„U okviru projekta Arhiv svakidašnjeg – Skladište sećanja, umetnik Aleksandar Dimitrijević nastavlja dugogodišnje istraživanje usmereno na pitanja statusa umetnika, percepcije umetnosti u savremenom društvu, kao i institucionalnih i tržišnih uslova umetničke produkcije. Projekat se razvija kroz analizu odnosa između slike, procesa i materijalnosti, preispitujući granice umetničkog objekta i sam čin stvaranja. Na taj način, Skladište sećanja otvara jedno od ključnih pitanja savremene umetničke prakse: šta danas čini sliku?
Dimitrijevićev pristup zasniva se na sistematskom preispitivanju granica između stvaranja i destrukcije, trajanja i prolaznosti. NJegove slike predstavljaju destilat dugogodišnjeg umetničkog iskustva, znanja i eksperimentisanja sa različitim postupcima i materijalima. U radovima koji čine okosnicu projekta, vizuelni jezik je sveden i pročišćen, lišen narativnih slojeva i dekorativnih elemenata. Umetnik koristi fragmente svakodnevice – deliće, zabeleške, isečke i tragove procesa – koje transformiše u nove vizuelne strukture. Ti materijali, koje sam autor naziva „isečcima iz svakodnevnog“, funkcionišu kao kondenzovani zapisi iskustva i memorije, odnosno kao mikroskopski uzorci vizuelne i društvene stvarnosti.
U radu „Hvala na poseti-nije za ljudsku upotrebu“ Dimitrijević najjasnije artikuliše svoj odnos prema umetničkom procesu, materijalnosti i sistemu umetničke proizvodnje. Umetnik na zidovima svog studija ili galerije stvara monumentalne slike, koje potom sastruže, a dobijeni materijal pažljivo arhivira u staklenim teglama. Time slika prelazi iz statusa reprezentativnog umetničkog objekta u stanje fragmentisanog materijala – arhiviranog traga. Rad je predstavljen kroz video dokumentaciju procesa, same tegle i fotografske zapise pređašnjeg i potonjeg stanja, čime se formira višeslojni dokument o jednoj efemernoj umetničkoj situaciji.
Ovaj gest može se razumeti kao radikalna dekonstrukcija umetničkog objekta i promišljanje pitanja materijalnosti i vrednosti umetničkog dela. Struganjem zida i arhiviranjem praha umetnik proizvodi novu formu prisustva – umetnost u stanju raspada, umetnost koja se ne završava slikom, već njenim nestankom. Tegla sa pigmentom postaje anti-ikona, laboratorijski dokaz procesa i materijalni ostatak koji problematizuje pitanje mere i vrednovanja: koliko „teži“ jedno umetničko delo? Može li se umetnost sačuvati u gramima? Ovim činom umetnik se upisuje u tradiciju konceptualne umetnosti, u kojoj ideja, proces i dokument zamenjuju reprezentaciju i klasični estetski objekat.
Zid galerije u ovom kontekstu prestaje da bude neutralan element prostora. On postaje aktivni učesnik umetničkog čina – telo koje biva obeleženo, povređeno i potom obnovljeno. Proces destrukcije i arhiviranja materijala funkcioniše kao metafora institucionalne kritike: galerijski prostor, umesto da bude prostor trajanja i prezentacije, postaje mesto prolaznosti i nestanka. U tom smislu, Dimitrijevićev rad otvara i šire društveno pitanje položaja umetnosti u lokalnom kontekstu – odsustva tržišta, nepostojanja jasnih mehanizama vrednovanja i prekarnih uslova umetničkog rada.
Paralelno s ovim ciklusom, umetnik razvija praksu prikupljanja i transformacije pronađenih papirića koji nose tragove svakodnevnog života – spiskova, beležaka, potpisanih veresija, zabeleški odigrane društvene igre, probnih crteža i rukopisa iz knjižara. Ove fragmente tretira kao artefakte anonimnih autora, istražujući spontane, nesvesne gestove crtanja i pisanja. U njima prepoznaje autentične mikro tragove prisustva – trenutke u kojima se nesvesni čin pretvara u vizuelni zapis.
