Kada je vođa protestantskih misionara Hiram Bingam stigao na Havaje 1820. godine, bio je zaprepašćen otkrićem da domorodačko stanovništvo praktikuje idolopoklonstvo, hula ples i incest među članovima porodice koja je vladala ostrvom.
Na njegovo još veće zaprepašćenje, ostatak havajskog stanovništva ovu praksu nije smatrao šokantnom. Ipak, kako istoričari primećuju kraljevski incest na Havijima ne samo da nije usamljen primer, već je tokom istorije bio široko rasprostranjen na svim meridijanima.
Istoričari tvrde da gotovo ne postoji kultura u ljudskoj istoriji kod koje nije zabeležena veza između bliskih rođaka unutar kraljevske porodice – među kojima su najpoznatiji primeri iz drevnog Egipta, peruanskih Inka, ali i naroda sa prostora Meksika i Tajlanda.
U Evropi ovakve primere nalazimo među Hoencolernima iz Pruske, francuskim i španskim članovima loze Burbonaca, ali i u britanskoj kraljevskoj porodici.
Španski Habzburgovci koji su vladali skoro 200 godina, često su se venčavali sa svojim bliskim rođacima. Kao jedan od glavnih uzroka kraha ove dinastije smatra se upravo navedena praksa zbog koje su vremenom članovi porodice imali brojne zdravstvene probleme. Fizička deformacija po kojoj su postli prepoznatljivi dobila je naziv hazburška vilica.
Njihova dinastija okončana je 1700. godine smrću Karla II, kralja koji usled zdravstvenih problema nije pričao do svoje četvrte godine ni hodao do osme. Hroničari su zabeležili da je imao i probleme sa žvakanjem, kao i da nije mogao da dobije potomstvo.
Da nije usamljen primer lošeg zdravstvenog stanja koje je uzrokovano incestom – u ovom slučaju između brata i sestre – potvrđuju i primer farona Tutankamona. Naučnici su posle detaljnih analiza njegove mumije ustanovili da je imao delimično rascepljenu usnu, krivo stopalo, ženske kukove, kao i da je morao da se služi štapom, a kao glavni krivac njegovih hormonskih dibalansa navodi se preklapanje gena njegovih roditelja.
Naučnici objašnjavaju da braće i sestre u proseku dele polovinu gena. Genomi prvih rođaka se poklpaju 12,5 posto, a da reprodukcijom među bliskim rođacima dolazi do povećane opasnosti od prenošenja štetnih recesivnih gena. Ova verovatnoća se tokom generacija drastično uvećava, što potencijalno predstavlja opasnost za nastanak nekih od deformiteta i zdravstvenih problema.
Rizik za koji su bili spremni da plate cenu?
Istoričari navode da su kraljevske porodice verovatno bile svesne nedostataka ove prakse, ali da su odlučile da ih ignorišu. Profesor Valter Šajdel sa Univerziteta Stenford tvrdi da se ovaj “fenomen” javlja u društvima u kojima vladari imaju ogromnu moć i nemaju sebi ravne – sem bogova.
Incest takođe štiti kraljevsku imovinu. Brak između članova porodice osigurava da će kralj deliti bogatstvo, privilegije i moć samo sa ljudima koji su njegovi rođaci, odnosno da će imovina ostati unutar porodice.
U dominantnim, centralizovanim društvima kao što su drevni Egipat ili civilizacija Inka, ova praksa je najverovatnije bila ograničena na reprodukciju unutar uže porodice, dok je u srednjovekovnoj i modernoj Evropi, ovaj čin uključivao i venčavanje sa članovima proširene porodice. Tu su spadali i članovi iz drugih monarhija kako bi se sklopili savezi i učvrstili moć među rođacima.
Čak i visoke stope genetskog preklapanja koje se dešavaju kod potomaka dobijenih iz odnosa braće i sestara, mogu dati više zdrave nego bolesne dece. Stoga naučnici smatraju da su vladari verovatno bili spremni da rizikuju, uz utešno saznanje da bogatstvo može da pomogne u slučaju da dođe do komplikacija sa zdravljem.
Sa druge strane, često se zaboravlja i činjenica da su pored svojih zvaničnih žena, vladari imali i brojne ljubavnice. Stoga, čak i ako rizičan potez ne uspe, mogu da učine isto što i vladar Inka Haina Kapak koji je vlast podelio sinovima koje je dobio sa različitim ženama – jedna mu je bila zvanična, a druga sestra.
Čak i u novijoj istoriji postoji sličan primer, kada je kralj Rama V od Tajlanda – koji je vladao od 1873. do 1910. godine – dobio više od sedamdesetoro dece sa desetinama supruga i konkubina od kojih su mu neke bile polusestre.