obuhvata i šire arheološko područje u okolini.
Hram, dostupan sa obje strane granice, nalazi se u dijelu teritorije čija granica nije jasno definisana, i predstavlja važno vjersko i kulturno mjesto i za Kambodžane i za Tajlanđane. Vojske obje zemlje redovno patroliraju tim područjem, što često dovodi do sukoba.
U februaru je lokalitet privremeno zatvoren nakon što je grupa Kambodžana zapjevala nacionalističku pjesmu u blizini, izvijestio je list “Khmer Times”, kambodžanski medij.
Hun Sen, de fakto lider Kambodže, optužio je u objavi na društvenim mrežama jednog tajlandskog vojnog komandanta da je “započeo ovaj rat” tako što je u srijedu naredio zatvaranje hrama, a u četvrtak otvorio vatru na kambodžanske vojnike.
Oblast oko hrama Prasat Preah Vihear, mreže svetilišta, bila je mjesto najkrvavijih i najzvučnijih sukoba u prethodnim godinama.
Tokom sukoba 2011. godine, poginulo je najmanje 20 ljudi, a hiljade su raseljene dok su vojske obje strane otvorile vatru.
Međunarodni sud pravde (MSP) je 1962. godine presudio da hram Prasat Preah Vihear pripada Kambodži. Tajland je odbacio presudu, koja se temeljila na francuskim kolonijalnim mapama koje su hram pozicionirale unutar Kambodže.
Usred sve većih tenzija, Kambodža je 2008. godine uspješno podnijela kandidaturu da se hram uvrsti na UNESCO-vu listu svjetske baštine, što je ponovo rasplamsalo neprijateljstva, prenosi Nova.
Godine 2013. MSP je potvrdio kambodžanski suverenitet nad hramom i naložio Tajlandu da povuče svoje snage sa te lokacije, ali je Tajland i tada odbio da prihvati presudu.
U četvrtak je “Khmer Times” izvijestio da je Tajland izveo vazdušne napade na ruševine Preah Viheara. Ministarstvo kulture Kambodže saopštilo je da je hram pretrpio “ozbiljnu štetu” i okrivilo Tajland.
“Uništavanje hrama Preah Vihear je i kulturna katastrofa i moralna tragedija”, navodi se u saopštenju ministarstva.