Dimitrijević ne interveniše u smislu klasičnog umetničkog izraza; umesto toga, on selektuje, prenosi i uvećava ove fragmente na velika slikarska platna, transformišući efemerne i marginalne tragove svakodnevice u monumentalne slike. Na taj način gradi vizuelne arhive kolektivnog i anonimnog izraza, pomerajući fokus sa individualnog autorstva ka procesima, gestovima i ponavljanjima. NJegova praksa oscilira između antropološkog i poetskog, između dokumentovanja i reinterpretacije, naglašavajući arhivsko kao oblik očuvanja i razumevanja onoga što svakodnevno prolazi nezapaženo.
Kroz projekat Skladište sećanja umetnik uspostavlja prostor u kojem se umetnost pojavljuje kao proces, materijal i memorija. Ona ne teži reprezentaciji, već svedoči o prolaznosti, o tragovima koji ostaju nakon nestanka slike. Dimitrijevićev rad time prevazilazi granice vizuelnog i postaje misaona praksa – promišljanje o odnosu između stvaranja i uništavanja, prisustva i odsustva, umetnosti i njenog traga. Skladište sećanja postaje metafora umetničkog delovanja u vremenu nestabilnosti – arhiv svakidašnjeg koji čuva iskustvo procesa, materijalnost sećanja i sam čin trajanja kroz promenu“.
Saša Janjić, kustos
ALEKSANDAR DIMITRIJEVIĆ rođen je u Užicu gdje živi i radi. Osnovne studije slikarstva završio je na Akademiji umetnosti u Novom Sadu.
Magistrirao je crtanje na istoj Akademiji, gdje je i doktorirao.
Izlagao je od 2003. godine na samostalnim i preko grupnih izložbi kako u zemlji tako i u inostranstvu.
Za svoj rad nagrađivan više puta.
NJegovi radovi se nalaze u brojnim domaćim i stranim kolekcijama:
• Muzej savremene umetnosti Vojvodine
• Kolekcija Oktobarskog salona
• Kulturni centar Beograda
• Telenor kolekcija
• Viner kolekcija
• Rene Blok kolekcija
• Imago Mundi (Benetton kolekcija)
• Kolekcija grada Beograda
• Arter kolekcija, Istanbul
• kao i u brojnim privatnim kolekcijama u Beogradu, Rimu, Los Anđelesu, Amsterdamu, Roterdamu, Barseloni, Berlinu, Minhenu, Hanoveru, Kopenhagenu, Oslu, Beču…
Osnivač je Udruženja vizuelnih umetnika Užica kao i Galerije Reflektor (sada Kulturnog decentra Reflektor).
SAMOSTALNE IZLOŽBE (izbor)
2023 – Above so Below, sa A. Jevtić, New Moment Gallery, Beograd
2022 – Segmenti, kuratorka Marija Stanković, Rima Galerija, Beograd
2020 – Iz života drugih, Reflektor galerija, Užice
2019 – Iz života drugih, Simpozijum Mermer i zvuk, Piljon LJubičić, Arilje
2017 – Igralšte, galerija Drina, Beograd
2015 – Playground, Gradski kulturni centar, Užice
2014 – The Point of View, Kulturni centar Požega
2012 – Artefakti: rekonstrukcija igre, savremena galerija, Smederevo
GRUPNE IZLOŽBE (izbor)
2023 – Unearthing the Collection, KC Beograd
2023 – No One is an Island, Halle, Minhen
2023 – The Abduction of Europe, Real Collegio, Luka, Italija
2022 – This is not the Republic of Užice, Gallery Cellar, Beograd
…
JU BANSKI DVOR – KULTURNI CENTAR