Balkan Investment banka je emitovala 500 hiljada prioritetnih akcija nominalne vrijednosti deset maraka. Iznos emisije je bio 5 miliona KM. Investiciono-razvojna banka RS preko svojih fondova kupuje kompletnu emisiju 2010. godine. Banka nedugo nakon toga kupuje 70 hiljada obveznica laktaške „Kaldere“ nominalne vrijednosti 100 maraka i sa rokom dospjeća od 20 godina. BIB potom prodaje ove obveznice Fondu za restituciju RS i Akcijskom fond RS za 6,8 miliona KM. „Kaldera“ po osnovu kamata uplaćuje BIB-u 610 hiljada KM.
Rima direktor više društava
Banka je u periodu od 2006. godine do kraja 2008. godine postala
vlasnik akcija emitenata u Litvaniji, kupujući ih od nerezidenata
osnovanih u poreskim rajevima. Svi oni su imali otvorene račune u Ukio
Bankas. Svi emitenti, čije je akcije banka kupovala, su zatvorena
akcionarska društva, što znači da nisu na berzi hartija od vrijednosti,
niti su registrovane u Centralnom registru hartija od vrijednosti.
Sva navedena društva, kao i njihove vlasnike, osnovali su Ukio Bankas
i Ukio Banko Investicone Grupe. Ona su služila samo za pranje novca i
izvlačenje novca iz opticaja. Karakteristika navedenih društava je i to
što nisu imala redovnu djelatnost.
Na zahtjev Agencije za bankarstvo RS BIB je razvrstala kupljene
hartije od vrijednosti na one koje su raspoložive za prodaju i na one
koje se drže do dospjeća. Prema toj odluci BIB pristupa „prodaji“ akcija
raspoloživih za trgovanje. BIB akcije preduzeća UAB Finansinio irnekilnojamo turto valdymas, UAB Aloja, UAB Inter Trade i UAB First Partneriai
prodaje tako što se ugovorima definiše da kupci preuzimaju akcije,
plaćaju odmah samo manji dio ugovorene cijene, a ostatak su obavezni da
isplate BIB-u u ratama, odnosno BIB im odobrava kredit za kupovinu
navedenih akcija. BIB nije vjerodostojno prikazala podatke iz ugovora o
prodaji, niti je obezbijedila naplatu potraživanja. BIB, drugim
riječima, ne posjeduje dokaz da je na akcijama upisan zalog u svrhu
naplate potraživanja.
Inspektori su uočili da je direktor kompanije sa Djevičanskih Ostrva Northlink LLC od 2006. do 2011. godine bila Rima Kalinina.
Kalinina je ujedno bila direktor predstavništva BIB-a u Kijevu, a bila
je zaposlena i u predstavništvu BIB-a u Litvaniji. Jedna osoba je
predstavljala veliki broj „društava“ koje su osnovali Ukio Bankas i
UGIB-a. Drugačije rečeno – nije bilo osoba koliko je bilo direktorskih
mjesta i to je bio ozbiljan problem. Zbog toga mnoga društva i nisu
imala direktora ili su ih zastupala pravna lica.
Hvala, baš ste ljubazni
Inspektori navode primjer prividne poslovne korespondencije koja je
prikazivana u transakcijama. „Kupovine akcija su vršene uz siromašnu
korespondenciju, po sistemu:
– Da li biste Vi nama prodali akciju u tom i tom društvu?
– Naravno
– Po kojoj cijeni?
– Po toj i toj?
– Hvala, baš ste ljubazni!“,
Ovaj primjer navode inspektori u izvještaju dodajući da u trgovanju „naravno, nije bila potrebna procjena društva, jer se, jednostavno, radilo o prividnom, fiktivnom poslu u cilju prevare“.
BIB je odobrila kredit kompaniji Exclusiv General INC sa Djevičanskih ostrva od 818 hiljada evra za kupovinu akcija UAB Bioptrus koje su u vlasništvu BIB-a. U kreditnoj dokumentaciji nema procjene rizičara.
Banka je pustila sredstva, a da pritom nije posjedovala izvod
Centralnog registra hipoteka Litvanije kao dokaz o registraciji zaloga
na HOV. Po osnovu ovog kredita otplaćeno je 74 hiljade evra. Novac je uplatila kompanija „Primefild Capital“ sa Djevičanskih Ostrva preko računa Ukio Bankas u BIB-u.
