Analizirajući ustavnost osporenog Zakona o neprimjenjivanju zakona i zabrani djelovanja vanustavnih institucija Bosne i Hercegovine, Ustavni sud je istakao da se tim zakonom u potpunosti isključuje primjena Zakona o Visokom sudskom i tužilačkom savjetu BiH, Zakona o Državnoj agenciji za istrage i zaštitu, Zakona o Sudu BiH i Zakona o Tužilaštvu BiH.
“Istaknuto je da se na taj način de facto i de iure ukida suverenitet države Bosne i Hercegovine na jednom dijelu njene teritorije i nadležnost u oblasti pravosuđa i sigurnosti u suštini „vraća“ entitetu Republika Srpska. Međutim, postupak „vraćanja“ entitetima nadležnosti koje su prethodno uspostavljene kao nadležnost Bosne i Hercegovine na osnovu člana III/5. Ustava Bosne i Hercegovine je u isključivoj nadležnosti Parlamentarne skupštine BiH”, navodi Ustavni sud BiH.
Razmatrajući ustavnost osporenog Zakona o dopuni Krivičnog zakonika Republike Srpske kojim je propisano novo krivično djelo “nepoštovanje ili neizvršavanje odluka institucija ili organa Republike Srpske”, Ustavni sud je ukazao da propisivanje krivične odgovornosti za povredu opštih vrijednosti društva predstavlja ultima ratio (posljednje sredstvo) ukoliko se zaštita tih vrijednosti ne može ostvariti na drugi način.
“Ustavni sud je prihvatio stav da poštovanje odluka institucija predstavlja opštu vrijednost demokratskog društva čije ostvarivanje bi, u određenim slučajevima, moglo zahtijevati krivičnopravnu prinudu. Međutim, istaknuto je da propisivanje krivične odgovornosti za neizvršavanje tih odluka mora biti kompatibilno s načelom vladavine prava iz člana I/2. Ustava Bosne i Hercegovine koje podrazumijeva da svi entitetski i kantonalni ustavi, zakoni i drugi propisi koji se donose moraju biti usklađeni s ustavnim načelima”, navode iz Ustavnog suda BiH.
Ustavni sud je ukazao da je osporena zakonska odredba formulirana tako široko da podrazumijeva krivičnu odgovornost za neizvršavanje bilo koje odluke bilo koje institucije ili organa Republike Srpske bez obzira na to koje su društvene vrijednosti u konkretnom slučaju ugrožene.
Ustavni sud je utvrdio i da Zakon o visokom sudskom i tužilačkom savjetu Republike Srpske i Pravilnik o postupku kandidovanja i izbora prvih članova visokog sudskog i tužilačkog savjeta Republike Srpske nisu u skladu sa Ustavom Bosne i Hercegovine.
“Stoga je Ustavni sud osporeni zakon i pravilnik stavio van snage ab initio i odredio da oni prestaju važiti od dana njihovog objavljivanja u „Službenom glasniku Republike Srpske“ broj 19/25 od 5. marta 2025. godine i broj 25/25 od 21. marta 2025. godine”, naveo je Ustavni sud BiH.