Javna rasprava o prijedlogu nacionalnog programa provođenja Strategije zbrinjavanja radioaktivnog otpada iskorištenih izvora i istrošenog nuklearnog goriva, u organizaciji Državnog zavoda za radiološku i nuklearnu sigurnost Hrvatske održana je juče u Dvoru u Hrvatskoj.
Javna rasprava je počela izlaganjem direktora Državnog zavoda za radijacijsku i nuklearnu sigurnost Hrvatske Saše Medakovića, a njegovo izlaganje je bojkotovano od strane ekoloških udruženja.
Raspravi nisu prisustvovali članovi ekoloških udruženja iz Hrvatske, protivnici izgradnje deponije radioaktivnog otpada na Čerkezovcima na Trgovskoj gori, koji su i onemogućili Medakovića da počne sa prezentacijom. Osim dužnosnika opština iz Hrvatske, raspravi je prisustvovao mali broj građana Dvora, te predstavnici banjalučkog Centra za životnu sredinu.
50 predstavnika ekoloških udruženja iz Hrvatske pištaljkama je onemogućilo Medakovića da počne sa prezentacijom, te su se u oko sat vremena prisutnima obratili građani, predstavnici ekoloških udruženja, ministar za građevinarstvo, prostorno uređenje i ekologiju Republike Srpske Srebrenka Golić, te načelnik opštine Novi Grad Snježana Rajilić.
Nakon obraćanja većina je napustila prostor u kojem je planirano održavanje javne rasprave, a Medaković je počeo sa prezentacijom dokumenata nacionalnog programa za zbrinjavanje radioaktivnog otpada pred zvaničnicima opština Dvor i Hrvatska Kostajnica.
Radioaktivnom otpadu nije mjesto u Dvoru na Uni, jasno su poručili građani Dvora na Uni, načelnici opština sa područja Republike Srpske i Federacije BiH, koje se nalaze u slivu rijeke Une, kao i Srebrenka Golić.
Oni su izrazili zabrinutost zbog ekološkog uticaja ovakvog odlagališta, dok je stav nadležnog hrvatskog zavoda, kao i firme koja radi studiju izvodljivosti, da eventualna izgradnja skladišta za radiološki i nuklearni otpad nije štetna po stanovništvo i prirodnu sredinu. Planirana lokacija nalazi se u neposrednoj blizini granice Hrvatske sa BiH.
Viktor Bjelić, potpredsjednik Centra za životnu sredinu iz Banjaluke rekao je da ne iznenađuje veliki broj prisutnih iz Bosne i Hercegovine.
Foto: Sa javne rasprave
“Područje koje je u potencijalnoj opasnosti od ovog odlagališta je većim dijelom na teritoriji BiH. Uprkos tome, uticaj na BiH uopšte nije obrađen. Međutim, ohrabrujuće je što sa svih nivoa vlasti u BiH, od opštinskih preko kantonalnih pa do entitetskih i od strane građana i organizacija civilnog društva dolazi jak signal da ova priča nije ni blizu gotovoj”, kazao je Bjelić.
Nakon što su stručnjaci Državnog zavoda za radiološku i nuklearnu sigurnost iz Hrvatske predstavili Nacrt, prisutna javnost je uputila svoja pitanja i kritike.
Većina prisutnih je bila nezadovoljna procesom, smatrajući da su dovedeni pred svršen čin, budući da se u predstavljenoj dokumentaciji razmatra samo Trgovska gora kao makrolokacija za odlagalište radioaktivnog otpada, bez moguće druge lokacije ili scenarija.
Igor Kalaba, Koordinator programa Energija i klimatske promjene rekao je da se dio prezentacije odnosio na sredstva za razvoj iz Evropske unije za koja bi se navodno lakše apliciralo uz sufinansiranje koje bi opština Dvor dobila za odlaganje radioaktivnog otpada.
“Ova sredstva su bila dostupna već godinama, a nisu iskorištena zbog drugih razloga. Koristiti tešku ekonomsku situaciju stanovništva kao argument za projekat koji može ugroziti poljoprivrednu proizvodnju kojom se većina bavi, je u najmanju ruku sramotno”, istakao je Kalaba.
Centar za životnu sredinu se protivi projektu odlaganja nuklearnog otpada u Trgovskoj gori zbog mogućeg uticaja na životnu sredinu i lokalne zajednice, te zahtjeva od svih nadležnih ozbiljne korake kako bi se zaštitili interesi građana i građanki sa obje strane Une.
Na kraju je važno naglasiti da je važno da se javnost pravovremeno informiše i uključi u donošenje odluka, te da čitav proces bude transparentan, kako u Hrvatskoj, tako i u Bosni i Hercegovini.