Iako je Sveti Nikola najčešća slava kod pravoslavnih Srba, postoji puno zanimljivih detalja iz života ovog veoma poštovanog sveca za koje većina ljudi nikad nije čula.
Ako vas put nekada odvede u antalijsku regiju na jugu Turske, svaki iskusniji vodič neće propustiti priliku da pomene da je sveti Nikola Čudotvorac rođen u blizini antičkog grada Mira.
Istorija i poreklo jednog od najvećih hrišćanskih svetitelja koji važi za zaštitnika putnika, moreplovaca, ribara i splavara, veoma je živopisna, a sve počinje u malenom gradiću Patara, koji se nalazi 90 km od Antalije.
Prema žitijima, Sveti Nikola se rodio u grčkoj koloniji Patari u 3. veku (280. godine) u maloazijskoj rimskoj provinciji Likiji, u vremenu kada je oblast prema kulturi bila helenistička. Nikola je bio veoma religiozan od ranog detinjstva i svoj život je potpuno posvetio hrišćanstvu. Veruje se da je rođen u bogatoj hrišćanskoj porodici i da je stekao osnovno obrazovanje. Zbog činjenice da su se njegova žitija mešala sa žitijima Nikole Patarskog, nekoliko vekova je vladalo pogrešno mišljenje da su roditelji Nikola Mirlikijskog bili Teofan (Epifan) i Nona.
Kada su njegovi roditelji umrli, Sveti Nikola je bogatstvo koje je nasledio podelio siromašnima.
Navodno, vođen čudesnim glasom krenuo je u narod da širi veru, pravdu i milosrđe, i već je svojom pojavom donosio utehu, mir i dobru volju među ljude.
Nikola je prisustvovao Prvom vaseljenskom koncilu 325, a tokom godina su se njegova čuda u spasavanju dece i radu za siromašne širile po svetu. Postao je poznat kao zaštitnik dece, moreplovaca I kao darodavac naročito mališanima. Umro je 6. decembra 343. godine.
Grobnica svetog Nikole
U antalijskom gradu Demre, koji se nalazi na desetak kilometara od Patare, arheolozi su 2022. godine pronašli temelje crkve i grobnicu za koju veruju da je grobnica Svetog Nikole.
Veliki broj vernika okupio se 6. decemrva na proslavi pravoslavnog obreda u bazilici Svetog Nikole u Demreu, drevnoj Miri. Hodočasnici i poklonici iz cele istočne Evrope, sa turskim i italijanskim Rusima molili su se sa svećom u ruci u crkvi episkopa patarskog.
Mnogi su se takođe poklonili originalnom grobu svetog Nikole. Služba na grčkom i ruskom jeziku praćena je pesmama na ruskom jeziku.
Kult svetog Nikole u svetu
Od Nemačke preko Italije do Holandije, od Austrije do Francuske pa sve do Sjedinjenih Država. Ne zaboravljajući Švajcarsku i Rusiju. Sveti Nikola je među najpoštovanijim svetiteljima u svetu. Svedočanstva o univerzalnosti kulta Svetog Nikole su brojna: „Oksfordski rečnik svetih“, kruniše ga za jednog od najpoštovanijih svetitelja i na Istoku i na Zapadu. Benediktinci Svetog Avgustina od Ramsgejta nazivaju ga jednim od najpopularnijih svetaca u hrišćanskom svetu. Još imperativniji je „Biografski rečnik svetih“: „Nikolaj Mirlikijski, episkop i ispovednik, najpopularniji je svetac u hrišćanskom svetu, veoma slavljen od svih naroda, a posebno od raskolničke ruske crkve. Njemu je posvećeno bezbroj crkava i kapela”.
Takođe, prema Katoličkoj enciklopediji, svetac iz Mire i Barija je jedan od najpopularnijih svetaca i u Grčkoj i u Latinskoj crkvi. Njegovo ime je rasprostranjeno po celom svetu, kao i po crkvama koje nose njegovo ime.
Deda Mraz
U Engleskoj je Saint Nicholas, u Nemačkoj Sinterklaas, u Poljskoj Mikula. Iz Nikoline tradicije razvila se i tradicija Deda Mraza, koji se javlja za Božić.
Nikola je bio voljeni svetac sve do 1500-ih I Reformacije koja je iznedrila protestantizam, religiozni pokret koji je odustao od svetkovanja svetaca. Kasnije je u skladu sa tradicijom zapadnih naroda ponovo stekao popularnost kao Deda Mraz, figura koja prati novorođenog Isusa i deli darove deci, ali ne 6. decembra već na Božić.