Namjera vlasti u Republici Srpskoj, kako je zakon protumačio Nenad Stevandić, Predsjednik Narodne skupštine Republike Srpske je da se “usvajanjem zakona o imunitetu nikada više, neće moći voditi sudski procesi protiv zvaničnika, kao što se trenutno sudi predsjedniku Republike Srpske Miloradu Dodiku, zato što je radeći svoj posao izvršavao odluke Narodne skupštine.”
„Zakon o imunitetu bi jednostavno napravio neku ravnopravnost između nas koji imamo imunitet što glasamo za neke odluke da i oni koju budu to sprovodili inače će se možda ukinuti i Službeni glasnik i predsjednik Republike, a mi ćemo ovdje postati debatni klub, a ne Narodna skupština. To je možda neki prikriveni plan koji je mnogo gori od same inkriminacije u suđenja gospodinu Dodiku“ rekao je Stevandić prije nekoliko dana novinarima u Banjaluci.
On je gostujući na javnom RTV servisu prošle sedmice istakao je da se pokušava obesmisliti način odlučivanja u Republici Srpskoj, kao i da postupak protiv Dodika, nije postupak protiv njega lično.
“Ovo je zakon koji je suštinskog, nacionalnog karaktera, kao što je nacionalni karakter imala njegova odluka da potpiše nešto za šta je znao, da će sutra da ga dočeka, da kažemo osveta onih koji žele da Republika Srpska nema imovinu i koji žele da Srpska ne može da odlučuje, oni koji žele da Srpska bude prazna ljuštura koja neće imati nikakve izvršne funkcije i koja neće moći donositi sama odluke o svom statusu i budućnosti “dodao je on, naglasivši da je to centralno pitanje.
“Da li je normalno da ono što ja izlasam, a što treba da potpiše predsjednik Republike i direktor Službenog glasnika, da oni nemaju imunitet, a ja koji sam to izglasao imam. To nije logično i ti akti moraju da se štite” rekao je Stevandić.
Ministar pravde Republike Srpske Miloš Bukejlović rekao je da očekuje da će novi zakon o imunitetu proći sve faze i biti usvojen u Narodnoj skupštini Republike Srpske u redovnoj proceduri.
“Zakon o imunitetu trenutno je u fazi nacrta i prolaziće redovnu zakonsku proceduru, ne ide po hitnoj proceduri, nego očekujemo da zakon prođe sve faze i da bude usvojen”, izjavio je Bukejlović novinarima u Bijeljini.
Kako stoji u Nacrtu zakona u članu 3 stoji da “poslanici u Narodnoj skupštini Republike Srpske, delegati u Vijeću naroda Republike Srpske te Predsjednik i potpredsjednici Republike Srpske i članovi Vlade Republike Srpske nisu krivično ili građanski odgovorni i ne mogu biti pritvoreni za bilo koji postupak izvršen u okviru njihovih dužnosti”
Pod postupcima izvršenim u okviru dužnosti podrazumijevaju se postupci koji proističu iz dužnosti koju lice obavlja u Narodnoj skupštini Republike Srpske ili Vijeću naroda Republike Srpske i koju lice obavlja na funkciji predsjednika ili potpredsjednika Republike Srpske ili člana Vlade Republike Srpske.
Kako se precizira, oni se mogu pozvati na imunitet u bilo koje vrijeme za postupke izvršene u okviru njihovih dužnosti, ali se pozivanje na imunitet ne može smatrati opštom preprekom za krivično gonjenje ili pokretanje parničnog postupka. Ukoliko u toku krivičnog postupka koji se vodi protiv lica iz člana 3. ovog zakona, to lice izjavi da je postupak koji je osnova za pokretanje krivičiog postupka izvršen u okviru njegovih dužnosti, pitanje imuniteta se rješava odlukom suda pred kojim se vodi krivični postupak.(1) Ukoliko u toku parničnog postupka koji se vodi protiv lica iz člana 3. ovog zakona, to lice izjavi da je postupak koji je osnova za pokretanje parničnog postupka izvršen u okviru njegovih dužnosti, pitanje imuniteta se rješava odlukom suda pred kojim se vodi parnični postupak
Član 8. ide dalje te proširuje listu lica koji će biti zaštićeni imunitetom u smislu odluka Visokog predstavnika u BiH, a kojeg Republike Srpska ne priznaje.
