Jeste li znali da postoji mesto u Srbiji iz kog možete zakoračiti u Evropsku uniju koristeći samo ličnu kartu?
Istina, ova “privilegija” važi samo unutar ograđenog prostora i samo tokom tri dana u godini, ali iza nje se krije divna istorijska priča o praštanju, ljubavi, poštovanju i bratskim odnosima koje je, ako ima dobre volje, uvijek moguće izgraditi među narodima, piše istorijskizabavnik.rs.
Kadibogaz je najniži planinski prevoj na sjevernom ogranku Stare planine koji od davnina spaja Dunavsku i Timočku dolinu.
Kažu da je svoju najvažniju ulogu imao tokom rimskih vremena kada je ovuda išao put od velikog strateškog značaja za odbranu granice na Dunavu. Koristili su ga i Turci. Iz njihovog perioda potiče i naziv.
Narod priča da su baš ovuda hajduci jednom potjerali nekog kadiju, a ovaj se, bacajući novac i spašavajući živu glavu, na konju sjurio niz liticu uspjevši da im pobjegne, pa je tako i ostalo ime – Kadijin bogaz (tesnac, neprohodan put) ili, skraćeno, Kadibogaz.
U novije vrijeme preko ovog prevoja ide granica između Srbije i Bugarske. Sa jedne strane prostire se opština Knjaževac. Sa druge je Belogradčik. Upravo tu počinje priča o jednoj od najlepših, ali i najneobičnijih tradicionalnih manifestacija Balkana – Saboru na Kadibogazu.
Sabor na Kadibogazu ima dugu tradiciju. Prvi je održan još davne 1925. godine sa ciljem zacjeljivanja rana iz Prvog svjetskog rata, ponovnog zbližavanja komšija, ali i spajanja porodica koje su, sticajem političkih okolnosti, ostale u različitim državama.
Sabor je posljednji put održan 1954. Nakon toga, politika je još jednom umiješala svoje prste i tradicija je zamrla. Tako je bilo skoro pola vijeka… sve do 2001. kada je, naporima i vrijednim radom sa obje strane, Sabor na Kadibogazu obnovljen.
Od tada traje u kontinuitetu, a interesantno je da nije prekinut ni nakon što je Bugarska 2007. ušla u Evropsku uniju. Svake treće nedjelje jula, granica se otvara i tokom tri dana prelazak sa srpske na bugarsku stranu i obrnuto je, unutar ograđenog prostora, moguć samo uz ličnu kartu.
U pitanju je najveći prekogranični sabor na Balkanu. U ataru knjaževačkog sela Novo Korito i sela Salaš opštine Belogradčik organizuje se veliki vašar, pa se trguje, prodaje, jede i pije, a svaka strana sprema i prigodan kulturno-umetnički program.
Na mjestu održavanja posljednjih godina podignut je i spomenik koji podsjeća na tradiciju i važnost ove manifestacije koja njeguje dobrosusedske odnose između bugarskog i srpskog naroda. Iako je uglavnom lokalnog karaktera nije neobično da dođu ljudi i iz daleka, a naročito iz dijaspore. Sretnu se prijatelji, pa se i zapjeva i zaigra, piše istorijskizabavnik.rs.