Obrazovanje političkih lidera u regionu Balkana pruža uvid u njihove akademske temelje koji mogu uticati i na njihove političke karijere, a posljedično i na politike koje ostavljaju trag na ekonomiju i društveni kontekst BiH.
Unastavku donosimo pregled institucija i diploma onih imena koji trenutno obavljaju vlast ili su u medijskoj žiži.
Analizirajući biografije, nemali broj svjetskih lidera često je kombinovao domaće i međunarodno obrazovanje. Na primjer, Edita Tahiri, bivša zamjenica premijera Kosova, nakon što je diplomirala elektrotehniku na Univerzitetu u Prištini, magistrirala je javnu upravu na Univerzitetu Harvard, a postdiplomske studije iz međunarodnih odnosa na Univerzitetu Johns Hopkins.
Džozep Borelj, bivši visoki predstavnik EU za spoljnu politiku studirao je aeronautičko inženjerstvo na Tehničkom univerzitetu u Madridu, ekonomiju na Univerzitetu Complutense, te magistrirao na Univerzitetu Stanford.
S druge strane bivša kancelarka Njemačke Angela Merkel, njemački je đak. Nakon studija na Univerzitetu Karl Marx u Leipzigu, Merkel je radila u Centralnom institutu za fizičku hemiju Akademije nauka u Istočnom Berlinu, gdje je 1986., doktorirala tezom iz kvantne hemije, piše Forbs.
Emanuel Makron, predsjednik Francuske u svojoj zemlji je završio filozofiju na Univerzitetu Paris-Ouest Nanterre La Défense. Takođe, stekao je master iz javnih poslova na Institutu za političke studije u Parizu.
Fakulteti društvenog smjera, sa nekoliko izuzetaka
Ursula Fon der Lajen, predsjednica Evropske komisije diplomirala je ekonomiju na Londonskoj školi ekonomije, a zatim stekla diplomu na Medicinskom fakultetu u Hanoveru.
Političari iz BiH, sa nekoliko izuzetaka, uglavnom su se obrazovali na domaćim univerzitetima, te je najveći broj njih završio fakultete društvenog smjera, dok ima i onih sa diplomama iz medicine, elektrotehnike i mašinstva.
Borjana Krišto, predsjedavajuća Savjeta ministara BiH, završila je Pravni fakultet u Banjaluci, dok je Elmedin Konaković, ministar inostranih poslova BiH, diplomirao na Fakultetu sporta i fizičkog vaspitanja Univerziteta u Sarajevu, gdje je i magistrirao.
Zanimljivo je primijetiti da su neki političari i u BiH stekli obrazovanje i na međunarodnim institucijama. Sabina Ćudić, poslanik, diplomirala je političke nauke i međunarodne odnose na Univerzitetu Towson u Sjedinjenim Američkim Državama, a magistrirala ljudska prava i demokratiju na Univerzitetu u Sarajevu i Univerzitetu u Bolonji, dok se u biografiji člana Predsjedništva Željka Komšića navodi da je završio Pravni fakultet Univerziteta u Sarajevu, kao i da se školovao na Univerzitetu Georgetown u Vašingtonu– School of Foreign Service.
Ovi slučajevi pokazuju da i među liderima u BiH postoji trend sticanja međunarodnog obrazovanja, iako u manjoj mjeri u poređenju sa nekim drugim zemljama.
Ramo Isak, ministar unutrašnjih poslova FBiH zvanje profesora predškolskog obrazovanja stekao je 2010. godine na Univerzitetu „Džemal Bijedić“ u Mostaru. Potom je magistrirao i doktorirao na privatnom Univerzitetu u Travniku.
Premijer FBiH Nermin Nikšić, diplomirao je 1986., na Pravnom fakultetu u Mostaru. Vojin Mijatović, 2002. godine je završio Fakultetu za poslovne studije u Beogradu.
Bivši predsjednik SDP i trenutni Ambasador BiH pri Ujedinjenim nacijama (UN) Zlatko Lagumdžija, nakon srednje škole u Detroitu u Sjedinjenim Državama, završio je Elektrotehnički fakultet u Sarajevu gdje je i doktorirao iz oblasti Informatike i računarstva.
