Prošlo je 10 mjeseci od pada nadstrešnice u Željezničkoj stanici u Novom Sadu, nezapamćene tragedije u kojoj je poginulo 16 ljudi, a jedna osoba teško povrijeđena.
Građani su se okupili na Željezničkoj stanici u Novom Sadu i za žrtve održali 16 minuta tišine u 11.52, što je vrijeme kada se srušila nadstrešnica. Šesnaest minuta tišine građani su održali i u drugim gradovima Srbije.
Nesreća se dogodila 1. novembra prošle godine. Toga dana akcija spasavanja ljudi trajala je osam sati.
Nakon tragedije uslijedilo je spontano okupljanje građana kod Željezničke stanice i na Trgu slobode.
Radove na Željezničkoj stanici izvodio je konzorcijum kineskih firmi CRIC-CCCC. Oni su saopštili da betonska nadstrešnica koja se urušila nije bila predmet radova u okviru rekonstrukcije. Isto su rekli i iz AD “Infrastruktura željeznice Srbije”.
Već istog dana, a naročito u danima kasnije, otkriveno je da je nadstrešnica zaista rekonstruisana, pa i da je bila dio projektne dokumentacije. Otkriveno je da nije bilo upotrebne dozvole, a ni arhivskog projekta, prenosi Radio 021.
Prvi veliki protest u Novom Sadu održan je 5. novembra prošle godine, četiri dana nakon pada nadstrešnice. Na njemu se okupilo više od 20.000 ljudi koji su prošetali od Željezničke stanice do Gradske kuće, gdje je kamenicama gađana ova javna zgrada.
Policija je sve vrijeme bila zatvorena unutra. Uslijedila su i prva hapšenja, a privedeni su i maloljetnici. Opozicija je zbog određivanja pritvora blokirala sud u Novom Sadu.
U novembru prošle godine su ljudi prvi put zastali, prvo na 14 minuta za svakog do tada poginulog, da bi se potom tišina i blokada raskrsnica produžile na 15, pa na 16 minuta. Ubrzo je vladajuća stranka krenula da šalje provokatore na blokade koji bi provocirali svađe i sukobe, a potom to snimali.
Poslije jedne od blokada u Beogradu, gdje su napadnuti studenti Fakulteta dramskih umetnosti, krenule su i studentske blokade fakulteta. Prvo u Beogradu, a potom u Novom Sadu i preostalim univerzitetskim gradovima u Srbiji.
Prva hapšenja u slučaju pada nadstrešnice bila su pred kraj novembra, a među privedenima bili su i Nebojša Šurlan, Anita Dimoski, Jelena Tanasković i ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Srbije Goran Vesić, kao i inženjeri koji su radili na projektu i nadzoru.
Vesić, Tanasković i Dimoski su već za šest dana prešli u kućni pritvor. Istraga novosadskog Višeg javnog tužilaštva je time relativno zamrla, naročito kada se uzme u obzir neredovnost obavještavanja javnosti, pa i vraćanje postupka od suda tužilaštvu i prepirke oko toga ko je odgovoran za to.
Istragu je u februaru ove godine pokrenulo i Tužilaštvo za organizovani kriminal, a ona se odnosi na finansijske tokove.
Prošlog mjeseca su zbog sumnje na korupciju i krađu 115 miliona dinara na poslu rekonstrukcije pruge, između ostalih, privedeni (odnosno izdata je naredba za hapšenje) Vesić i takođe bivši ministar građevinarstva, saobraćaja i infrastrukture Srbije Tomislav Momirović.
Na spisku uhapšenih je još 12 osoba, među kojima su i odgovorna lica u firmama koje su rekonstruisale stanicu, kao što je “Starting”. Tužilaštvo se povodom ovih hapšenja nije obraćalo javnosti, a prorežimski tabloidi nazvali su ih “tužilačkim državnim udarom”.
Prije i tokom ovog vremena studenti su organizovali više ili manje masovne proteste. Jedan od njih, 1. februara, održan je u Novom Sadu, kada su blokirana tri mosta. Na protestu je bilo desetine hiljada ljudi.
Krajem januara pristalice SNS-a pretukle su grupu studenata u Novom Sadu, a jednoj studentkinji Akademije umetnosti polomili su vilicu. To je dovelo do pada Vlade. Ubrzo je ustanovljena nova.
Sjednice novosadske Skupštine praćene su protestima, a zbog toga je i grad mjesecima bio u privremenom finansiranju, jer su predstavnici vlasti izbjegavali da zakažu sjednicu na kojoj bi bio usvojen budžet. Na protestu 15. marta navodno je upotrijebljen tip zvučnog oružja koji je izazvao paniku, stampedo i brojne povrede.
Poslije velikog protesta 28. juna zborovi građana preuzeli su inicijativu u organizaciji višečasovnih blokada raskrsnica. Od Vidovdanskog protesta pojačano je prisustvo policije na ulicama, a počelo je i nasilno razbijanje blokada.
Učesnici protesta u Novom Sadu razbili su tri mjesna odbora SNS-a.
U Novom Sadu i u drugim mjestima, poput Bačke Palanke i Vrbasa, došlo je do direktnog sukoba između pristalica vlasti i učesnika protesta. Tako je pripadnik specijalne jedinice “Kobre” upotrijebio pištolj, pucajući u vazduh. U nemirima koji su izbili 13. avgusta zbrinuto je više od 60 osoba, dok je za 300 njih pomoć pružena na licu mjesta.
Krenule su i blokade protiv blokada, a večeras su srednjoškolci pozvali građane da se okupe u kampusu Univerziteta u Novom Sadu.
Njihov skup pod nazivom “Srednjoškolci pamte – svi smo ispod nadstrešnice” podržali su i studenti u blokadi novosadskih fakulteta.