Britanski premijer Kir Starmer i njemački kancelar Fridrih Merc potpisali su u Londonu najznačajniji bilateralni sporazum između Ujedinjenog Kraljevstva i Njemačke od kraja Drugog svjetskog rata.
Britanski premijer Kir Starmer ugostiće danas njemačkog kancelara Fridriha Merca u Londonu kako bi potpisali najvažniji bilateralni sporazum između Ujedinjenog Kraljevstva i Njemačke od kraja Drugog svetskog rata.
Rat u Ukrajini, ali i neizvijesna buduća uloga Sjedinjenih Američkih Država pod predsjednikom Donaldom Trampom, snažno su podstakli Veliku Britaniju i Njemačku da prodube odbrambeni savez. Dva lidera dijele ambiciju da Evropi obezbjede vojno vođstvo u trenutku kada se Sjedinjene Države sve više povlače sa kontinenta, a Ukrajini je hitno potrebna nova zapadna pomoć.
Uprkos tome što dolaze sa različitih strana političkog spektra, centrista Starmer i konzervativac Merc dijele ključnu ambiciju: da zajedno vode Evropu po pitanjima bezbjednosti. Njihov sastanak će rezultirati sveobuhvatnim odbrambenim paktom koji uključuje razvoj novog sistema raketa dugog dometa i klauzulu o uzajamnoj pomoći – prema kojoj bi se napad na jednu zemlju tretirao kao pretnja drugoj, kako je prvi objavio Politiko.
Mercova posjeta je dobila na dodatnom značaju nakon što je američki predsjednik Donald Tramp najavio povećanje isporuka oružja Ukrajini. London i Berlin će takođe potvrditi saradnju u oblastima kvantne tehnologije, vještačke inteligencije i niza dugoročnih infrastrukturnih projekata, uključujući energetske veze u Severnom moru i železničku vezu između dvije zemlje.
Razlike u stilu, ali slični interesi
Oba lidera suočena su sa unutrašnjim pritiscima zbog ilegalnih migracija, ali pokušavaju da pokažu odlučnost na međunarodnom nivou. I Starmer i Merc su iznenadili javnost povećanjem vojnih budžeta, posebno u kontekstu američkog distanciranja od Evrope. Merc, advokat sa relativno malo političkog iskustva, u mnogo čemu podsjeća na Starmera, a prema riječima njemačkih zvaničnika, njihov odnos je “izvrstan”.
Jedan njemački izvor je za Politiko rekao da je Merc bio impresioniran Starmerovom sposobnošću da se “vrlo precizno izrazi”, posebno u kontaktima sa Trampom. Britanska vlada je aktivno obnavljala odnose sa Berlinom i EU, a čak i pre dolaska na vlast Starmer je najavio sporazum o odbrani sa Njemačkom.
Nova “evropska trojka”
Poseta njemačkog kancelara dolazi neposredno nakon državne posete Velikoj Britaniji francuskog predsjednika Emanuela Makrona, čime je zaokružena neformalna evropska “trojka” koja stoji iza podrške ukrajinskom predsjedniku Volodimiru Zelenskom. Jedan britanski ministar je opisao koaliciju kao sve važniju, dodajući da je neka vrsta njemačke institucionalne tišine tokom prelaska sa Olafa Šolca na Merca u Londonu bila “primjetna”.
Tokom zajedničkog putovanja vozom do Kijeva u maju, Starmer se našalio: “Ako želite da stignete do Njemačke, morate da prođete kroz Francusku” – šala koja je nagovještavala suzdržanost Pariza prema britanskom učešću u evropskim inicijativama nakon Bregzita.
Zajednički izvoz oružja i raketa od 2000 kilometara
Nikolaj fon Ondarca iz Njemačkog instituta za međunarodne i bezbednosne poslove istakao je da Merc posebno insistira na uključivanju Britanije u evropske bezbjednosne inicijative, rekavši da postoji “stvarna ambicija za odbrambenu koordinaciju”. Lideri će se osloniti na prošlogodišnji sporazum iz Triniti Hausa o pokretanju zajedničkih kampanja izvoza vojne opreme, uključujući projekat novog raketnog sistema dometa preko 2.000 kilometara, koji bi trebalo da bude isporučen tokom naredne decenije.
Trampovo ubrzanje pomoći Ukrajini
Mercova poseta Londonu je takođe prilika za detaljnu raspravu o Trampovoj novoj inicijativi za ubrzavanje isporuke američkog oružja Ukrajini. Britanski diplomata je rekao da su “izuzetno zadovoljni ishodom” nakon intenzivnih dogovora sa Francuskom, Njemačkom i NATO-om tokom samita u Hagu prošlog mjeseca.
“Sve što se brže doprema američko oružje u Ukrajinu je dobra vijest”, rekao je britanski diplomata, potvrđujući da Velika Britanija i Njemačka podržavaju plan, za razliku od Francuske, koja nije bila na početnoj listi pristalica. Merc i Starmer trebalo bi da razrade detalje kao što su finansiranje, logistika i pitanja – da li evropske zemlje direktno kupuju američko oružje ili ostavljaju svoje zalihe Ukrajini i kasnije kompenzuju izvozom iz SAD.
Ograničen napredak u migraciji i mobilnosti
Dok Njemačka i Ujedinjeno Kraljevstvo pokazuju zajednički jezik po pitanjima odbrane, saradnja u oblasti migracija i mobilnosti nailazi na prepreke. Starmer insistira na borbi protiv ilegalnih migracija na svakom sastanku sa liderima, uključujući Makrona i Merca, ali rezultati su do sada bili skromni. Ujedinjeno Kraljevstvo traži od Njemačke da intenzivira suzbijanje mreža krijumčarenja, iako je okvir za taj plan dogovoren prošle godine. London očekuje da će neophodne izmjene nemačkog zakonodavstva biti završene do kraja godine.