Carl von Clauzewitz, vjerovatno jedan od najvećih teoretičara rata, zaključio je da je rat “politika nastavljena drugim, nasilnim sredstvima”. Drugim riječima, nema politike bez rata i svega onoga što iza različitih politika stoji. Mali ratovi mogu imati male i velike razloge, a nekada se nastavljaju političkim sredstvima. Međutim, u javnosti koju oblikuju postmoderna naklapanja (prema kojima se se svaki istorijski događaj može razumjeti isključivo subjektivno i bez referiranja na bilo kakav univerzalni kriterij), različite revizionističke istorije (koje nisu ništa drugo do škart već odavno izbiflanih naklapanja) bivaju prihvaćene kao “konkurentni narativi”.
Tako postaje sasvim prihvatljivo da je Gavrilo Princip u nekoj “istoriji” heroj, a u drugoj “zločinac”, da je, s druge strane, Dario Kordić za neke, gotovo pa rimokatolički svetac koji hoda zemljom, a za druge osuđeni zločinac odgovoran za masovno ubistvo 116 civila. Radovan Karadžić za jedne je mistik i državotvorac, a za druge velikosrpski genocidni masovni zločinac.
Jedno od najbizarnijih čeda bosanskohercegovačke postmoderne, Alija Izetbegović, to je možda i najbolje formulirao tvrdnjom da je Mušan Topalović Caco, zločinac odgovoran za najsurovije masakriranje sarajevskih Srba, istovremeno i “zločinac i heroj”. Sve je to moguće u svijetu seta istina, koje se realpolitički međusobno sukobljavaju i poštuju i koje, u suštini, jedna drugoj pomažu u opstanku. Tako je i u slučaju prigodničarstva povodom obilježavanja početka Prvog svjetskog rata. Cijela sila istoričara se potrudila da ponovo aktuelizira priču o tome ko je počeo rat. Je li tome kriv njemački, ruski, britanski, ili pak francuski imperijalizam? Ili je, zapravo, “harmoniju” velikih sila narušio velikosrpski ekspanzionizam na Balkanu, a koji je preko svojih agenata (oružju nevičnih gimnazijalaca i šegrta) organizovao ubistvo prijestolonasljednika Ferdinanda i njegove supruge.
Postalo je jako dosadno neprestano otkrivati toplu vodu i ponavljati da se tokom 19. i početkom 20. vijeka u Evropi dogodilo devedeset vrlo značajnih političkih ubistava, i to državnika, predsjednika vlada, kraljeva i careva, od kojih nijedno nije dovelo do sveopšteg evropskog ili svjetskog rata.
Isto je tako postalo krajnje dosadno ponavljati da su moćne, razvijene kapitalističke sile, kao što su Engleska, Francuska i Belgija, stekle prostrane i sirovinama bogate kolonije, koje su njihovom kapitalu pružale priliku za obilne investicije, kao i to da su postojale druge razvijene kapitalističke države sa malo (Njemačka) ili nijednom kolonijom (Austro-Ugarska) i koje su ih bile spremne preoteti i silom. Besmisleno je ukazivati na ondašnju ulogu kapitalističkih država i njihovih armija u obezbjeđivanju tržišta za svoje kompanije ili ponavljati riječi Bernharda von Bilova da “problem nije u tome želi li Njemačka da kolonizuje teritorije ili ne želi, već u tome što mora da ih kolonizuje, željela to ili ne.” Isto važi i za Francusku i Englesku, pa i manje države koje su težile većoj bitnosti, kao što su Bugarska, Rumunija ili Srbija. Ili će se osvajati nove teritorije koje znače više sirovina za privredu i jačanje ekonomije, ili će se postati subjekt tuđih pretenzija. Treće opcije nije bilo, a nema je ni danas, ma šta o tome mislili “mirovnjaci” sa sarajevske i tobožnji poklonici Gavrila Principa sa andrićgradske besmislene proslave stogodišnjice Sarajevskog atentata. I opet smo kod postmoderne subjektivnosti, kao preduslova svakog revizionizma.
