Demonstracije su izbile nakon što je Milošević odbio da prizna
rezultate izbora za predsjednika SR Jugoslavije, 24. septembra 2000, piše B 92.
On
je na tim izborima izgubio od kandidata DOS-a Vojislava Koštunice, koji
je osvojio 50,24 odsto glasova birača, dok je Milošević dobio 37,15
odsto.
Poslije višednevnih protesta i štrajkova širom Srbije,
centralne demonstracije održane su 5. oktobra 2000. u Beogradu, gdje se
na poziv Demokratske opozicije Srbije, predvođene Zoranom Đinđićem,
okupilo više stotina hiljada ljudi.
Demonstracije u Beogradu 5. oktobra bile su kulminacija
višednevnih protesta i štrajkova, organizovanih zbog odluke Savezne
izborne komisije prema kojoj je trebalo da se održi drugi krug izbora za
predsjednika SRJ.
Gradovi u unutrašnjosti Srbije danima su bili
paralisani štrajkovima. Jedan od najžešćih udaraca režimu zadali su
radnici Rudarskog basena “Kolubara” koji su istrajali u štrajku uprkos
svakodnevnim pretnjama režima.
Demonstranti su 5. oktobra u
Beograd, na plato ispred Savezne skupštine, stigli u kolonama
automobila, autobusa i kamiona dugačkim desetine kilometara iz čitave
Srbije, probijajući buldožerima policijske blokade na putevima.
Već u prijepodnevnim satima policija je upotrebila suzavac kako bi
spriječila demonstrante da uđu u zgradu parlamenta, ali bezuspješno. Oko 15
časova demonstranti na platou ispred Savezne skupštine, predvođeni
liderom Nove Srbije Velimirom Ilićem (u trenerci), ušli su u zgradu
saveznog parlamenta. Zgrada je ubrzo demolirana i zapaljena, kao i
obližnja zgrada RTS-a u Takovskoj ulici. Iz zgrade državne televizije,
koja je devedesetih zvana i „TV bastilja“, izlazili su novinari koji su
tada uređivali njen program, dok je direktor televizije Dragoljub
Milanović prebijen u obližnjem Tašmajdanskom parku.
Jedan od junaka protesta bio je i Ljubisav Đokić, poznatiji kao
Bagerista Džo, koji je svojim bagerom predvodio napad demonstranata na
zgradu RTS-a. Bager je tokom demonstracija pogođen sa više metaka.
Policija je ubrzo prestala da pruža otpor i pridružila se
demonstrantima. U večernjim satima 5. oktobra 2000. građanima se sa
terase Skupštine Beograda obratio novi predsjednik SRJ Vojislav
Koštunica, a narednog dana, 6. oktobra Milošević je priznao izborni
poraz i čestitao Koštunici.
U demonstracijama je poginula
Jasmina Jovanović iz Miloševca kod Velike Plane, koja je pala pod
točkove kamiona. Momčilo Stakić iz Krupnja preminuo je od posljedica
srčanog udara. Povređeno je 65 ljudi.
Spomen-obilježje sa likom
Jasmine Jovanović otkriveno je 5. oktobra 2002. godine u parku između
ulica Kneza Miloša, Sarajevske i Mostarske petlje, nedaleko od mjesta gde
je poginula.
SPS, čiji je Milošević bio neprikosnoveni lider devedesetih,
vratila se na vlast 2008. godine. Nakon pomirenja sa Demokratskom
strankom, SPS je postala dio vladajuće koalicije. U novoj koalicionoj
vladi, formiranoj poslike majskih izbora 2012. godine, i rekonstruisanoj u septembru, predsjednik SPS Ivica Dačić je predsjednik vlade Srbije i ministar unutrašnjih poslova.
Podsjetimo da je zahvaljujući SPS, marta 2004. izabrana i manjinska
vlada Vojislava Koštunice, u kojoj je bila i stranka G17 plus Mlađana
Dinkića kao i Nova Srbija Velimira Ilića.
ministar građevine Velimir Ilić komentarišući godišnjicu 5. oktobra i to
što sedi u vladi sa onima koje je rušio prije 13 godina.
smireniji i opušteniji”, rekao je Velimir Ilić za B92 i dodao da svim
građanima čestita 5. oktobar.
Bivši
predsjednik SRJ i lider DSS Vojislav Koštunica izjavio je da Evropska
unija ugrožava slobodu koju su građani Srbije stekli 5. oktobra 2000.
rušenjem režima Slobodana Miloševića.
Koštunica je rekao da
je tada prvi cilj bio- slobodna zemlja, i da je taj cilj tog dana i
ostvaren. On je dodao da je drugi veliki cilj kome su građani težili 5.
oktobra 2000. bio pravno uređenje zemlje u kojoj bi živjeli od svog rada,
ali je dodao da to nije ostvareno, jer su zapadne sile razbijale
zemlju.