Pranje para za nerezidentne klijente
Balkan Investment Banka organizovala je i platni promet za klijente
nerezidente koji su registrovani u poreskim rajevima. Zahtjevi za
otvaranje računa ovih klijenata su dolazili preko predstavništva BIB-a u
Kaunasu i dijelom iz predstavništva u Kijevu. Ukupan broj klijenata ove
vrste iznosio je – 1.004! Nalozi za uplate i isplate
sa računa su stizali putem sistema za internet bankarstvo koji je do
2010. godine bio organizovan preko Ukio banke, a poslije preko vlastitog
sistema za internet bankarstvo. Devizni inspektori su zaključili da se
veliki broj ovih klijenata osnovao u režiji Vladimira Romanova i Ukio
banke.
Obavljani prometi se mjere stotinama miliona dolara i evra!
Devizni inspektori su metodom slučajnog uzorka uzimali nekoliko
stranih klijenata: ABS Group, Sikom, Lider, EGIDA PKF, Vajden,
Nordmarket i Gefest. Sve ove firme su povezane sa kompanijom Tashir
Group, ali BIB ne posjeduje dokumente koji bi potvrdili navode o
povezanosti sa Tashir Group.
Ukupan promet ovih par klijenata za svega par mjeseci iznosio je 14,9 milijardi rublji (priliv), 561,5 miliona dolara (odlivi) i 226 miliona evra (odlivi).
Uplate ili ispate su vršene od strane ili u korist firmi
registrovanih takođe u poreskim rajevima (Sejšeli, Britanska Djevičanska
Ostrva), a računi tih firmi su uglavnom otvoreni kod banaka na Kipru i u
Letoniji.
Sve ove kompanije su poslovale u Rusiji i prilivi su im bili u
rubljama. Prilive bi zatim preko BIB-a konvertovali i odmah iznosili iz
Rusije u evrima i dolarima i to na već pomenute partnere registrovane na
Sejšelima i ostalim „poreskim rajevima“. Dokumenti na osnovu kojih su
urađene ove transakcije nikada nisu provjeravani i nikada nisu tražene
povratne informacije da li je stvarno izvršen taj posao (carinska
dokumentacija Rusije).
„BIB nije utvrdila identitet stvarnih vlasnika navedenih
pravnih lica, niti porijeklo novca koji su klijenti koristili u svojim
transakcijama. Banka nije utvrdila motiv poslovanja navedenih klijenata
preko BIB-a. Banka je radila mijenjačke poslove novčanih sredstava za
koja se lako moglo pretpostaviti da potiču od izvršenih krivičnih
dijela. Banka je u kratkom periodu izvršila prenos novca isključivo na
osnovu ugovora, a to u konkretnom slučaju nije dovoljno u skladu sa
Zakonom o sprečavanju pranja novca i finansiranja terorističkih
aktivnosti. BIB je jasno mogla pretpostaviti da su navedeni ugovori
fiktivni. To se i danas lako može provjeriti preko Carinskih organa
Ruske Federacije, a nije preduzela obavezne korake u pribavljanju
faktura kao dokaza o izvršenom poslu“, stoji u izvještaju Republičkog deviznog inspektorata.
„Smatramo da je Balkan Investment Banka po nalogu Ukio Bankas
sa bankom u Moskvi vršila uslugu pranja novca za gorenavedene firme.
Smatramo da je nalog za navedene poslove stigao direktno iz Ukio Bankas,
te postoje osnove sumnje da su Uprava Banke i Nadzorni odbor počinili
krivično djelo Pranje novca po članu 280. Krivičnog zakona RS. Bilo bi
zanimljivo otkriti koliko su mentori iz AB Ukio Bankas zaradili u
gorenavedenom pranju novca, u kojem je Balkan Investment banka bila samo
objekat“, zaključuje Republički devizni inspektorat Republike Srpske u Zapisniku koji je kako se navodi sačinjen u samo tri primjerka.
Navickas se klonirao
Direktor
BIB Edvinas Navickas je 2012. godine sam sebe zaposlio za savjetnika
Predstavništva banke u Kaunasu, iako je u isto vrijeme obavljao i
funkciju direktora BIB u Banjaluci.„U Ugovoru o radu stoji radno vrijeme od 40 časova sedmično,
pa se postavlja pitanje kako je neko mogao istovremeno biti na dva radna
mjesta ogromne udaljenosti i primati dvije plate. Njegova mjesečna
bruto plata u Litvaniji iznosila je 5.550 KM“, navodi se u Izvještaju.
CAPITAL: S. Vukelić, G. Dakić