Dok se sarajevska proslava odvija pod natpisom prema kojem su “srpski zločinci” u maju 1992. godine zapalili sarajevsku Vijećnicu (ovakva formulacija je uklesana na svim spomen pločama sarajevskih ratnih stradanja), omladina SNSD-a u Andrićgradu na, za tu priliku specijalno odštampanim majicama nosi lik Gavrila Principa, sa natpisom “Principom za Srpsku”. Odbijajući da prisustvuju sarajevskoj proslavi zbog spornog natpisa, premijer Srbije i predsjednik Republike Srpske poručuju da su pucnji Gavrila Principa pucnji za slobodu, čija je realizacija Republika Srpska. U istom duhu, mural Mladobosanaca u Andrićgradu smješten je tik do murala koji prikazuje neimare Andrićgrada - Milorada Dodika i Emira Kusturicu - kako potežu konopac, dok ih bodre anđeoski sisate ljepotice. Vrhunac je izložba portreta Mladobosanaca u Andrićevom institutu. Slika hrvatskih i muslimanskih zavjerenika nema, ali zato je tu slika neimara Emira Kusturice - samoproglašenog Mladobosanca i tvorca istorijskog narativa prema kojem je Republika Srpska zapravo manifestacija književnosti Ive Andrića. Bilo bi vrlo zanimljivo znati šta bi Gavrilo Princip, koji je smatrao da cijelu korumpiranu srpsku čaršiju treba zapaliti “kao kutiju šibica”, misli o kumsko-tajkunskim načinima nastanka Andrićgrada, tog najbizarnijeg balkanskog postmodernističkog Diznilenda, poslije Skoplja 2014.
Na zvaničnim manifestacijama u Sarajevu (ma kako i same površne i bizarne), uprkos bjesomučnoj propagandi iz Republike Srpske, Gavrila Principa niko nije izjednačio sa “srpskim zločincima” koji su zapalili Vijećnicu, dok je u Andrićgradu postao ikonom bizarnog skupa na kojem se socijaldemokrati u crvenim majicama klanjaju pravoslavnom kleru (kojeg je Princip nazivao “sifilisom”), a grupa monarhista urla: “Živjelo njegovo kraljevsko veličanstvo princ Aleksandar Karađorđević!” (Princ je također prisustvovao proslavi, iako niko nije obraćao pretjeranu pažnju na njega). I sam spomenik Gavrilu Principu u Istočnom Sarajevu jeste kolektivno uriniranje po svemu za šta se tokom života zalagao i za šta je umro: za jedinstvo, a ne za razdor naroda BiH i bivše Jugoslavije. Princip ne samo da je pretvoren u crkvenog miša, već i mitskog utemeljitelja vlasti Milorada Dodika.
U isto vrijeme u Sarajevu, simbolički ispod “srpskozločinačke” ploče u pseudomaurskom zdanju Vijećnice, koncert Bečke filharmonije. Sarajevo se diči svojim evropejstvom, naspram varvarizma, i navješćuje sto godina mira, dok u Iraku, Siriji, Ukrajini i Palestini jedine izglede ima još 100 godina ratovanja.
Prosječan sarajevski malograđanin će vam reći da se BiH sada vraća u Evropsku uniju iz koje je istrgnuta Principovim pucnjima 1914. godine. Nekako je, u isto vrijeme, smetnuto sa uma pismo poglavara Zemaljske vlade BiH Oskara Poćoreka, ministru Finansija BiH Leonu Bilinskom u kojem preporučuje “održavanje srpskog seljaštva u letargičnom stanju” i sprečavanje jugoslovenskog ujedinjenja, oslanjanjem na Hrvate i muslimansku elitu, uz čiju se “pomoć može vladati i u čitavoj zemlji i u skupštini”.
Također se prečesto zaboravlja podsjetiti da je Austro-Ugarska, taj “benevolentni okupator”, kako mu vole tepati poneki opskurantski sarajevski mediji, carskim rješenjem od 17. februara 1910. godine, donijela tzv. Zemaljski ustav za BiH, prema kojem je jedan glas age ili profesora vrijedio koliko 150 seljačkih (ogromnu većinu ruralnog stanovništva, činili su Srbi). Postmoderno Sarajevo voli slaviti svoje “lijepe” austrougarske zgrade u glavnoj ulici, zaboravljajući da one nisu rezultat nekakve planske državne izgradnje, već investicije bogatih rentijera za dobrostojeće austrougarsko činovništvo.
