Za osam godina nije sanirano nijedno opasno mjesto na putevima u RS. Istovremeno, provjera bezbjednosti puteva je najskuplja u regiji iako je veoma nefikasna.
U periodu 2016–2020. godine identifikovano je ukupno 55 opasnih mjesta na putevima u Republici Srpskoj od čega je za sanaciju predviđeno 12lokacijasa najvećim stepenom prioriteta, koje su se u posmatranim periodima naročito isticale po brojnosti i težini posljedica saobraćajnih nezgoda.
“Od 12 opasnih mjesta predviđenih za sanaciju, do sada nijedno nije sanirano. Opasna mjesta iz 2016. godine identifikovana su na osnovu posmatranja puta 2013– 2015. godine, tako da ista nisu sanirana ni deset godina poslije nastalih saobraćajnih nezgoda“, navodi se u Naknadnom pregledu provođenja preporuka iz Izvještaja revizije učinka „Efikasnost prikupljanja i korišćenja naknade za javne puteve pri registraciji motornih i priključnih vozila“, Glavne službe za reviziju javnog sektora RS (GSR RS).
Zaključeno je da Javno preduzeće “Putevi RS” poslove provjere bezbjednosti saobraćaja i upravljanja opasnim mjestima nije izvršavalo u obimu, na način i u rokovima koji obezbjeđuju njihovu efikasnost i efektivnost.
“Poslovi provjere bezbjednosti saobraćaja i sanacije opasnih mjesta započeti u 2016. godini još nisu okončani ni za jednu dionicu putne mreže ili identifikovano opasno mjesto. Aktivnosti na identifikaciji opasnih mjesta u potpunosti su prestale usljed neadekvatnih modula u postojećoj bazi podataka javnog preduzeća“, konstatuju revizori.
Napominje se da su prema Zakonu o bezbjednosti saobraćaja na putevima RS upravljač puta dužan da godišnje izvrši stručnu analizu za najmanje 20 odsto opasnih mjesta sa najvećim koeficijentom prioriteta.
Kako se troše naknade koje plaćaju vozači?
Revizori navode da preduzeće “Putevi RS” nije planiralo finansijska sredstva za provođenje aktivnosti provjere bezbjednosti saobraćaja, reviziju bezbjednosti saobraćaja i upravljanje opasnim mjestima, u skladu s iznosom sredstava propisanim Uredbom o visini godišnje naknade za javne puteve, koja se plaća pri registraciji motornih i priključnih vozila.
U periodu 1. januara 2020. godine do 30. decembra 2024. godine po osnovu navedenih naknada, prema podacima JP „Putevi RS“, prikupljena su sredstva u visini od 208.942.883 KM, a propisani minimum za provođenje naprednih alata za unapređivanje bezbjednosti saobraćaja iznosi između 10.447.144 i 20.894.288 KM. U izvještaju GSR stoji da je umjesto ove brojke za planiranje aktivnosti i sredstava na unapređivanju bezbjednosti saobraćaja od 2020. do 2024. godine potršeno 1.847.164 KM.
Osim “Puteva RS” preporuke nije ispunilo ni Ministarstvo saobraćaja i veza RS, u oblasti izmjene i dopune podzakonskih akata koje bi obezbijedile efikasnije upravljanje naprednim alatima bezbjednosti saobraćaja.
Najskuplja provjera bezbjednosti puteva, javnost neobaviještena
Navodi SE kako je zadržana praksa da pravno lice dobija licencu provjere bezbjednosti saobraćaja RS, što postojeći način ugovaranja i vršenja predmetnih poslova čini zavisnim, skupim i sporim.
“Cijena provjere bezbjednosti saobraćaja po kilometru puta za period 2020–2023. godine iznosila je oko 1.000 KM, što je višestruko skuplje u odnosu na zemlje u okruženju (cijena u Republici Srbiji u 2019. godini iznosila je oko 200 evra)”, piše u izvještaju.
Nedostatak kriterijuma za izbor provjerivača uticao je na to da od 12 dionica provjere bezbjednosti saobraćaja za period 2020–2022. godine jedno pravno lice bude izabrano za provođenje navedenih aktivnosti na 11 dionica, uz angažovanje jednog od 20 licenciranih provjerivača.
“Takođe, nije utvrđeno ko će biti izvjestilac javnosti o provedenim provjerama bezbjednosti saobraćaja, tako da izvještaji o provjeri bezbjednosti saobraćaja nisu bili dostupni javnosti”, zaključeno je.
Skrenuta je pažnja da nisu sprovedene preporuke koje se odnose na Agenciju za bezbjednost saobraćaj RS.
“Iako je u ABS udvostručen broj zaposlenih inženjera saobraćaja u odnosu na 2019. godinu, isti nisu bili angažovani na poslovima upravljanja provjerom bezbjednosti saobraćaja, upravljanja opasnim mjestima i analizom nastanka saobraćajnih nezgoda u skladu sa važećom regulativom”, napisali su revizori.