Psiholozi Miron Zakermen i Džordan Silberman sa Univerziteta u Ročesteru i Džudit Hol sa Nortistern univerziteta objavili su pregled 63 studije sprovedene između 1928. i 2012. u ovomjesečnom žurnalu Personality and Social Psychology Review.
Iako priznaju da njihova otkrića “nisu nova”, psiholozi ističu da sistematične analize u trajanju od gotovo 100 godina ukazuju na vezu između inteligencije i religioznosti i otkrivaju da je ateizam mnogo rasprostranjeniji među inteligentnijim ljudima.
Definišući inteligenciju kao “sposobnost da rezonuju, planiraju, rješavaju probleme, razmišljaju apstraktno, razumiju složene ideje, brzo uče i uče iz iskustva”, tri psihologa su definisala te vještine kao analitični oblik inteligencije.
S druge strane, religioznost je definisana kao vjera u natprirodno, prinošenje darova tom natprirodnom i izvođenje rituala kojima se potvrđuje vjera.
Zakerman, Silberman i Hol ispitali su studiju iz 1921. koju je predvodio Luis Terman, psiholog Stenford univerziteta.
Ona je obuhvatila 1.500 djece čiji je IQ prelazio 135 u uzrastu od 10 godina.
Ove podatke ponovo su ispitali Robin Sirs sa Kolumbija univerziteta 1995. i Majkl Mek Kulou sa Univerziteta u Majamiju 2005.
Opšti zaključak oba ispitivanja bio je da ta djeca jesu bila manje religiozna u odnosu na opštu populaciju.
Međutim, ono što je bilo izuzetno u Termanovom radu, bilo je to što su uprkos njihovom ateizmu, 60 odsto proučavane djece podizali “strogo religiozni” roditelji.
Druga velika studija koju su preispitali Zakerman, Silberman i Hol bazirana je na Osnovnoj školi u Njujorku namijenjenoj nadarenoj djeci.
Maturanti sa IQ većim od 140, u kasnijem dobu života su ponovo ispitani i otkriveno je da je svega 16 odsto njih našlo bilo kakvu ličnu satisfakciju u religiji.
Istraživači smatraju da je razlog za ovakve rezultate to što su inteligentniji ljudi manji konformisti i obično se odupiru religioznim dogmama.
Najčešće objašnjenje je da inteligentni ljudi ne žele da prihvate vjerovanje koje ne može da bude provjereno. Takođe, jedan od razloga je i to što inteligencija i njene prednosti pružaju funkciju koju obično obavlja religija.
Ipak, nedostatak studije je to što većina od hiljada ispitanih pripada Zapadnom društvu. Štaviše, 87 odsto njih je iz SAD, Velike Britanije i Kanade, što znači da je reč uglavnom o područjima djelovanja protestanata, a ne Jevreja i katolika.