Postmoderno (i postapokaliptično) Sarajevo također ne vidi ništa problematično u spomen pločama koje “pamte i opominju”, “srpske zločince”. Nema nikakve sumnje da su zločinci koji su izvršili monstruozne zločine nad sarajevskim civilima (također i mnogim etničkim Srbima), bili dominantno etnički Srbi, ali da li je formulacija “srpski zločinci” naučno-istorijski utemeljena i precizna? Kako bi to izgledalo kada bi se na zid bivšeg jevrejskog templa, a današnjeg Bosanskog kulturnog centra, postavila ploča sa naptisom da su templ opljačkali i opustošili “muslimanski i hrvatski zločinci, dva dana prije ulaska Wermachta u Sarajevo”, ili da se ustaški dželati na marindvorskom spomeniku prozovu “hrvatskim zločincima”, ili da na nikada izgrađenom spomeniku žrtvama Mušana Topalovića - Cace bude uklesan natpis da su srpske civile ubili “bošnjački zločinci”? Nema nikakve sumnje da bi takve formulacije bile uvredljive, uopštene, bizarne i dugoročno štetne. No, još niko se nije usudio pokrenuti inicijativu da spomen ploče iz rata 1992-1995 postanu istinski istorijski izvori i da iz njih možemo čitati istoriju o zločincima Vojske Republike Srpske pod komandom generala Ratka Mladića, koji su odgovorni za masakre širom Sarajeva, baš kao što čitamo o ustaškim, a ne hrvatskim zločincima Maksa Luburića.
Da li će Sarajevo još jednom šutnuti Principa u Dodikovo dvorište? Sudeći po jednoj od centralnih prigodničarskih manifestacija - predstavi Hotel Evropa, prema tekstu francuskog desničarskog intelektualca Bernarda Henrija Levya, izvjesno je da hoće. Levy, inače poznat po bezuslovnoj podršci Izraelu i IDF-u (čak i u slučaju zasipanja Gaze fosfornim bombama), pasionirani je obožavatelj lika i djela Alije Izetbegovića, koji je u predstavi uspoređen, ni manje ni više, sa Rosom Luxemburg, dok je Sarajevo, zbog toga razloga, predloženo za prijestolnicu Evropske unije.
Naravno da su premijer Srbije Aleksandar Vučić i predsjednik Tomislav Nikolić, koji su, uvrijeđeni zbog spornih ploča, odbili da dođu u Sarajevo, najmanje pozvani da o bilo čemu morališu, kada su upravo oni podržavali zločinačku politiku terora nad civilima grada Sarajeva. Jer ako se vratimo realnosti i Clauzewitzu, a ne fantazmagorijama, jasno je da je u Andrićgradu naviješteno daljnje ratovanje. I patrijarh Irinej i Milorad Dodik su vrlo decidni da Republika Srpska jednog dana mora biti nezavisna država ili ujedinjena sa Srbijom, što implicira daljnji nastavak rata političkim sredstvima i “konkurentskim narativima”. Bošnjaci svakako neće dopustiti nikakvo mirno razdruživanje i to najavljuje godine i godine agonije. Ali, opet, u postmodernom svijetu, svako ima pravo na “svoju” istinu.
Kada je Nenad Janković, alias Nele Karajlić, pjevao o “tri ratna havera” i pjesmu završio snoviđenjem nalik na prizor iz andrićgradskog Kusturica-Dodik murala (Bilo je sunce, jasno i vedro, kao uvijek poslije kišne noći, samo to više nismo bili mi u svojoj, snazi i moći.), nije ni slutio da je opjevao bosanskohercegovačku postmodernu bizarnost. Da parafraziramo Von Bilova, postjugoslovenske kompradorske tvorevine moraju da se međusobno kolju, ne zato što to žele, već zato što to moraju. Samo što to više nismo mi, već postmodernisti u svoj svojoj blesavštini i stra'oti...
