Organizacija Transparentnost Srbija (TS) saopštila je danas da je iskoristila mogućnost da, na sastanku poslaničkih grupa o primeni preporuka ODIHR-a o izbornom procesu, “izloži niz konkretnih predloga kada je riječ o finansiranju izborne kampanje i spriječavanju zloupotrebe javnih resursa”.
Na sastanku koji je sazvala predsjednica Skupštine Srbije Ana Brnabić, predstavnici Transparentnosti su ukazali da je ovo prvi put da se u skupštini raspravlja o primjeni preporuka ODIHR poslije izbora, iako ta organizacija skupštinskom odborima za pravosuđe i finansije godinama upućuje inicijative da se o toj temi organizuje javno slušanje.
Kada je riječ o razmatranju preporuka ODIHR, TS je upozorila na to da se vladina Radna grupa bavila samo preporukama koje su date poslije izbora iz decembra 2023. godine, zanemarujući pritom činjenicu da postoji i nekoliko desetina neispunjenih preporuka koje je Srbija dobila poslije izbora održanih 2017, 2020. i 2022. godine, pa i u ranijim izbornim ciklusima.
Među tim preporukama se nalaze i neke koje su od velikog značaja, poput postavljanja ograničenja troškova kampanje po jednom učesniku, navedeno je u saopštenju.
U pogledu materijala koji su dostavljeni uz poziv na sastanak, Transparentnost je ukazala da nije jasno po kom kriterijumu je odlučeno da se zakonske intervencije ograniče upravo na te oblasti.
Radna verzija Zakona o spriječavanju korupcije sadrži prijedlog izmjene samo jednog člana, koji se tiče objavljivanja odluka Agencije za spriječavanje korupcije, dok je TS ponudila rješenje i za daleko bitniji problem – jasno razdvajanje javne funkcije i predizbornih partijskih aktivnosti.
Prema predlogu amandmana koji je dostavila TS, promotivne aktivnosti javnih funkcionera tokom kampanje bi bile ograničene samo na ono što predstavlja izvršenje zakonskih obaveza, koje samo oni mogu da ispune.
Time bi se isključile promocije u vidu obilaska gradilišta, škola, domova zdravlja, sportskih klubova, opštinskih uprava, kao i govori političara na raznim svečanim otvaranjima objekata koje se održavaju pred izbore, navela je TS.
U oblasti finansiranja kampanje, pored ograničenja rashoda, TS je dostavila konkretne predloge i za obezbjeđivanje jednakih uslova za korišćenje javnih prostora, uvođenje obaveze prijavljivanja troškova oglašavanja koje plaćaju stranački funkcioneri, a ne njihove stranke, naročito na Fejsbuku, kao i za povećanje javnosti prihoda i rashoda kampanje dok ona traje, piše u saopštenju.
Dostavili su, navode, i predlog u kojem je razrađen koncept krivičnog i prekršajnog kažnjavanja zbog kršenja ovog zakona, kao i za preciziranje dužnosti Agencije u postupku kontrole.
TS je ukazala i na brojna druga pitanja, između ostalog, i na ranije podnetu inicijativu upućenu Ministarstvu unutrašnjih poslova za objavljivanje podataka o kretanju prebivališta.
Time bi se ustanovilo u kojoj meri su građani, ranije prijavljeni u opštini u kojoj u decembru nije bilo lokalnih izbora, bili registrovani za glasanje u onim gradovima i opštinama u kojoj su se oni tada održali, navedeno je u saopštenju.