Izložba pod nazivom „Uspostavljanje izgubljenje veze: AFŽ u Bosanskoj Krajini“ otvorena je danas u Narodnoj i univerzitetskoj biblioteci Republike Srpske u Banjaluci.
Antifašistički front žena osnovan je 6. decembra 1942. godine u Bosanskom Petrovcu, a (samo)ukinut u septembru 1953. godine u Beogradu. Bio je to najmasovniji pokret žena na našim prostorima i šire, koji je na izvanredan način doprinio borbi protiv fašizma, opštoj ravnopravnosti žena, ali i slobodi i emanipaciji jugoslovenskog društva u cijelosti.
Svojim učešćem u Narodnooslobodilačkoj borbi žene su izborile legitimitet jedne od najvećih revolucionarnih tekovina, a to je ravnopravnost. Nakon rata, AFŽ se angažovao na obnovi ratom razrušene zemlje, posebno kroz rješavanje zdravstvenih, socijalnih i kulturnih pitanja.
Naročito je bio značajan njihov kulturno-prosvjetni rad, unutar kojeg su se organizovale masovne akcije opismenjavanja. Antifašistički front žena s vremenom je izrastao u snažan društveno-politički faktor socijalističke Jugoslavije.
Izložba prikazuje istorijat ženskih borbi u Banjaluci i Bosanskoj Krajini od osnivanja Ženskog pokreta sredinom 1930-ih godina, kroz osnivanje AFŽ-a tokom Narodno-oslobodilačkog rata, do njegovog ukidanja 1953. godine.
Autori izložbe su Danijela Majstorović, profesorica sa Filološkog fakulteta, Vladan Vukliš iz Arhiva RS i Dražana Lepir iz Oštre nule.
Vladan Vukliš (Arhiv RS) jedan od autora izložbe rekao je da je izložba nastala kao proizvod istraživačkog projekta koji je pokrenula Danijela Majstorović u sklopu svog rada u okviru Kulturoloških studija zajedno sa studentima i studentkinajma na odsjeku na engleski jezik.
“Ona je studente dovela u Arhiv RS gdje su istraživali AFŽ kroz razne aspekte i u jednom trenutku došli smo na ideju da se napravi ova izložba u saradnji sa Arhivom RS. Izložba je proizvod djelovanja i istraživanja više ljudi”, rekao je za BUKU Vukliš.
Dodao je da se na važne istorijske događaje prisjećamo samo na određene datume i godini i to prisjećanje se dešava na jedan represiran način u smislu sjećanja.
“Ono što se potiskuje u kontekstu 8. marta jeste njegova socijalna i politička dimenzija, a ostaje vidljiva samo površinska dimenzija. Na jednom simboličnom novou žena kao član društva, ali ne i žena kao proizvođač, ne žena kao politički faktor i ne žena kao glasač i tako dalje. Zbog toga je važno sjećati se AFŽ.a kao jednog domicilnog emancipatorskog projekta koje su pokrenule same žene, učesnice NOB i koje su AFŽ vodile kroz njegove jako bitne emancipatorske projekte poput opismenjavanja i ponovne izgradnje zemlje nakon 1945. godine”, kazao je Vukliš.
OKRUGLI STO
Danas se održao i okrugli sto na temu „Šta nam danas znači AFŽ?“, gdje su se prisutnim obratile paneliskinje Chiara Bonfiglioli, Jelena Milinović, Marijana Todorović Bilić, Milana Subotić, Dragana Predojević i Jelena Stajčić. Moderatorka je Tanja Stupar Trifunović.
Na okruglom stolu bilo je riječi o AFŽ-u, te o globalnim i lokalnim istorijatima i perspektivama borbe za rodnu ravnopravnost.
Specijalne gošće današnjeg događaja bile su banjalučke afežeovke i partizanke Milica Stanarević i Branka Bjelajac.
Pokrovitelj izložbe je Gender Centar Vlade Republike Srpske, a partneri na projektu: Arhiv Republike Srpske, Filološki fakultet Univerziteta u Banjaluci, Narodna i univerzitetska biblioteka Republike Srpske, UG Oštra Nula, Banjalučki socijalni centar (BASOC) i CRVENA – Udruženje za kulturu i umjetnost (Sarajevo)
Vezani tekstovi:
Osmomartovski marš u Banjaluci: Vlasti peru ruke od ženskih problema (FOTO)
Šta je nama 8. mart i zašto je ovaj datum važan?