Kina je započela ambiciozni infrastrukturni projekat kojim želi stvoriti kopnenu alternativu Sueckom kanalu.
Radi se o željezničkom koridoru koji povezuje unutrašnjost najmnogoljudnije zemlje svijeta s evropskim tržištem, zaobilazeći ključne pomorske rute i geopolitičke rizike.
Centar projekta nalazi se u Chongqingu, megapolisu sa preko 30 miliona stanovnika, koji se ubrzano razvija u globalno industrijsko i logističko čvorište. Ovaj grad već proizvodi oko trećinu svjetskih laptopova i četvrtinu kineskih automobila, što ga čini idealnom polaznom tačkom za brzi transport robe prema Evropi.
Nova željeznička ruta omogućava da teret iz jugoistočne Azije stigne u Chongqing za samo pet dana, dok se iz Kine do evropskih tržišta isporuke mogu obaviti za manje od dvije sedmice. To znači uštedu od 10 do 20 dana u poređenju sa tradicionalnim brodskim putem preko Sueckog kanala.
Zaobilazak pomorskih rizika
Glavni cilj Pekinga je smanjenje zavisnosti od pomorskih puteva koji prolaze kroz strateške tačke poput Sueckog kanala, Hormuškog moreuza i Malakanskog prolaza, nad kojima Zapad ima značajnu kontrolu. Posljednjih godina globalni lanci snabdijevanja suočeni su sa nizom kriza – od pandemije i trgovinskog rata SAD–Kina, do rata u Ukrajini i napetosti u Južnom kineskom moru.
U tom kontekstu, “kopneni Suecki kanal” predstavlja strateški potez kojim Kina diversifikuje transportne pravce i štiti svoje industrijske kapacitete od mogućih blokada.
Geopolitički kontekst i konkurencija
Ovaj projekat dio je šire kineske inicijative „Pojas i put“ (Belt and Road Initiative). Pored njega, Kina razvija i takozvani „Srednji koridor“, kopnenu rutu koja preko Kazahstana i Kaspijskog mora vodi do Evrope, zaobilazeći Rusiju. Ipak, taj koridor još uvijek ima izazove vezane za carine, troškove i nedostatak savremene infrastrukture.
Zapadni analitičari smatraju da će nova željeznička ruta dodatno ojačati kineski uticaj u Evroaziji i pružiti Pekingu političku polugu u odnosima sa Evropom. Evropske kompanije, s druge strane, dobijaju bržu i pouzdaniju opciju za transport robe, što bi moglo smanjiti zavisnost od pomorskih isporuka.
Izazovi na putu
Iako je projekat obećavajući, stručnjaci upozoravaju na niz izazova:
Carinske barijere između različitih država kroz koje prolazi željeznica,
Finansijska održivost nakon smanjenja državnih subvencija za transport,
Potreba za tehničkim standardizovanjem pruga i logističkih sistema.
Jačanje pozicije supersile
“Kopneni Suecki kanal” mogao bi da promijeni globalnu trgovinu, slično kao što je pravi Suecki kanal to učinio u 19. vijeku. Ako projekat uspije, Evropa će dobiti brži i sigurniji transportni koridor, dok će Kina dodatno učvrstiti svoju poziciju ekonomske supersile.
Za sada, svijet pažljivo prati razvoj događaja, svjesni da svaki novi kilometar pruge u srcu Kine ima potencijal da preoblikuje globalne trgovačke tokove