Dan planete Zemlje obilježen je juče, a tim povodom, Centar za životnu sredinu simbolično je objavio
da je naša planeta odnedavno zvanično bogatija za jednu novu vrstu koja nosi
ime po Neretvi, našoj rijeci na kojoj je i pronađena: Baeoura neretvaensis.
Naime,
tokom Sedmice nauke, odnosno istraživanja gornjeg toka Neretve, u kojem je
2022. godine učestvovalo preko 50 naučnika, otkriveno je preko 1300
vrsta. Među njima je osam
novih vrsta za nauku, a do sada je potvrđena prva – Baeoura neretvaensis, dok se za ostalih
sedam još čeka zvanična potvrda.
Novootkrivena vrsta je insekt iz reda dvokrilaca (Diptera).
„To je vrsta koja dolazi u vrlo čistim i netaknutim
područjima rijeke Neretve i na još nekim lokalitetima šireg zapadnog Balkana.
Rod Baeoura se smatra rijetkim na Zapadnom Palearktiku, s distribucijom
uglavnom ograničenom na mediteransku regiju. Svaka vrsta ima važnu ulogu u
ekosustavu u kojem dolazi, pa čak i ako još mi ne znamo koja je ta uloga, ali
za dobro i pravilno funkcioniranje slatkovodnih ekosustava važno je očuvati
njihovu bioraznolikost”, istakla je Marija
Ivković, profesorica na Odsjeku za
biologiju Univerziteta u Zagrebu koja je bila dio tima naučnika koji su ovu vrstu
otkrili.
Sedmicu
nauke je organizovao Centar za
životnu sredinu u partnerstvu sa međunarodnim organizacijama
Riverwatch i Euronatur, a tokom nje su otkrivene
24 nove vrste za Bosnu i Hercegovinu, te je utvrđena, između ostalog, izuzetna čistoća vode, koja se svrstava u I kategoriju kvaliteta. Cilj istraživanja je buduća zaštita ovog
područja.
„Buduće zaštićeno stanište „Neretva“ nalazi se u
jugoistočnom dijelu Republike Srpske, na području opština Kalinovik i Gacko, odnosno u gornjem
slivnom području rijeke Neretve čiju vrijednost potvrđuje i otkriće nove vrste. Od Vlade RS očekujemo da će, uzimajući u obzir sve
navedene činjenice, proglasiti Zaštićeno stanište “Neretva” koje će ujedno biti i površinski najveće zaštićeno područje u RS. Svakako nastavljamo sa našim
istraživanjem, pa ćemo i ove godine organizovati još jednu Sedmicu nauke
na Neretvi koja će se održati od 30. maja do 7. juna”, istakao je Vladimir Topić, koordinator
Sedmice nauke na Neretvi ispred Centra za životnu sredinu.
Centar za životnu sredinu
je kroz 24 godine rada organizovao brojna naučna istraživanja, koja su uglavnom
bila vezana za rijeke, Sanu, Savu, Sutjesku, Hrčavku, Neretvu i njene pritoke
Bunu, Bunicu, Bregavu i Trebižat, ali i šumska područja, kao što je
Kozara.
“Kroz istraživanja
tvrdokrilaca u sklopu Nacionalnog parka Kozara 2018. godine ekspertica Iva
Miljević je otkrila 44 nove vrste za ovo područje. U Nacionalnom parku Sutjeska
su mikolozi Nedim Jukić i Nihad Omerović pronašli gljivu Peziza
polarispinosa, koja je tada prvi put zabilježena na teritoriji BiH. Vrsta Petrorhagia
dubia, nađena od strane eksperta Đorđija Milanovića na rijeci Bregavi kroz
istraživanja koja smo provodili tokom 2020. godine, je prvi nalaz za floru BiH.
Mnogo je ovakvih primjera gdje se naučna istraživanja organizuju od strane
civilnog sektora i daju nevjerovatne rezultate, bitne za nauku i očuvanje vrsta
i njihovih staništa”, istakla Nataša Crnković, koordinatorica programa
Biodiverzitet i zaštićena područja u Centru za životnu sredinu.
Živi
svijet, flora i fauna planete Zemlje čine našu planetu živom. Zato čuvajmo
svaku vrstu, i novu i staru, čuvajmo i zaštitimo planetu svaki dan, a ne samo
danas!