Znamenita srpska pesnikinja i glumica,
rođena je u Staroj Kanjiži 1840. godine. Kao ćerka imućnog advokata
Živojina Dimitrijevića, imala je dobre uslove za život i školovanje.
Nakon završene osnovne škole, počela je da pohađa institut Vižikov u
Temišvaru. Ipak, zbog očne bolesti koju dobija u trinaestoj godini
prekida školovanje, nakon čega se sa porodicom seli u Stari Bečej.
Protivno volji svoje porodice, 1861.
godine udaje se za učitelja Mihaila Dejanovića. Iste godine, odlazi u
Peštu, i upravo će taj boravak biti od presudnog značaja za njen dalji
kulturni rad. Njen rođak Stevan V. Popović, veliki kulturni pregalnik u
Austrougarskoj i dugogodišnji upravnik budimpeštanskog Tekelijanuma,
upoznaće je sa nekim od najznačajnijih ličnosti iz pokreta Ujedinjena
omladina srpska, među kojima je, između ostalih, bio i Laza Kostić.
Već naredne godine, Draga objavljuje svoje stihove u časopisu Danica,
čime potvrđuje svoju pesničku nadarenost. Njenu poeziju odlikuje vrlo
iskreno pevanje o rodoljublju, ljubavi i ljubavnoj žudnji, kao i opisi
telesnih čari muškarca, time demonstrirajući svoju samosvesnost i
slobodu izražavanja.
Značajan trenutak u životu Drage
Dimitrijević-Dejanović bilo je pristupanje Omladinskom pokretu, čime
započinje svoj angažovani rad na polju ženske emancipacije. Svojim
ličnim primerom, koji se ogledao u raznim vidovima umetničkog izraza,
ona je utrla put ravnopravnosti za srpske žene. Počela je da glumi u
pozorištu, na pozornicama Novog Sada i Beograda. Zatim je prevela komad Đavoljski pevač koji
je bio izveden 4. septembra 1863. godine, u čast rođendana kneza
Mihaila. Takođe, pisala je novinske članke povodom nekih političkih
događaja, držala predavanja, slala polemičke dopise, raspravljala o
uređenju srpskih škola…
Više nego druge srpske učene žene, Draga
se zalagala za ostvarenje ženskih prava. Na jednoj od skupština
Ujedinjene omladine srpske, dala je predlog da se prizna ravnopravnost
između muža i žene. Taj njen predlog i njeno izlaganje pred skupštinom
izazvalo je buru protivbeseda, ali je ni to nije omelo u njenoj borbi za
prava žena.
Iako vrlo jaka i nepokolebljiva u javnom
istupanju, bilo kao glumica, pesnikinja ili pedagog, Draga je bila
krhka i nesrećna u svom privatnom životu. Gubitak sina 1867. godine bio
je tragična najava onoga što će uslediti tri godine kasnije. Draga
Dimitrijević-Dejanović umrla je na porođaju 1871. godine. Između ova dva
tragična događaja, 1869. godine, objavila je knjigu kratkih lirskih
pesama pod naslovom Spisi Drage Dimitrijević-Dejanović. Posebno
se ističe njen stih koji glasi “Ja sam žena, ali smem” koji je ukratko
sublimirao njenu ideju o borbi za žensku emancipaciju.
Ova samosvesna i hrabra mlada žena je za
svog kratkog života učinila mnogo za srpske žene i njihov položaj u
tada vrlo tradicionalnom i konzervativnom društvu. Upravo jedna od
njenih poruka ženama, koju je iznela u svom javnom predavanju pod
naslovom „Emancipacija Srpkinja“, sažima naprednu, ali i patriotsku
ličnost Drage Dimitrijević-Dejanović, koja glasi: “Učimo se umno i
telesno raditi, jer kada dođe vreme, ono odsudno po nas, zapitaće nas
srpstvo: A šta ste vi žene uradile za napredak naroda svog?”
Ana Stjelja – VoxFeminae