Točak je vjerovatno izum koji datira od prije otprilike 6.000 godina, ali nova analiza neobičnih kamičaka iz Izraela sugeriše da su tehnologije slične točku postojale čak i ranije.
Arheolozi u Izraelu identifikovali su, možda, jedan od najranijih do sad pronađenih primjera tehnologije slične točku: nekoliko desetina oblutaka u obliku krofne, starih 12.000 godina, koji bi mogli biti diskovi vretena, piše Live Science.
Oko 100 tih diskova su obluci sa rupama koje omogućavaju umetanje štapa radi lakšeg predenja vlakana od lana ili vune.
“Ova kolekcija diskova vretena predstavljala bi veoma rani primjer upotrebe rotacije sa sredstvom u obliku točka“, kažu arheolozi.
Dodaju da je to možda utrlo put za kasnije rotacione tehnologije, poput grnčarskog točka i kolskog točka, bitne za razvoj ranih ljudskih civilizacija.
Iako je tačno porijeklo točka nepoznato, probušeni obluci predstavljaju točkove po obliku i funkciji – okrugli objekat sa rupom u centru povezan sa rotirajućom osovinom.
Da bi istražili da li su ti kamičci bili rane “rotacione tehnologije”, arheolozi su analizirali više od 100 probušenih oblutaka od krečnjaka, teških između jednog i 34 grama.
Obluci su pronađeni na arheološkoj lokaciji zvanoj “Nahal Ein Gev II”, na sjeveru Izraela, oko dva kilometra istočno od Galilejskog jezera, iz vremena prije nego što su se stanovnici tog regiona bavili poljoprivredom u velikoj mjeri.
Tehnologijom 3D skeniranja su napravljeni detaljni virtuelni modeli kamičaka, što je omogućilo analizu koju ljudsko oko ne može da izvede. Otkriveno je da većina oblutaka ima izbušene rupe u svom centru.
Istraživači su ispitali nekoliko mogućih upotreba. Na primjer, razmotrili su da li su kamičci mogli biti đinđuve. Međutim, one su često precizno oblikovane, lagane i obično nisu teže od dva grama. Takođe je malo vjerovatno da su kamičci bili ribarski tegovi, pošto ne postoje drugi primjeri takve upotrebe iz toliko davnog vremena. Rani ribarski tegovi su takođe bili veći i napravljeni od težeg materijala.
Radi provjere da li se radi o diskovima vretena, napravljene su precizne kopije oblutaka pomoću 3D skeniranja – i uspješno su ispredene niti, a lan je bio lakši za rad nego vuna.
Zaključeno je da su kamičci vjerovatno korišćeni kao diskovi vretena – rani tip tehnologije točka i osovine.
Moguće je da je lan ispredan u malim količinama za upotrebu u drugim novim proizvodima, kao što su vreće i ribarske strune, tj. za nove metode skladištenja i obezbeđivanja sredstava za preživljavanje, tako da su tehnološke implikacije možda još veće.
Pošto su to veoma rani instrumenti, procjena da je u pitanju bitan momenat u tehnološkom razvoju, dobro je zasnovana. Međutim, eksperti primjećuju da ovo otkriće nije najstarije svedočanstvo o tehnologiji sličnoj točku. Predmeti predstavljeni u studiji bi lako mogli biti ležajevi vretena, ali hipoteza nije originalna i drugi slični objekti, neki stariji, već su objavljeni, prenosi Telegraf.rs.