Magisteriji i doktorati
Predsjednik HDZBiH Dragan Čović diplomirao je 1979. godine, a magistrirao 1989. na Strojarskom fakultetu u Mostaru, te doktorirao na Sveučilištu u Mostaru 1996. godine. Potpredsjednica SDA i delegatkinja u Domu naroda Federacije BiH Aida Obuća diplomirala je pravo na Pravnom fakultetu Univerziteta u Sarajevu.
Predsjednik SDS Milan Milićević diplomirao je 1988. na Medicinskom fakultetu u Beogradu, dok je specijalizaciju iz neurologije završio na Medicinskom fakultetu u Banjaluci.
Član Predsjedništva BiH Željka Cvijanović diplomirala je na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Banjaluci. Specijalistički studij iz oblasti diplomatsko-konzularnog prava završila je na Pravnom fakultetu Univerziteta u Banjaluci.
Predsjednik Republike Srpske, Milorad Dodik 1983. godine diplomirao je na Fakultetu političkih nauka u Univerziteta u Beogradu.
Član Predsjedništva BiH Denis Bećirović diplomirao je, magistrirao i doktorirao na Filozofskom fakultetu u Sarajevu. Poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srpske Nebojša Vukanović 2005. godine je diplomirao na Filozofskom fakultetu u Nikšiću, na Odsjeku za istoriju i geografiju.
Gdje su se obrazovali političari iz regije
Aleksandar Vučić, predsjednik Srbije diplomirao je na Pravnom fakultetu Univerziteta u Beogradu 1994. godine.
Andrej Plenković, premijer Hrvatske diplomirao je na Pravnom fakultetu Univerziteta u Zagrebu 1993. godine, a 2002. godine stekao je titulu magistra nauka iz međunarodnog prava na istom fakultetu.
Jakov Milatović, predsjednik Crne Gore, kao student generacije sa ocjenom 10 završio je Ekonomski fakultet na Univerzitetu Crne Gore, dok je magistarske studije u oblasti ekonomije završio na Univerzitetu Oksford kao stipendista britanske vlade. Kao stipendista boravio je i na univerzitetima u llinoisu, Beču, Rimu.
Predsjednica Slovenije Nataša Pirc Musar diplomirala je na Pravnom fakultetu u Ljubljani, dok je premijer Albanije Edi Rama studirao na Akademiji likovnih umjetnosti u Tirani, gdje je diplomirao slikarstvo.
Gordana Siljanovska-Davkova, predsjednica Sjeverne Makedonije završila je Pravni fakultet Univerziteta “Sveti Ćirilo i Metodije” u Skoplju, gdje je kasnije i magistrirala. Doktorske studije je završila na Univerzitetu u Ljubljani.
Ko ima diplomu s Harvarda
Ministarstvo državne sigurnosti SAD, 22. maja je opozvalo certifikat Harvardovog programa za studente i posjetioce na razmjeni, navodeći kao razlog “nesigurno okruženje u kampusu”. To znači da strani studenti više ne mogu pohađati univerzitet, dok postojeći međunarodni studenti moraju izvršiti transfer ili će izgubiti svoj legalni status, izvijestili su inozemni mediji. Osim u SAD-u, Harvard je obrazovao brojne međunarodne studente koji su kasnije postali političke elite. U nastavku donosimo uvid u samo neka od imena:
Predsjednik Botswane Duma Gideon Boko magistrirao je pravo na Pravnom fakultetu Harvard 1995. godine. Predsjednici Moldavije, Ekvadora i Singapura; Maja Sandu, Daniel Noboa i Lawrence Wong magistrirali su javnu upravu na Harvard Kennedy School. Grčki premijer Kyriakos Mitsotakis ima diplomu iz društvenih nauka na Univerzitetu Harvard, a predsjednik Tajvana Lai Ching-te je na Univerzitetu Harvard stekao zvanje magistra javnog zdravstva.