Konkretno ovaj član bavi se posljedicama nepoštovanja odluka Visokog predstavnika pa se tako kaže da pored gore navedenih lica, imunitetom su zaštićeni i “drugi predstavnici zakonodavne i izvršne vlasti i druga lica koja vrše javna ovlašćenja, te sudije i javni tužioci, a protiv kojih se pokrene krivični ili parnični postupak kao posljedica nepoštovanja odluka visokog predstavnika” te da pomenuta lica protiv kojih je “pokrenut krivični ili parnični postupak počevši od 1. avgusta 2021. godine kao posljedica nepoštovanja odluka visokog predstavnika imaju imunitet”
Alternativna verzija člana 8. kaže da gore navedena lica, “protiv kojih se pokrene krivični ili parnični postupak kao posljedica nepoštovanja odluka lica koje nije imenovano za visokog predstavnika u skladu sa Aneksom X Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, imaju imunitet”, te da lica “protiv kojih je pokrenut krivični ili parnični postupak počevši od 1. avgusta 2021. godine kao posljedica nepoštovanja odluka lica koje nije imenovano za visokog predstavnika u skladu sa Aneksom X Opšteg okvirnog sporazuma za mir u Bosni i Hercegovini, imaju imunitet”
Kako se navodi u obrazloženju imunitet nosilaca izvršne vlasti proširen je i za krivičnu odgovornosti dok je u članu 8. propisano je da lica koja imaju pravo na imunitet, a protiv kojih je pokrenut krivični ili parnični postupak počevši od 1. avgusta 2021. godine kao posljedica nepoštovanja odluka visokog predstavnika, imaju imunitet. Navedenim članom obuhvaćeni su i predstavnici zakonodavne, izvršne i sudske vlasti uključujući javne tužioce kao i druga lica koja vrše javna ovlašćenja.
“S obzirom da se članom 8. stav 2. Nacrta zakona omogućava uspostavljanje imuniteta najvišim predstavnicima zakonodavne, izvršne i sudske vlasti uključujući i javne tužioce i drugih lica koja vrše javna ovlašćenja, a protiv kojih se pokrene krivični ili parnični postupak kao posljedica nepoštovanja odluka visokog predstavnika u krivičnim i građanskim postupcima pokrenutim od 1. avgusta 2021. godine i da se na taj način štite od štetnih posljedica djelovanja visokog predstavnika, može se opravdano cijeniti da postoji opšti interes da član 8. stav 2. ovog nacrta ima povratno dejstvo” stoji u Nacrtu ovog zakona.
Ukratko, ovaj zakonski prijedlog podrazumijeva da poslanici u Narodnoj Skupštini RS, članovi Vlade RS, predsjednik i dva potpredsjednika, te delegati u Vijeću naroda RS neće biti, ukoliko se ovaj ovaj zakon usvoji, krivično ili građanski odgovorni za glasanje za zakone, odluke ili potpisivanje ukaza.
Podsjetimo, protiv Milorada Dodika, predsjednika Republike Srpske i Miloša Lukića, v.d. direktora Službenog glasnika RS se trenutno vodi postupak u Sudu BiH za nepoštivanje odluka visokog predstavnika.
Igor Crnadak šef poslanika PDP-a izjavio je da je jedini cilj vlasti u Republici Srpskoj da zaštiti samu sebe.
„Vlast želi sa ovim Zakonom da izgradi jedan ogroman kineski zid oko sebe. I da svaki funkcioner bude potpuno zaštićen. I nije im više dovoljno da kradu, nego treba da budu i zaštićeni da za to ne odgovaraju. Vlast samo sjedi i smišlja kako da popravi položaj funkcionera“, rekao je šef Kluba poslanika PDP- a u NSRS.
Damjan Ožegović iz pravne službe TI BiH ističe da Narodna skupština Republike Srpske može donijeti ovakav novi zakon, međutim upitna je njegova zakonitost budući da je Kancelarija visokog predstavnika prije dvije decenije nametnula postojeći zakon koji je Republike Srpska bila dužna usvojiti “bez izmjena i dopuna i bez dodatnih uslova”.
“Sada, kada se proširuje krug lica koja ne mogu biti odgovorna za postupke izvršene u okviru svojih dužnosti, pitanje je na koji način će se osigurati primjena istog budući da je vrhovni autoritet u tom smislu u državi Kancelarija visokog predstavnika, a Transparency International je već upozoravo da je nametanje odluka u suprotnosti sa osnovnim demokratskim principima i da često otvaraju prostor za destabilizaciju i stvaranje tenzija u ionako napetoj političkoj situaciji u BiH, što se jasno vidi i u ovom slučaju” smatra Ožegović za BUKU
Pored ovog zakona, Narodna skupština Republike Srpske razmatraće i Prijedlog zakona o proizvodnji naoružanja i vojne opreme u Republici Srpskoj i Prijedlog zakona o elektronskom novcu. Poslanici će razmatrati Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o poljoprivrednim zadrugama i Prijedlog zakona o izmjenama i dopunama Zakona o obaveznim osiguranjima u saobraćaju, kao i Nacrt zakona o izmjenama i dopunama Zakona o geološkim istraživanjima.